چکیده است که از نظر سبزیکاری (cucurbitaceae) از خانواده کدوئیان cucumis sativus l. خیار با نام علمی حایز اهمیت می باشد. بیماری سفیدک سطحی یا پودری یکی از بیماری های مهم این گیاه به شمار می از podosphaera xanthii و golovinomyces cichoracearum رود. به طور عمده دو گونه قارچ عاملین مهم این بیماری در اکثر نقاط دنیا هستند. جهت شناسایی عامل بیماری سفیدک سطحی در سطح استان آذربایجان شرقی در مرداد ماه 1385 از مزارع مهم خیار در شهرستان های تبریز، اهر، باسمنج، سراب، شبستر و کرکج که از مراکز مهم تولید خیار در استان هستند، نمونه برداری به عمل آمد. شناسایی هر کدام از جدایه ها با استفاده از مورفولوژی کنیدی ها و کاسموتسیوم g. صورت گرفت. از مجموع 48 جدایه جمع آوری شده، 77.08 درصد جدایه ها گونه از فراوانی g. cichoracearum بودند. بنابراین گونه p. xanthii و 22.92 درصد گونه cichoracearum و توسعه بیشتری در سطح استان برخوردار است. برای تعیین نژادهای جدایه های این دو گونه، ابتدا هر کدام از جدایه ها در شرایط گلخانه خالص سازی و تک کلون شدند. برای این منظور از رقم خیار 20 درجه - استفاده شد. آلوده سازی در شرایط دمایی 24 mp حساس به سفیدک پودری به نام 73 سانتیگراد و رطوبت نسبی بالای 70 درصد انجام گرفت. برای جلوگیری از اختلاط جدایه ها ضمن رعایت فاصله گلدان ها، از کیسه های پلاستیکی برای پوشاندن گیاهان هر گلدان استفاده شد. علایم آلودگی به سفیدک پس از حدود یک هفته در سطح برگ ها ظاهر شد. تعیین نژاد جدایه ها با استفاده از 10 رقم iran h ,vederantis افتراقی خربزه به نام های انجام شد. قرص wmr و 29 pi 124112 ,pi 414723 ,nantais oblog ، edisto 47, pmr 5, pmr 45 ,mr1 های برگی از این ارقام به قطر 9 میلی متر تهیه وداخل تشتک های پتری بزرگ با قطر دهانه 15 سانتیمتر حاوی محیط کشت آب آگار 0.016 درصد به اضافه کاربندازیم 60 درصد به اندازه 25 میکروگرم در میلی لیتر منتقل شد. کاربندازیم جهت جلوگیری از پیری زودرس قرص های برگی به کار می رود و فاقد اثر سمی روی قرص های برگی و جدایه های قارچ است. از سوسپانسیون کنیدی های جدایه های خالص میزان 10 میکرو لیتر روی هر tween 2 کنیدی در یک میلی لیتر و 0.01 درصد از 20 × شده غلظت 104 کدام از قرص های برگی منتقل شد. تشتک های پتری در انکوباتور با دمای 24 درجه سانتیگراد، شدت 100 و رطوبت نسبی 70 درصد قرار گرفتند و تا 15 روز در انکوباتور در این ? e ° m¯²s° ¯¹ نور شرایط نگهداری شدند. پس از گذشت این مدت با توجه به آلودگی یا عدم آلودگی هر یک از ارقام افتراقی طبق جدول ارائه شده توسط پیترات تعیین نژاد صورت گرفت. 26 جدایه تعیین نژاد شد که 19 ،g. cichoracearum نتایج به دست آمده نشان داد از مجموع 37 جدایه هشت p. xanthii جدایه نژاد صفر و هفت جدایه دیگر نژاد 1 معرفی شدند. همچنین از مجموع 11 جدایه جدایه تعیین نژاد شد که همگی متعلق به نژاد صفر هستند. تجزیه واریانس و مقایسه میانگین ها در سطح انجام گرفت. با توجه به mstatc احتمال 5 درصد از طریق طرح کامل تصادفی با استفاده از نرم افزار وجود عدد صفر (عدم آلودگی) زیاد در بین ارقام افتراقی و توزیع غیر نرمال دادها، فقط برای رقم با میانگین آلودگی 15.13 درصد حساس iran h تبدیل داده ها صورت گرفت. رقم افتراقی vederantis است . g. cichoracearum با میانگین 1.56 درصد مقاومترین رقم نسبت به گونه edisto ترین رقم و 47 هیچ گونه علایمی از سفیدک نسبت به این گونه nantais oblog و pmr 5 ,mr-1 ,pi ارقام 414723 با میانگین 7.5 vederantis با میانگین آلودگی 15.72 درصد نسبت به رقم iran h نداشتند. همچنین رقم برخوردار است. بقیه ارقام فاقد اثر آلودگی نسبت به این p. xanthii درصد از حساسیت بیشتری به گونه گونه بودند.

به منظور بررسی اثر تنش خشکی بر تعدادی از صفات زراعی در ارقام پیشرفته گندم، آزمایشی در طرح کرت های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار انجام شد. عامل اصلی سه سطح آبیاری (آبیاری مرسوم، قطع آبیاری بعد از سنبله دهی و قطع آبیاری پنج روز بعد از گلدهی) و عامل فرعی 12 ژنوتیپ گندم پاییزه (چهار ژنوتیپ مقاوم، چهار ژنوتیپ بینابین و چهار ژنوتیپ حساس به خشکی) همراه با دو رقم شاهد آذر 2 و سرداری بود. نتایج تجزیه واریانس ژنوتیپ های گندم در سه شرایط متفاوت آبیاری نشان داد که در صفات طول ریشک، تعداد روز تا رسیدگی، طول دوره ی پر شدن دانه، وزن هزاردانه، بیوماس و عملکرد بین رژیم های متفاوت آبیاری اختلاف معنی دار وجود دارد. در شرایط قطع آبیاری بعد از سنبله دهی (تنش شدید) کاهش معنی داری در طول دوره ی پر شدن دانه، تعداد روز تا رسیدگی، وزن هزاردانه، بیوماس و عملکرد مشاهده شد ولی طول ریشک بیشتر شد. اختلاف بین ژنوتیپ ها برای کلیه صفات به جز تعداد روز تا رسیدگی در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود. اثر متقابل ژنوتیپ × نوع آبیاری برای کلیه صفات غیر معنی دار بدست آمد. بیشترین عملکرد را ژنوتیپ های 14، 6 و 3 به خود اختصاص دادند که همگی از ژنوتیپ های مقاوم بودند. بر اساس تجزیه گروهی ژنوتیپ-های گندم مشخص شد که گروه مقاوم گندم دارای تعداد پنجه بارور، ارتفاع، عملکرد و وزن هزاردانه بیشتری بود و از نظر تعداد روز تا سنبله دهی و گلدهی با گروه حساس اختلاف معنی داری نداشت ولی در زمان کمتری به دوره ی زایشی رسید. تعداد دانه در سنبله آن کم بود به همین دلیل وزن هزار دانه بیشتری داشت. قطع آبیاری موجب کاهش معنی دار صفات وزن هزار دانه، عملکرد، بیوماس، تعداد روز تا رسیدگی و طول دوره ی پر شدن دانه شد ولی صفت طول ریشک بر اثر قطع آبیاری افزایش یافت. محاسبه شاخص های gmp، mp و sti ضمن داشتن همبستگی مثبت و معنی دار با عملکرد در شرایط بدون تنش و تنش نشان داد که ژنوتیپ های 1، 3، 6، 7، 12 و 14 بیشترین مقاومت به خشکی را دارند و ژنوتیپ 11 حساس ترین ژنوتیپ به شمار می رود. روشsds- page برای پروتئین های ذخیره ای گلوتنین نشان داد که ژنوتیپ های حساس فاقد یک گلوتنین با وزن مولکولی پایین هستند. بررسی الگوی پروتئینی برگ پرچم سه گروه گندم با روش فوق تحت شرایط متفاوت آبیاری نشان داد که تنش متوسط و شدید باعث حذف یا اضافه شدن پروتئین خاصی نمی شود بلکه شدت بیان پروتئین ها تغییر می کند. در شرایط تنش متوسط، ژنوتیپ های حساس با بیان کمتری مواجه شدند به خصوص ژنوتیپ های 12 و 11 ولی در شرایط تنش شدید به غیر از ژنوتیپ های گروه حساس، ژنوتیپ های گروه بینابین نیز با کاهش بیان همراه بودند. در حالیکه ژنوتیپ های مقاوم در سه شرایط متفاوت آبیاری رفتار تقریباً یکسانی داشتند.

گندم از مهمترین گیاهان زراعی دنیا به شمار میرود. بیش از 6/1 اراضی قابل زراعت در دنیا به گندم اختصاص داشته و در سال 2005 از 220 میلیون هکتار کل سطح زیر کشت گندم در دنیا، 631 میلیون تن محصول برداشت شده است. خشکی از مهمترین عوامل محدود کننده کشت و توسعه محصولات کشاورزی از جمله گندم می باشد. اصلاح برای مقاومت به خشکی در مناطق دیم به علت وجود و پیجیده بودن اثرات متقابل ژنوتیپ × محیط و غیر قابل پبش بینی بودن طول دوره تنش، شدت تنش و تاثیر آن در مراحل مختلف رشدی گیاه روند کندی داشته است. پیشرفت های اخیر در روش های بیولوژی ملکولی این امید را بوجود آورده که با شناسایی پروتئین ها و ژن های کاندیدای مقاومت به خشکی در افزایش عملکرد گندم در مناطق دیم گام های اساسی برداشت. در این پژوهش از راهکار .....

این آزمایش جهت بررسی تاثیر شوری و عصاره بخش های مختلف دو علف هرز تاج خروس و سلمه تره روی دو گیاه دارویی اسفرزه و سنبل الطیب برای تعیین شدت و نحوه تاثیر تداخل این دو عامل با یکدیگر انجام شد. برای این منظور عصاره آبی بخش های مختلف علف های هرز شامل ریشه، اندام هوایی و عصاره کل با غلظت 10 درصد تهیه گردید و به همراه شاهد به عنوان تیمارهای آللوپاتی در نظر گرفته شد. شوری نیز در چهار سطح شاهد، چهار ، هشت و 12 دسی زیمنس بر متر در نظر گرفته شد. آزمون های آزمایشگاهی و گلخانه ای بر اساس طرح بلوک های کامل تصادفی و به صورت فاکتوریل در سه تکرار انجام شد. درصد جوانه زنی بذور سنبل الطیب و اسفرزه به شدت تحت تاثیر عصاره اندام هوایی و عصاره کل علف های هرز کاهش یافت. عصاره اندام هوایی علف های هرز در تمامی صفات مورد بررسی از بیشترین خاصیت آللوپاتیک برخوردار بود. در حالی که عصاره ریشه در شوری چهار دسی زیمنس بر متر هیچ تاثیری روی وزن خشک برگ اسفرزه، وزن هزار دانه اسفرزه، سطح برگ سنبل الطیب در چهار ماه پس از سبز شدن، تعداد برگ سنبل الطیب در هشت ماه پس از سبز شدن و وزن خشک ریشه سنبل الطیب نداشت. این عصاره در شوری چهار دسی زیمنس بر متر باعث افزایش معنی دار اسانس نسبت به شاهد شد. با وجود اینکه در بسیاری از صفات بین خاصیت آللوپاتیک دو علف هرز تاج خروس و سلمه تره اختلاف معنی داری مشاهده نشد، اما در صفاتی مانند طول ریشه چه و ساقه چه سنبل الطیب، تعداد ساقه بارور، وزن خشک کل، تعداد برگ و سطح برگ اسفرزه، تاج خروس (به ویژه ریشه آن) خاصیت آللوپاتیکی بیشتری را نشان داد. بین شوری و عصاره بخش های مختلف علف های هرز تداخل افزایشی شدیدی در سطوح بالای شوری مشاهده گردید. با وجود اینکه عصاره ریشه در سطوح پایین شوری روی وزن خشک برگ اسفرزه و سطح برگ سنبل الطیب پس از چهار ماه از سبز شدن سنبل الطیب تاثیر معنی داری نداشت، ولی در سطوح بالای شوری باعث کاهش این صفات گردید. صفات دیگری مانند جوانه زنی نیز تحت تاثیر عصاره ریشه در شوری بالا کاهش یافتند. شدت کاهش در رشد و نمو گیاهان تحت تاثیر تداخل این دو عامل تنش زا شدیدتر از شدت کاهش تحت تاثیر هر یک از آن ها در غلظت های بالا بود. بنابراین، کنترل این دو عامل تنش زا یا حداقل یکی از آن ها، به خصوص در مراحل جوانه زنی بذور و رشد اولیه اسفرزه و سنبل الطیب ضروری است.

بذور نه جمعیت متعلق به سه گونه مریم نخودی (teucrium) و هشت جمعیت متعلق به چهار گونه چله داغیeremostachys)) از گیاهان دارویی متعلق به تیره نعناعیان از مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان تهیه شدند. این نمونه ها (جمعیت ها) به صورت انفرادی (18 الی 20 بذر) در مطالعه میزان پلی مورفیسم (چند شکلی) با استفاده از روش الکتروفورز با ژل پلی آکریلامید – سدیم دو دسیل سولفات (sds-page) مورد مطالعه قرار گرفتند. در تجزیه با sds-page میزان حرکت نسبی (rm یا درصد حرکت نوار در مقایسه با بیشترین حرکت) برای الگوهای نواری پروتئین های ذخیره ای بذر بدون ابهام تعیین شد. و وجود و یا عدم وجود هر نوار با امتیازهای 1 و صفر در نظر گرفته شد. در مورد جمعیت های متعلق به سه گونه از جنس teucrium، تعداد انگشت شماری پروتئین ذخیره ای بذر مشاهده شدند (6 تا نوار کاملا بدون ابهام) که در نمونه های داخل جمعیت ها و داخل گونه چند شکلی نشان نداند. با وجود این برای نوارهای مربوطه بین گونه ها تنوع مشاهده شد. بدین ترتیب فاصله ژنتیکی گونه ها با استفاده از ضریب جاکارد محاسبه و فاصله ها با الگوریتم upgma یا ward به دندروگرام تبدیل شد. تجزیه خوشه ای نشان داد که دو گونه t. polium و t. chamaedrys در یک خوشه قرار دارند و گونه t. oriental در خوشه مستقل قرار می گیرد و دورترین فاصله ژنتیکی را از دو گونه دیگر به خود اختصاص داده است. برای گیاه چله داغی 9 نوار بدون ابهام تشخیص داده شد که هم در داخل گونه ها و هم بین گونه ها چند شکلی نشان دادند. بدین ترتیب فراوانی مارکرهای پروتئینی به عنوان فاصله اقلیدسی بکار رفت و با روش ward این فاصله ها به دندروگرام تبدیل شد. نتایج بدست آمده از برش دندروگرام نشان داد که جمعیت های متعلق به سه گونه e. lacinata, e. azerbaijanica, e. laevigata در یک گروه (کلاستر) قرار می گیرند و این سه گونه قرابت سیستماتیکی بالایی با هم دارند و در یک بخش قرار می گیرند. جمعیت های متعلق به گونه e. macrophylla نیز گروه مجزایی را تشکیل دادند. بر اساس فلور ایرانیکا نتایج حاصل از متد پروتئینهای ذخیره ای بذر با نتایج حاصل از رده بندی کلاسیک (مورفولوژیک) مطابقت دارد در فلور ایرانیکا جنس eremostachys به پنج بخش (section) تقسیم می شود که گونه e. macrophylla در بخش جداگانه ای به نام مولوسلئیده قرار می گیرد و گونه های azerbaijanica, e. laevigata, e. lacinata e. که از لحاظ ویژگیهای گیاه شناسی (سیتماتیکی) قرابت زیادی با هم دارند در بخش فلوموئیده قرار می گیرند این سه گونه تنها بر اساس طول کاسه گل از هم جدا می شوند.

گیاه گوجه فرنگی با نام علمی lycopersicon esculentum یکی از سبزیهای مهم کشت شده در گلخانه های استان آذربایجانشرقی می باشد. یکی از مهمترین بیماریهای این گیاه، پوسیدگی ریشه و طوقه ناشی از قارچ oxysporum fusarium با دو فرم مخصوص f. o. f. sp. lycopersici و f. o. f. sp. radicis – lycopersici می باشد. از مهمترین شیوه های کنترل این بیماری، به کارگیری ارقام مقاوم و رعایت تناوب چندساله می باشد. از سویی استراتژی کنترل زیستی این بیماری با استفاده از میکروارگانیسم های آنتاگونیست نیز توسط محققین به کار رفته است. مطالعه میزان مقاومت ارقام رایج کشت بر روی سه رقم رایج گوجه فرنگی گلخانه ای در استان شامل ارگون، دانفیلد و کلوز انجام گرفت. جدایه های مورد آزمایش نیز شامل دو جدایه مرجع fusarium. oxysporum. f. sp. lycopersici (004) و fusarium. oxysporum. f. sp. radicis – lycopersici(c142) و یک جدایه محلی fusarium. oxysporum (به عنوان بیماریزاترین جدایه جمع آوری شده از مزارع گوجه فرنگی استان) می باشد. پس از انجام آزمون بررسی واکنش ارقام با در نظر گرفتن متغیرهای وزن تر و خشک اندامهای هوائی، وزن تر و خشک ریشه ها، ارتفاع بوته ها و درصد علایم بیماری، حساسترین رقم و بیماریزاترین جدایه تعیین گردید که در این میان رقم دانفیلد به عنوان حساسترین رقم و جدایه f. o. f. sp. radicis – lycopersici به عنوان بیماریزاترین جدایه مشخص شد. سپس کنترل زیستی بر روی رقم حساس و بیماریزاترین جدایه به دو روش بررسیهای مقدماتی آزمایشگاهی و سپس گلخانه ای انجام گرفت. میکروارگانیسم های قارچی و باکتریائی به کار گرفته شده در کنترل زیستی این بیماری دو جدایه از قارچ trichoderma harzanum (t22) و یک جدایه از باکتری pseudomonas flourescens می باشد که پس از تهیه مایه این آنتاگونیستها، بررسیهای آزمایشگاهی و گلخانه ای قدرت آنتاگونیستی آنها انجام گرفت. نتایج بررسیهای آزمایشگاهی نشان داد که جدایه t. harzianum (t22) و t. harzianum (t22) جدا شده از محصول تجاری تریانوم – پی و باکتری pseudomonas flourescens مخلوط با خاک آلوده به فوزاریوم به ترتیب 42/48 و 21/41 و 08/33 درصد از بیماری را در مقایسه با شاهد کاهش دادند. در بررسیهای گلخانه ای نیز جدایه t. harzianum (t22) بیشترین میزان کاهش بیماری را در مقایسه با شاهد موجب گردید. به طوری که این جدایه آنتاگونیست موجب شد کمترین کاهش وزن تر و خشک اندام های هوائی و ریشه های بوته های گوجه فرنگی آلوده به بیماری پژمردگی فوزاریومی اتفاق

برای تعیین وضعیت هر منطقه از نظر مقدار و چگونگی استفاده از نهاده های انرژی، به بررسی دقیق کلیه محصولات، سیستم های زراعی و عملیات کشاورزی در آن منطقه نیاز می باشد. از آنجاییکه در نظر گرفتن همه محصولات زراعی و بررسی سیر انرژی در آنها به دلیل تنوع و گستردگی زیاد و همچنین محدودیت زمانی در انجام پژوهش امکان پذیر نمی باشد، بنابراین از بین محصولات مورد کشت در مهاباد چغندرقند مورد انتخاب واقع شد. شهرستان مهاباد دارای 2470 هکتار مزرعه چغندرقند و 975 چغندرکار می باشد، به منظور تعیین شاخص های انرژی در مزارع چغندرقند و ارزیابی کارایی آن ها با استفاده از تحلیل پوششی داده ها تعداد 95 زارع به تصادف انتخاب شدند و داده های مرتبط از طریق تکمیل پرسش نامه هایی که تهیه شده بود گردآوری و سپس در نرم افزار excel تحلیل شد. پس از مطالعات صورت گرفته در خصوص کمیت و کیفیت استفاده از نهاده ها و نیز عملکرد حاصله، شاخص های انرژی محاسبه شده و مورد ارزیابی قرار گرفتند. در این مطالعه نسبت انرژی 9/3، بهره خالص انرژی 6/189238mj/ha و بهره وری انرژیkg/mj 02/1 به دست آمد. بالاترین سهم از میزان انرژی های نهاده متعلق به نهاده بذر، کود و سموم شیمیایی می باشد که 3/58 درصد از کل انرژی مصرفی را به خود اختصاص می دهد. تجزیه و تحلیل داده ها و ارزیابی مزارع با روش (dea) و نرم افزار dea-frontier با مدل بازگشت به مقیاس ثابت ccr و مدل بازگشت به مقیاس متغیر bcc ورودی محور انجام شد. با تحلیل داده ها با روش dea، 7 و 18 واحد به ترتیب با مدل ccr و bcc کارا بودند همچنین میانگین کارایی فنی و کارایی فنی خالص به ترتیب برای مدل ccr و bcc ،70% و2/90% به دست آمد. بعد از مشخص شدن میزان مازاد مصرف هر یک از نهاده ها، در هر دو نوع مدل ccr و bcc نهاده محور می توان با کم کردن مقادیر مازاد از هر یک از نهاده ها در مصرف انرژی صرفه جویی کرد.

آفتابگردان زراعی(helianthus annus)چهارمین منبع تولید روغن خوراکی در جهاناست. آفتابگردان در برابر طیف وسیعی از عوامل زنده و غیر زنده حساس می باشد.بیماری لکه برگی از مهمترین بیماری های اندام های هوایی این محصول به شمار می آید و سالانه خسارت قابل توجهی به محصول آفتابگردان وارد می کند. گونه های متعددی در ایجاد این بیماری دخیل هستند، ولی به طور عمده گونه های جنسalternaria، alternariasterو septoriaبه طور عمده در اکثر نقاط دنیا به عنوان عوامل اصلی بیماری لکه برگی آفتابگردان گزارش شده اند. در ایران دو گونه a. alternataوa. helianthi به ترتیب در کرمانشاه و سمنان از برگ های آفتابگردان جداسازی شده اند. علی رغم اهمیت این بیماری در استان آذربایجان غربی، به عنوان یکی از مهمترین قطب های تولید آفتابگردان در ایران، عوامل دخیل در ایجاد این بیماری ناشناخته باقی مانده اند. این مطالعه با هدف شناسایی و بررسی بیماری زایی قارچ های همراه با بیماری لکه برگی آفتابگردان در استان آذربایجان غربی انجام شد. همچنین تعیین گونه های بذر زاد مولد لکه برگی و ارزیابی میزان مقاومت ارقام رایج روغنی و آجیلی تحت کشت در مزارع استان در مقابل گونه رایج عامل بیماری از اهداف این تحقیق بود. در این مطالعه، 107 جدایه قارچی از برگ های دارای علایم جداسازی، خالص سازی و مورد مطالعه قرار گرفت. با توجه به خصوصیات ریخت شناختی، از جدایه های خالص سازی شده سه گونه alternariaalternata، stemphyliumvesicariumو bipolaris sp. شناسایی شد. گونه a. alternata بیشترین فراوانی را در میان جدایه ها داشت و به عنوان گونه غالب معرفی می شود. مطالعات مولکولی با تعیین توالی نوکلئوتیدی ناحیه its -rdna ، ژن gpd و ژن rpb2 در برخی از جدایه ها انجام گرفت. داده های توالی نوکلئوتیدیناحیهits و ژن gpd در تفکیکalternaria، stemphylium و bipolaris مناسب بود ولی قادر به تفکیک گونه های این جنس ها از هم نبودند. بر اساس تجزیه و تحلیل ترادف ژن rpb2جدایه های alternaria در چندین گروه قرار گرفتند. این که این گروه بندی به علت تفاوت های مربوط به جمعیت های مختلف گونه a. alternata است یا تفاوت بین گونه های مختلف را نشان می دهد نیازمند مطالعات دقیق تری است. به طور کلی داده های مولکولی با نتایج مطالعات ریخت شناسیتطابق داشت. بیماری زاییجدایه منتخب این گونه ها بر روی رقم اوروفلور بررسی شد. جدایه منتخب a. alternata و s. vesicarium در گلخانه علایمی مشابه علایم مزرعه-ای ایجاد کردند. در این بررسی آفتابگردان به عنوان یک میزبان جدید در جهان برای s. vesicariumگزارش می شود.bipolaris sp. را نیز می توان به عنوان یک بیمارگر ثانوی آفتابگردان قلمداد کرد. در این بررسی تنها گونه a. alternata به عنوان گونه بذرزاد مولد لکه برگی شناخته شد. همچنین sarocladium cf. strictum (میکوپارازیت) نیز برای نخستین بار در جهان به عنوان قارچ مرتبط با بذور آفتابگردان شناسایی شد. مقاومت نسبی شش رقم آفتابگردان شامل سه رقم آجیلی دورسفید، پسته ای، قلمی و سه رقم روغنی آذرگل، اوروفلور، master-op در شرایط گلخانه نسبت به سه جدایه از گونه a. alternata سنجیده شد. نتایج نشان داد که اختلاف معنی داری بین جدایه ها از نظر میزان بیماری زایی وجود دارد. قدرت بیماری زایی جدایه ها در بخش هایی بالایی و پایینی کانوپی نیز متفاوت بود. با اینکه ارقام مختلف واکنش های متفاوتی در مقابل بیماری داشتند، اما به طور کلی تمام ارقام در برابر بیماری آسیب پذیر بودند. این اولین مطالعه در زمینه تعیین مقاومت نسبی برخی ارقام آفتابگردان در مقابل بیماری لکه برگی در ایران می باشد.

در 12 خانواده ناتنی حاصل از پلی کراس یونجه، ارتباط صفات مربوط به گیاهچه و گیاه بالغ مورد بررسی قرار گرفت. تعداد 35 بوته از هر خانواده ناتنی در گلدان های مجزا در شرایط مزرعه ای به صورت طرح کاملا تصادفی، کشت شدند و مورد اندازه گیری و تجزیه آنزیمی قرار گرفتند. بر اساس تجزیه واریانس چند متغیره بین 12 خانواده ناتنی از نظر مجموع صفات اندازه گیری شده در مرحله گیاهچه ای و گیاه بالغ اختلاف معنی-دار وجود داشت که حاکی از وجود تنوع فابل ملاحضه برای این صفات در بین خانواده ها است. از نظر الگوی نواری، آنزیم های کاتالاز، مالات دهیدروژناز، روبیسکو، گلوتامات اوگسالواستات ترانس آمیناز و سوپراکسیداز دیسموتاز هر کدام یک نوار (نشانگر) تک شکل در خانواده های ناتنی نشان دادند. در آنزیم های استراز و پراکسیداز چند شکلی مشاهده شد و نوارها قابلیت تفسیر و تکرار پذیری بالا داشتند. در عین حال مکان pox-a تک شکل بود. برای نشانگرهای چندشکل از تفسیر آلوزیمی و نیز ایزوزیمی استفاده شد. تفسیر آلوزیمی حاکی از آن بود که متوسط هتروزیگوسی به عنوان شاخصی از تنوع ونتیکی درون جمعیتی برابر 776/0 است. بررسی تعادل هاردی-واینبرگ در خانواده های ناتنی نشان داد که تمام مکان های ژنی در تعادل هستند. فاصله ونتیکی نی بین خانواده های ناتنی از 002/0 تا 059/0 نوسان داشت. آماره fit در درون خانواده ها 091/0 و fst در بین خانواده ها 013/0 برآورد شد. تفسیر ایزوزیمی نیز حاکی از تنوع بالای درون خانواده ها و پایین بودن بین خانواده ها بود. در این حالت متوسط هتروزیگوسی برابر 298/0 و تعداد الل های موثر 50/1 برآورد شد. فاصله نی در تفسیر ایزوزیمی کم و از 248/0 تا 373/0 در نوسان بود. سه مکان از چهار مکان آلوزیمی همبستگی معنی دار با صفات مورد مطالعه نشان دادند. est-b1 و pox-b2 همبستگی مثبتی با وزن تر یونجه داشت و est-b1 نیز از همبستگی معنی داری با وزن برگ برخوردار بود. تعداد میانگره نیز با مکان های آلوزیمی est-a1، est-b1 و pox-b2 ارتباط مثبت و معنی داری داشتند. این نتایج نشان می دهد که امکان استفاده از آنزیم ها به عنوان نشانگر در گزینش ژنوتیپ های یونجه در مراحل اولیه اصلاحی وجود دارد.

به منظور ارزیابی تنوع ژنتیکی صفات مورفولوژیکی و زراعی و بررسی اثر تنش کم آبی روی آن ها در 33 جمعیت از گونه triticum boeoticum و هشت جمعیت از triticum urartu آزمایشی به صورت طرح کرت های خرد شده بر پایه بلوک های کامل تصادفی در سال زراعی 90-1389 در ایستگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز انجام شد. تجزیه واریانس با در نظر گرفتن شرایط واجد و فاقد تنش در کرت های اصلی و 41 جمعیت مورد مطالعه به همراه دو رقم زراعی گندم نان (الوند و مغان) در کرت فرعی انجام شد. صفات مورد مطالعه عبارت از ارتفاع بوته، طول برگ، عرض برگ، طول سنبله اصلی، تعداد کل پنجه ها در هر بوته، تعداد پنجه های بارور در هر بوته، تعداد سنبلچه، تعداد دانه در سنبله اصلی، وزن کل سنبله ها، عملکرد دانه در بوته، تعداد روز تا ظهور سنبله، بیوماس بخش های هوایی گیاه و شاخص برداشت بودند. تجزیه واریانس چند متغیره اختلاف معنی داری بین سطوح تنش و بین جمعیت های مورد مطالعه را نشان داد. در تجزیه واریانس تک متغیره اختلاف بین جمعیت های مورد مطالعه در سطح احتمال یک درصد برای کلیه صفات معنی دار بود که نشان دهنده وجود تنوع ژنتیکی بالا در بین جمعیت ها است. اثر متقابل جمعیت ×تنش برای هیچ یک از صفات معنی دار نشد و اثر تنش تنها بر ارتفاع بوته، طول سنبله اصلی، تعداد پنجه های بارور در هر بوته، تعداد دانه در سنبله اصلی، عملکرد دانه در بوته، وزن کل سنبله ها، بیوماس و شاخص برداشت معنی دار به دست آمد. مقایسه گروهی بین دو گونه t. boeoticum و t. urartu نشان داد که بین دو گونه از نظر اکثر صفات اختلاف معنی داری وجود دارد. با انجام مقایسه میانگین جمعیت های 216.tb، 176.tb، 200.tb، 3tb.، 320tb. و 120.tb با در نظر گرفتن صفاتی مانند طول سنبله اصلی، تعداد سنبلچه در سنبله اصلی، عملکرد دانه در بوته و روز تا ظهور سنبله به عنوان جمعیت های برتر شناسایی شدند. محاسبه ضرایب همبستگی بین میانگین صفات نشان داد که عملکرد دانه با تعداد دانه در سنبله اصلی، ارتفاع بوته و وزن کل سنبله ها به ترتیب بیشترین همبستگی مثبت و معنی دار و با روز تا ظهور سنبله و شاخص برداشت همبستگی منفی و معنی دار در سطح احتمال یک درصد دارد. با انجام تجزیه رگرسیون گام به گام در متوسط شرایط نرمال و تنش کم آبی مشخص شد که تعداد دانه در بوته، طول برگ، عرض برگ و ارتفاع بوته از اجزای موثر بر عملکرد هستند. نتایج تجزیه علیت نیز حاکی از آن بود که طول سنبله و تعداد سنبلچه در سنبله اصلی بیشترین اثر غیر مستقیم را بر عملکرد دانه دارند. تجزیه خوشه ای به روش وارد و بر اساس کلیه صفات جمعیت ها را در دو خوشه قرار داد. بررسی انحراف از میانگین کل نشان دهنده برتری گروه اول به گروه دوم بود. علاوه بر این با انجام تجزیه کلاستر برای در نظر گرفتن عرض جغرافیایی و ارتفاع از سطح دریا الگوی تنوع ژنتیکی و پراکنش جغرافیایی جمعیت ها با یکدیگر تا حدودی منطبق بودند. با انجام تجزیه به عامل ها بر اساس روش تجزیه به مولفه های اصلی و چرخش وریماکس، سه عامل 4/86 درصد تغییرات مربوط به صفات اولیه را توجیه کردند که عامل اول، دوم و سوم به ترتیب عامل عملکرد دانه و مولفه های عملکرد، خصوصیات رسیدگی و عملکرد بیولوژیکی و ظرفیت پنجه زنی نامیده شدند. بر اساس عامل اول جمعیت های 320.tb، 114.tb، 10.tb، 176.tb و 216.tb، از نظر عامل دوم جمعیت های 216.tb، 176.tb، 181.tb، 316.tb، 77tu. ، 162tu. و 3.tb و از نظر عامل سوم جمعیت-های 277.tb، 230.tb، 206.tb، 316.tb، 320.tb، 10.tb، 52tb. و 15.tu جمعیت های برتری بودند. به طور کلی نتایج این مطالعه نشان که، تنوع موجود در گونه های وحشی اینکورن جمع آوری شده از مناطق جغرافیایی مختلف ایران علاوه بر صفات موروفولوژیک و زراعی تا حدودی متأثر از ارتفاع از سطح دریا و عرض جغرافیایی نیز بوده است و استان های کرمانشاه و لرستان به عنوان نواحی جغرافیایی برخوردار از نظر تنوع ژنتیکی مطلوب شناخته شدند.

کلزا به عنوان گیاه روغنی در مناطق خشک و نیمه خشک کشورمان کشت می گردد. بنابراین این گیاه در معرض شوری قرار دارد. لذا افزایش تحمل آن به شوری ضروری به نظر می رسد. لذا هدف از این تحقیق انتقال ژن پیروفسفاتاز واکوئلی آرابیدوپسیس به کلزای پاییزه رقم slm046 با استفاده از حامل pbi121 و از طریق اگروباکتریوم نژاد gv3101 و lba4404 در جهت افزایش تحمل آن به شوری است. برای انتقال ژن به این رقم از دو نوع ریزنمونه کوتیلدون و هیپوکوتیل، od600 یک و چهار دهم و نیترات نقره صفر و پنج میلی گرم استفاده گردید. گزینش ریزنمونه ها در حضور 25 میلی گرم برلیتر کانامایسین و 400 میلی گرم بر لیتر سفوتاکسیم صورت گرفت. برای شاخه زایی از 2/0 میلی گرم بر لیتر bap و برای ریشه زایی از 2 میلی گرم بر لیتر iba استفاده گردید. بهترین باززایی با استفاده از ریزنمونه کوتیلدون، od600 چهار دهم و در حضور پنج میلی گرم برلیتر نیترات نقره صورت گرفت. گیاهان تراریخته احتمالی بعد از ساقه دهی و ریشه دهی و سازگار شدن به شرایط خارج شیشه به سردخانه جهت القای گلدهی و به گلخانه جهت بذر گیری منتقل شدند. در مجموع 8 لاین در این آزمایش تولید گردید که 6 لاین در مرحله سازگاری بوده و 2 لاین در گلخانه در مرحله جوانه گل به سر می برند. واکنش زنجیره ای پلیمراز با استفاده از پرایمر اختصاصی ژن avp1، تراریخته بودن همه لاین های حاصله را تایید کرد.

گوجه فرنگی، گیاهی است که از جنبه های غذایی، اقتصادی و علمی از اهمیت بالایی برخوردار است. با توجه به حساسیت این گیاه زراعی نسبت به تنش های زیستی و غیر زیستی، بهینه سازی روش های کشت بافت و اصلاح ژنتیکی این گیاه در جهت بهبود شرایط کمی و کیفی آن، مفید به نظر می رسد. برای این آزمایش سه رقم زراعی گوجه فرنگی تحت کشت در آذربایجان شرقی شامل ارقام، چیف، اوربانا و ارومیه کم رنگ، انتخاب شدند. در این تحقیق برخی از عوامل موثر در باززایی و تراریختی گوجه فرنگی از جمله ترکیب محیط کشت پایه و هورمون ها (bap، iaa، naa و kin)، نوع ریزنمونه (برگ لپه ای و هیپوکوتیل)، نژاد آگروباکتریوم (gv3101، lba4404 و agl1)، غلظت های مختلف آگروباکتریوم، مدت زمان پیش کشت و میزان استوسرینگون، مورد مطالعه قرار گرفتند. بر خلاف ریزنمونه های برگ لپه ای، ریزنمونه های هیپوکوتیل بازدهی پایینی را در باززایی نشان داد و گیاه تراریخته ای با استفاده از این ریزنمونه بدست نیامد. از بین تیمارهای هورمونی محیط کشت پایه ms حاوی 5/1 میلی گرم در لیتر bap و 1/0 میلی گرم در لیتر iaa بهترین نتایج را برای باززایی نشان داد. از بین ارقام مورد مطالعه، رقم اوربانا بیشترین میزان باززایی را نشان داد. بیشترین میزان ساقه زایی در محیط کشت ms تکمیل شده با 1/0 میلی گرم در لیتر bap بهترین محیط ساقه زایی انتخاب شد، همچنین محیط کشت ms حاوی 2 میلی گرم در لیتر iba محیط ریشه-زایی مناسب بود. در آزمایش های تراریختی، نژاد gv3101 آگروباکتریوم تومه فسینس، بیشترین میزان گیاهان تراریخته بدست آمد، ولی با دو نژاد lba4404 و agl1، گیاه تراریخته ای بدست نیامد. بهترین غلظت (od=600)، در تراریختی با نژاد gv3101، 1 بود. پیش تیمار ریزنمونه ها به مدت دو روز، بهترین درصد تراریختی را داشتند. استفاده از استوسرینگون در مقدار 100 میکرومولار برای تراریختی مناسب بود. در طی مراحل تراریختی گیاهان تراریخته زیادی برای ژن avp1 در رقم اوربانا بدست آمد. از گیاهان منتقل شده به خاک، تعداد زیادی در جریان سازگاری به دلیل بیماری بوته میری از بین رفتند. چند گیاه در نهایت به گلخانه منتقل شده و حضور ژن avp1 در آن ها با استفاده از پرایمر آن در مرحله این ویترو و گلخانه مورد تایید قرار گرفت.

در این تحقیق به منظور بررسی و پیش بینی انرژی مصرفی در تولید گوجه فرنگی گلخانه ای استان اصفهان از توابع تولید انرژی و شبکه های عصبی مصنوعی استفاده شد. برای این کار داده ها به روش کاملاً تصادفی به وسیله پرسش شخص به شخص، از میان 30 گلخانه استان اصفهان جمع آوری شد. کل انرژی ورودی در تولید گوجه فرنگی 32/8936680 مگاژول بر هکتار محاسبه شد که نهاده سوخت با 28/92 درصد از کل انرژی های ورودی، بیشترین انرژی مصرفی در تولید را به خود اختصاص داده است. شاخص نسبت انرژی 016/0 محاسبه شد. همچنین شاخص بهره وری انرژی 02/0 کیلوگرم بر مگاژول بدست آمد. به دلیل استفاده از تجهیزات گرمایشی با بازده پایین، عدم استفاده از سازه های مناسب و پوشش گلخانه ای با ضریب انتقال حرارتی بالا، الگوی نامناسب مصرف و پایین بودن قیمت سوخت در سال های گذشته، مصرف سوخت بسیار بالا بود. نتایج حاصل از بررسی توابع تولیدی نشان داد که از میان پنج تابع کاب-داگلاس، ترانسندنتال، ترانسلوگ، درجه دوم تعمیم یافته و لئونتیف، تابع تولید کاب-داگلاس با چهار ضریب معنی دار و ضریب تبیین 61/0 بهترین مدل می باشد. در این مطالعه شبکه عصبی مصنوعی از نوع پرسپترون چند لایه با 7 نرون در لایه ورودی 13 نرون در لایه میانی و یک نرون در لایه خروجی از میان انواع شبکه های مورد ارزیابی با ضریب تبیین 99 درصد به عنوان بهترین شبکه انتخاب شد. نتایج تحلیل حساسیت نهاده های ورودی بر روی خروجی بر طبق بهترین مدل نشان داد که نهاده ی ماشین آلات بیشترین اثر را بر روی خروجی شبکه عصبی داشته است.

لوبیا (phaseolus vulgaris l.) یکی از مهم ترین گیاهان زراعی از خانواده بقولات و یکی از منابع مهم کالری و پروتئینی در تغذیه انسان محسوب می شود. پلی فنول ها با برخورداری از خاصیت ضد سرطانی می توانند کیفیت تغذیه ای لوبیا را بالا ببرند. آنزیم های آنتی اکسیدان نقش مهمی برای حفظ سلول در برابر صدمات حاصل از گونه های فعال اکسیژن در شرایط تنش شوری دارند. در این پژوهش، 54 ژنوتیپ لوبیا در سه رنگ (سفید، چیتی و قرمز) در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار برای اندازه گیری میزان پلی فنل کل دانه مطالعه شد. نتایج نشان داد که میزان پلی فنل کل بین ژنوتیپ ها در هر سه رنگ لوبیا در سطح احتمال یک درصد اختلاف معنی دار دارد. ژنوتیپ-های لوبیا چیتی بیشترین مقدار پلی فنول کل دانه را داشتند.میزان پلی فنل کل دانه در ژنوتیپ های مورد بررسی از31499/15 تا 06549/15 میلی گرم گالیک اسید بر گرم بود. اثر تنش شوری ناشی از سدیم کلراید بر فعالیت ایزوزیم های آنتی اکسیدان پراکسیداز (pox)، کاتالاز (cat) و سوپراکسید دیسموتاز (sod) در گیاهچه های همان 54 ژنوتیپ لوبیا در مقایسه با شرایط آبیاری عادی مورد ارزیابی قرار گرفت. آزمایش در قالب فاکتوریل با طرح پایه کاملا تصادفی اجرا شد. یکی از فاکتورها شرایط آبیاری با دو سطح صفر و 4/0 مولار سدیم کلراید و فاکتور دیگر رنگ ها یا ژنوتیپ های لوبیا در نظر گرفته شد. تجزیه الکتروفورزی با استفاده از ژل پلی آکریلامید افقی5/7 درصد انجام گردید و ایزوزیم های pox، cat و sod در یکی از لایه های ژل رنگ آمیزی شدند. برای هر نوار در روی ژل میزان "مساحت × شدت" بعنوان فعالیت ایزوزیمی با نرم افزار mcid ارزیابی و یادداشت گردید. سه ایزوزیم برای pox، یک ایزوزیم برای cat و سه ایزوزیم برای sod بدست آمدند. تجزیه واریانس و مقایسات اورتوگونال نشان داد که برای همه ایزوزیم های pox، cat و sodبین ژنوتیپ ها و بین سطوح شوری درسطح احتمال یک درصد اختلاف معنی دار وجود دارد. شوری موجب افزایش فعالیت کلیه آنزیم های آنتی اکسیدان مورد مطالعه گردید. میزان افزایش pox1، pox2 و pox3 به ترتیب 39/39، 21 و 25 درصد، میزان افزایش cat1 05/21 درصد و sod1، sod2 و sod3 به ترتیب 42/21، 66/16 و 42/21 درصد برآورد گردید.مقایسه میانگین ترکیبات تیمارهای ژنوتیپ و سطوح شوری (معنی دار) نشان داد که برای pox3، بیشترین فعالیت آنزیمی در شرایط شوری در لوبیا چیتی شماره 19 و 26 و برای لوبیا قرمز در شماره های 39، 43 و 54 وجود دارد. همچنین برای sod1 بیشترین فعالیت را در شرایط شوری ژنوتیپ های 19، 26 و 28 به خود اختصاص دادند. بنابراین در صورت تایید نتایج احتمالاً بتوان از برخی ایزوزیم های آنتی اکسیدان به عنوان نشانگر تحمل به شوری در لوبیا استفاده کرد. همبستگی بین ایزوزیم ها نشان داد که هیچ ارتباط معنی داری بین cat1 با سایر ایزوزیم ها وجود ندارد. در حالی که در شرایط عادی همبستگی معنی دار و مثبت بین ایزوزیم های pox و sod به غیر pox1 با sod2 بدست آمد. همبستگی در شرایط شوری و در حالت کل نشان داد که ارتباط معنی دار و مثبتی بین ایزوزیم های pox و sod وجود دارد.

اصلاح و معرفی ارقام متحمل به خشکی در مراحل اولیه رشد از اهمیت روز افزونی برخوردار است. یکی از راه های تشخیص ارقام متحمل، می تواند استفاده از نشانگر های آنزیمی به خصوص آنزیم های آنتی اکسیدان باشد. به منظور ارزیابی میزان فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان پراکسیداز (pox)و سوپراکسید دیسموتاز (sod) در 12 رقم متحمل و 8 رقم حساس جو در شرایط عادی و تنش خشکی در مرحله گیاهچه ای، آزمایشی در سال 1390 پیاده گردید. آزمایش در قالب فاکتوریل با طرح پایه کاملا تصادفی در سه تکرار انجام شد. در این آزمایش فاکتور های آزمایش عبارت بودند از ارقام جو (در دو گروه متحمل و حساس)، شرایط محیطی (آبیاری عادی و 7- بار اعمال شده با پلی اتیلن گلیکول) و بافت گیاهچه ای (ساقه چه و ریشه چه). آنزیم ها توسط ژل پلی آکریلامید افقی 8% مورد جداسازی و رنگ آمیزی قرار گرفتند و فعالیت ایزوزیمی با استفاده از نرم افزار mcid اندازه گیری شد. تجزیه واریانس داده های کمی مرتبط با سه ایزوزیم sodبین دو شرایط کم آبی و عادی نشان داد که این ایزوزیم ها به غیر از sod2اختلاف معنی دار در سطح احتمال 1% نشان می دهند. اثر متقابل دو جانبه تنش × بافت در هرسه ایزوزیم معنی دار بود. میانگین فعالیت sod2 علیرغم تنش شدید کم آبی بلا تغییر باقی ماند. تجزیه اختلاف بین دو شرایط عادی و تنش خشکی و اختلاف بین بافت ریشه و ساقه برای پنج ایزوزیم poxبه جز برایpox4, pox1 برای بقیه ایزوزیم های poxمعنی دار بود. اثر متقابل تنش × بافت برای pox2, pox1 و pox5 در سطح احتمال 1% معنی دار بدست آمد. بین دو گروه حساس و متحمل جو برای ایزوزیم pox4 اختلاف معنی دار بدست نیامد فقط pox3, pox2, pox1 و pox5در سطح احتمال 10% اختلاف نشان دادند. میانگین فعالیت ایزوزیمی در ارقام متحمل بیشتر از ارقام حساس بود. ولی در شرایط محیطی و بافت های ریشه و ساقه فعالیت بیشتر به نوع ایزوزیم pox مربوط می شود

پرورش این حشره در یکی از واحدهای گلخانه ای گروه گیاهپزشکی در دمای 2±26 درجه سانتی گراد، رطوبت نسبی 50 درصد و دوره نوری 16:8 (l:d) ساعت انجام شد. حشرات سه نسل بر روی ماده غذایی مصنوعی خالص-سازی شدند و از نسل چهارم برای آزمایشات مورد استفاده قرار گرفتند. فعالیت آنزیم لیپاز با استفاده از کیت لیپاز ساخت شرکت randox انگلستان اندازه گیری شد. آزمایشات دارای 14 تیمار بود که در سه تکرار و در قالب طرح کاملا تصادفی صورت گرفت. نمونه ها پس از تشریح و قرار گرفتن در بافر فسفات سرد،به مدت یک دقیقه هموژنه شده وسپس به مدت 10 دقیقه در 10 هزار دور سانتریفیوژگردید. بررسی میزان فعالیت آنزیم و سایر تیمارها توسط روش اسپکتروفتومتریک و اتوآنلایزر صورت گرفت. نتایج نشان داد بین مراحل مختلف نشو و نمایی سن ششم لاروی بیشترین فعالیت آنزیم لیپاز را داشت. بین فعالیت آنزیم در دماهای مختلف مورد بررسی، اختلاف معنی داری وجود داشت و بیشترین فعالیت آنزیم در دمای 40 درجه ی سانتی گراد مشاهده شد. ph بهینه ی فعالیت آنزیم لیپاز در این حشره برابر 9.5 به دست آمد. در دمای زیر 20- درجه ی سانتی گراد، فعالیت آنزیم در هفته ی هشتم به17 درصد مقدار آن در هفته ی اول رسید در حالیکه در دمای 4- درجه ی سانتی گراد فعالیت آنزیم پس از پنج هفته، 6 درصد مقدار آن در هفته ی اول بود و پس از آن کاملا متوقف گردید. نتایج مربوط به بررسی میزان فعالیت آنزیم در زمان های مختلف گرسنگی لاروها نشان داد که پس از 4 روز گرسنگی، فعالیت آنزیم کاهش پیدا کرده و تقریبا 9 درصد مقدار آن در حشرات تغذیه کرده بود. فعالیت آنزیم در طی ساعات مختلف شبانه روز متفاوت بود و در ساعت 12 ظهر و6 صبح به ترتیب بیشترین و کمترین میزان فعالیت آنزیم مشاهده شد. فعالیت آنزیم توسط اتانول96 درصد، غلظت های 3، 4 و 5 میلی مولار nacl و غلظت های 3، 4 و 5 میلی مولار cacl2 و غلظت های مختلف sds کاهش و به وسیله ی غلظت1 و 2 میلی مولار nacl و غلظت 5 میلی مولار فسفات پتاسیم افزایش یافت. غلظت های مختلف tris و edta و غلظت های تا 4 میلی مولار فسفات پتاسیم و نیز غلظت 25 درصد اتانول تاثیری روی فعالیت آنزیم نداشتند.

کمبود آب بیشترین خسارت را در بسیاری از کشورهای دنیا از جمله ایران در تولید گندم وارد می کند و تنش ناشی از آن در کلیه مراحل رشد گیاه موثر است. بنابراین ارزیابی واکنش ارقام متفاوت گندم در برابر تنش ها ضروری است. اندازه گیری میزان فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان در طول تیمارهای تنش خشکی به عنوان روشی جهت ارزیابی واکنش گیاه در برابر تنش پذیرفته شده است. در این تحقیق فعالیت ایزوزیمی پراکسیداز(pox) و سوپر اکسید دیسموتاز(sod) در 16 رقم گندم پائیزه (6 رقم متحمل، 5 رقم بینابین و 5 رقم حساس به خشکی) تحت تنش خشکی ناشی از peg (5- بار) و عادی در مرحله گیاهچه ای (به تفکیک ریشه چه و ساقه چه) بر اساس آزمایش فاکتوریل با طرح پایه کاملأ تصادفی مورد بررسی قرار گرفت. برای انجام این مطالعه بذور ارقام مورد بررسی در ظروف پتری کشت شده و آنزیم ها از چند نمونه ساقه چه و ریشه چه های 10روزه به صورت دسته جمعی از هر ژنوتیپ استخراج شدند. با انجام الکتروفورز در ژل های پلی آکریلامید 8% و سپس رنگ آمیزی ژل ها الگوی نواری آنزیم ها مورد عکسبرداری و در نهایت این الگوها با نرم افزار mcid مورد ارزیابی قرار گرفت. در گیاهچه های حاصل از بذرهای فوق سه ایزوزیم از sod و شش ایزوزیم از pox شناسایی شدند.تجزیه واریانس داده های کمی مرتبط با سه ایزوزیم sod نشان داد که این ایزوزیم ها تحت تنش خشکی قرار نگرفتند ولی sod1 فقط در ساقه چه، sod2 فقط در ریشه چه دیده. شش ایزوزیم pox نیز اختلاف معنی داری از نظر فعالیت آنزیمی دنسیتومتریک نشان ندادند با وجود این فعالیت آنزیمی pox2، pox3 و pox5بین ژنوتیپ ها اختلاف معنی دار نشان دادند (0.01% ? p ). برای همین آنزیم ها، اثر متقابل ژنوتیپ * بافت نیز معنی دار گردید. از نه ایزوزیم مورد مطالعه فقط pox6 برای اثر متقابل بافت * تنش معنی دار شد. فعالیت این آنزیم در شرایط عادی بیشتر از ساقه چه و در شرایط تنش فعالیت آن در ساقه چه به مراتب بیشتر از ریشه چه بود. میانگین فعالیت pox3 در ژنوتیپ های متحمل بیشتر از حساس و میانگین فعالیت pox5 در ژنوتیپ های حساس بیشتر از متحمل برآورد گردید

خاک ورزی با مهیا کردن وضعیت مناسب خاک، برای جذب رطوبت و دمای کافی برای جوانه زنی و رشد بذر و هم چنین با کاهش مقاومت به نفوذ خاک سبب توسعه آسان تر ریشه می گردد. خاک ورزی یک عمل زمان بر و هزینه بر می باشد که با استفاده از برنامه عملیات زراعی می توان به میزان قابل توجهی در مصرف سوخت، انرژی و زمان صرفه جویی نمود. با توجه به مزایای خاک ورزی حفاظتی و کمبود تحقیق علمی روی ادوات خاک ورزی حفاظتی وارداتی و تولید داخل و اهمیت فاکتورهای سرعت و عمق خاک ورزی بر عملکرد انواع خاک ورزها، این تحقیق در قالب طرح آزمایشی اسپلیت پلات (کرت های خرد شده) بر پایه ی بلوک های کامل تصادفی اجرا گردید. فاکتور اصلی عمق خاک ورزی (در دو سطح 10 و 20 سانتی متر) و فاکتور فرعی سرعت خاک ورزی (در چهار سطح، 6، 8، 10 و 12 کیلومتر بر ساعت برای شهرستان بستان آباد و 8، 10، 12 و 14 کیلومتر بر ساعت برای شهرستان هشترود) و در چهار تکرار با استفاده از خاک ورز مرکب ساخت شرکت سازه کشت بوکان که بیش تر در آذربایجان شرقی رواج یافته، با استفاده از دو دستگاه تراکتور مسی فرگوسن 285 و 399 به ترتیب در شهرستان های بستان آباد و هشترود، انجام گرفت. در این تحقیق ویژگی های مصرف سوخت، میزان بقایای گیاهی در سطح خاک، میزان رطوبت خاک، جرم مخصوص ظاهری (در دو عمق نمونه برداری 7 و 17 سانتی متر) و مقاومت به نفوذ خاک بررسی شد. در شهرستان بستان آباد، اثر متقابل سرعت و عمق خاک ورزی بر جرم مخصوص ظاهری خاک، مصرف سوخت و میزان بقایای گیاهی در سطح احتمال یک درصد (01/0 ? p) معنی دار شد. اثر عمق بر درصد رطوبت، جرم مخصوص ظاهری خاک به ترتیب با احتمال یک درصد (01/0 ? p) و پنج درصد (05/0 ? p) معنی دار شده بود. در شهرستان هشترود، اثر متقابل سرعت و عمق خاک ورزی بر مصرف سوخت در سطح احتمال یک درصد (01/0 ? p) و بر جرم مخصوص ظاهری خاک در سطح احتمال پنج درصد (05/0 ? p) معنی دار شد و اثر عمق نمونه برداری، در سطح احتمال یک درصد (01/0 ? p) بر جرم مخصوص ظاهری و درصد رطوبت، معنی دار شده بود. با افزایش سرعت خاک ورزی، جرم مخصوص ظاهری خاک، میزان بقایا و مصرف سوخت در واحد سطح کاهش پیدا کرد و بهترین سرعت، 10 کیلومتر بر ساعت نتیجه گیری گردید. با افزایش عمق خاک ورزی، مصرف سوخت، جرم مخصوص ظاهری و رطوبت خاک افزایش یافته ولی میزان بقایا کاهش یافته بود. مناسب ترین عمق خاک ورزی 10 سانتی متر با استفاده از این دستگاه توصیه می گردد.

کلزا به خاطر داشتن سطوح پایین اسید چرب های اشباع از گیاهان روغنی مهم محسوب می شود. تنش شوری یکی از عوامل محدود کننده در رسیدن گیاهان به حداکثر پتانسیل ژنتیکی خود می باشد. با توجه به افزایش جمعیت جهان و نیاز روز افزون به غذا، استفاده از گیاهان تراریخته متحمل به تنش ها یکی از راهبردهای موثر در این زمینه می باشد. افزایش محتوی سلولی برخی از ترکیبات اسمز نگهدار از طریق مهندسی ژنتیک موجب بهبود تحمل گیاهان به تنش های غیرزیستی از جمله شوری شده است. از مهمترین این ترکیبات اسمزنگهدار گلایسین بتائین می باشد که آنزیم کولین اکسیداز (coda) با تبدیل کولین به گلایسین بتائین از آنزیم های مهم در این مسیر می باشد. هدف از این طرح انتقال ژن کولین اکسیداز به گیاه کلزا رقم orient برای افزایش تحمل آن به شوری می باشد. از ژن coda تحت کنترل پیشبر 35s همسانه سازی گردیده بود استفاده گردید. پلاسمید دوگانه حاوی ژن پس از تکثیر و تایید نهایی در باکتری e.coli به آگروباکتریوم نژاد gv3101 منتقل گردید. پس از آنالیز مولکولی باکتری های تراریخته برای حضور پلاسمید در آن از طریق pcr، از آن ها برای تراریخته کردن کلزا استفاده شد. در این طرح برای انتقال ژن، دو ریزنمونه کوتیلدون و هیپوکوتیل گیاه به همراه غلظت های 4/0 و 6/0 آگروباکتریوم در حضور نیترات نقره به میزان 5 میلی گرم در لیتر در مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج حاصل، نشان داد که استفاده از ریزنمونه هیپوکوتیل برای تراریختی کلزا در این آزمایش بهتر از کوتیلدون بود. بیشترین میزان تراریختی با استفاده از ریزنمونه هیپوکوتیل 20 درصد بدست آمد. شاخساره های تراریخته برای ریشه زایی به محیط ریشه زایی منتقل شدند. گیاهان تراریخته احتمالی شده در حضور ماده گزینشگر موفق به القا و گسترش ریشه شدند در حالی که گیاهان غیرتراریخته نکروزه شده و از بین رفتند. از کل گیاهان باززا شده تعداد 40 گیاه تولید ساقه و در نهایت تعداد 34 گیاه تولید ریشه کردند. گیاهان ریشه دار شده پس از استقرار در گلخانه با استفاده از آغازگرهای اختصاصی برای ژن nptii مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج حاصل نشان داد که تعداد 21 گیاه سازواره ژنی را دریافت کرده اند. گیاهان برای گلدهی تحت مراقبت های ویژه قرار گرفتند و پس از بذردهی، بذور نسل اول آنها جمع آوری گردید.

اندامک¬های پلاستیدی یکی از جایگزین¬های موثر برای تولید پروتئین¬های نوترکیب می¬باشد. تراریختی کلروپلاستی در قیاس با تراریختی هسته ای دارای برتری¬هایی می باشد، از جمله آن¬ها می¬توان به عدم فرار ژن، فقدان خاموشی ژن و بیان بالای پروتئین و غیره اشاره کرد. آنچه در فناوری ترانسپلاستومیک متفاوت از انتقال ژن به هسته می باشد، نیاز به استفاده از ناقل¬های اختصاصی است، جهت تولید این ناقل ها همسانه سازی قطعات نواحی معین از ژنوم کلروپلاست در حامل های پایه ضروری است. با استفاده از این حامل ها ست که ژن (های) مورد نظر شانس ورود هدفمند به ژنوم پلاستیدی را پیدا می کنند. برای تحقق این هدف با استفاده از نواحی ژنوم پلاستیدی سویا و نقشه فیزیکی ژن¬های مستقر در آن، اقدام به تعیین دو ناحیه اختصاصی برای درج ژن (های) مورد نظر نموده و سپس با استفاده از نرم افزارهای primer blast و oligo 7 برای تکثیر آنها،آغازگر¬های اختصاصی طراحی شد. این نواحی که به نواحی جناحین معروف می ¬باشند، به کمک آغازگرهای اختصاصی و با استفاده از dna ژنومی کل، که به روش ctab جدا شده و از طریق pcr تکثیر یافتند. قطعات تکثیری با استفاده از الکتروفورز ژل آگارز از نظر طول مورد انتظار تایید و با استفاده از کیت همسانه سازی t/a در پلاسمید خطی ptg19-t همسانه سازی شدند. برای تحقق این هدف باکتری¬های مستعد تهیه شده و با محصول واکنش اتصال که از اتصال قطعه تخلیص شده از ژل به ناقل خطی و در حضور آنزیم dnaلیگاز فاژی حاصل گردیده، مخلوط و برای تراریختی باکتری¬های e.coli سویه ?5dh مورد استفاده قرار گرفتند . نتیجه تراریختی به صورت کلونی¬های سفید در محیط گزینشگر حاوی آمپی سیلین، x-gal و iptg مطالعه گردید و از کلونی¬های سفید مثبت به واکنش کلونی pcr اقدام به کشت مایع و استخراج پلاسمید گردید. پلاسمیدهای استخراج شده پس از بررسی با برش آنزیمی ، برای تعیین توالی به شرکت ژن فناوران ارسال و سپس نتایج حاصل از تعیین توالی جهت تایید صحت کار مورد ارزیابی بیوانفورماتیکی قرار گرفتند، نتایج بررسی¬های بیوانفورماتیکی نشان دادند که توالی مربوط به نواحی همسانه سازی شده، با توالی ثبت شده در پایگاه اطلاعات نوکلئوتیدی ncbi همولوژی قریب به 100% دارد و بنابراین می توان از این قطعات برای ساخت ناقل¬های اختصاصی ترانسپلاستومیک سویا استفاده نمود.

غلات از جمله گندم و جو، گیاهانی از خانواده گندمیان بوده و جزء گیاهان علفی تک لپه ای هستند و دانه های آنها مصرف خوراکی دارد. هزاران سال است که این گونه های گیاهی در تامین غذای بشر نقش حیاتی ایفا می کنند. متاسفانه بیماری های غلات هر ساله باعث از دست رفتن بیش از10% این محصولات می شوند که در این میان، پاتوژن های قارچی نقش مهمی دارند، از میان پاتوژن های قارچی، گونه f. graminearum با مرحله ی جنسی gibberella zeae از اهمیت بیشتری برخوردار بوده و بیماری بلایت فوزاریومی سنبله( fusarium head blight= fhb) از جمله مهم ترین بیماری های قارچی به خصوص در گندم و جو در سراسر دنیا محسوب می گردد. این بیماری در ایران نیز از سالها پیش وجود داشته و تقریبا از تمام نقاط کشت گزارش شده است. گسترش سریع و ناگهانی بیماری fhb گندم و جو در طول دهه اخیر و آلودگی دانه ها به علت تولید مایکوتوکسین باعث شده این بیماری اهمیت بیشتری پیدا کند. از مهم ترین روش های کنترل این بیماری استفاده از ارقام مقاوم، تناوب، تیمار دانه ها و کنترل علف های هرز می باشد. از آنجاییکه علف های هرز بخصوص علف های هرز گرامینه نقش مهمی در بقای عامل بیماری fhb دارند. در این تحقیق، مطالعه بر روی بیماریزایی جدایه های جداسازی شده از گرامینه های وحشی بر روی ارقام حساس گندم و جو انجام گرفت. 11 جدایه از 4 گونه مختلف فوزاریوم شامل: f.graminearum، f.avenaceum، f.incarnatum و f.equesite در آزمون تست بیماریزایی و تعیین شدت بیماری مورد استفاده قرار گرفتند. از رقم فلات به عنوان حساس ترین رقم گندم و از رقم زر به عنوان حساس ترین رقم جو استفاده شد. تعیین شدت بیماریزایی با در نظر گرفتن تعداد سنبلچه های آلوده در هر سنبله انجام گرفت. نتایج بررسی های گلخانه ای نشان داد که جدایه یt_3 که از روی گندم و w_77 که از گرامینه وحشی جداسازی شدند، به عنوان بیماریزاترین جدایه ها از گونه f.graminearum بوده و جدایه z_7 نیز از گونه f.graminearum به عنوان جدایه ای با کم ترین بیماریزایی شناخته شد. هم چنین در بررسی های انجام شده نشان داده شد که رقم حساس جو (زر) در مقایسه با رقم حساس گندم (فلات) در مقابل انواع جدایه های فوزاریوم حساس تر بوده و علایم بیشتر و شدت بیماری بیشتری نشان داد. در بررسی کنترل بیولوژیک دو جدایه t_3 و w_77 با دو عامل مخمری candida membranifaciense و باکتریایی pseudomonas fluorscens(chao) ، زمانی که عامل مخمری 24 ساعت قبل از تیمار با عامل بیماریزا مورد استفاده قرار می گیرد بیشترین میزان کنترل و گونه باکتریایی زمانی که 24 ساعت بعد و یا همزمان با مایه زنی بیمارگر استفاده می شود بیشترین میزان کنترل را نشان می دهد.

گندم از مهم ترین گیاهان زراعی جهان می باشد. بنابراین ارزیابی واکنش ژنوتیپ های گندم در برابر تنش ها ضروری است. در این راستا، اثر تنش شوری حاصل از nacl بر میزان فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان کاتالاز (cat)، سوپراکسید دیسموتاز (sod) و پراکسیداز (pox) در دو گروه از گندم های پاییزه حساس و متحمل به خشکی در مرحله گیاهچه ای همراه با چهار غلظت nacl (صفر میلی مولار)، (100 میلی مولار)، (200 میلی مولار) و (300 میلی مولار) مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش به صورت فاکتوریل با طرح پایه کاملاً تصادفی و درسه تکرار در محیط آزمایشگاه اجرا و در مرحله ده تا دوازده روزگی، سه آنزیم فوق در برگ گیاهچه مورد مطالعه قرار گرفت. فعالیت سه آنزیم cat، sod و pox با الکتروفورز در ژل آکریلامید افقی 5/7? بررسی شد. در این بررسی ها سه ایزوزیم بدون ابهام برای pox، یک ایزوزیم برای cat و دو ایزوزیم برای sod شناسایی شد. تجزیه واریانس داده ها مربوط به فعالیت شش ایزوزیم در شرایط آزمایش نشان داد که تنش شوری اثر معنی داری در فعالیت دو ایزوزیم pox2,pox3 دارد، به طوریکه با افزایش سطح شوری میزان فعالیت این دو ایزوزیمpox به شکل معنی دار افزایش یافت. در حالیکه فعالیت کاتالاز و دو ایزوزیم sod1,sod2 به شکل معنی دار تحت تاثیر سطوح تنش شوری قرار نگرفتند. بررسی شش فعالیت شش ایزوزیم آنتی اکسیدان مورد مطالعه در چهارده ژنوتیپ گندم در مرحله گیاهچه ای نشان داد که بجز آنزیم کاتالاز بین ژنوتیپ ها در بقیه آیزوزیم ها اختلاف معنی دار وجود داشت که می تواند بیانگر اثر قوی تر ژنوتیپ در فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان باشد. اثر متقابل ژنوتیپ * شوری برای هیچ کدام از ایزوزیم معنی دار نشد. به عبارت دیگر واکنش ژنوتیپ ها در برابر تنش شوری تقریبا یکسان بوده است.

برای بررسی اثر تنش کم آبی و تیمار خارجی پرولین بر فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان سوپراکسید دیسموتاز (sod)، کاتالاز (cat) و پراکسیداز (pox)، تیمار کم آبی ناشی از پلی اتیلن گلیکول در سه سطح صفر، 4- و 8- بار و پرولین در سه سطح صفر، 5 و 10 میلی مولار, در مرحله گیاهچه ای آفتابگردان مورد مطالعه قرار گرفت. آزمایش به صورت فاکتوریل با طرح پایه کاملا تصادفی بر روی 10 ژنوتیپ آفتابگردان متعلق به دو گروه حساس و متحمل انجام گرفت و الگوی نواری آنزیم ها با الکتروفورز در ژل های افقی آکریل آمید 5/7 درصد بررسی شد. در کل برای cat، sod، و pox به ترتیب یک، دو و چهار ایزوفرم قابل تکرار مشاهده شد. ارزیابی کمی فعالیت دنسیتومتریک هفت ایزوزیم مشاهده شده بکمک نرم افزار mcid و تجزیه های آماری داده ها نشان داد که بین ژنوتیپ های مورد مطالعه از نظر فعالیت چهار ایزوزیم sod1، sod2، cat1 و pox1 تفاوت معنی دار وجود دارد. ایزوزیم sod1 با افزایش میزان تنش و تیمار پرولین تغییر معنی دار نشان نداد. اثر متقابل ژنوتیپ × تنش و ژنوتیپ × پرولین برای sod2 معنی دار شد. تنش کم آبی و اثر متقابل تنش × ژنوتیپ روی فعالیت ایزوزیم cat1 اثر معنی دار گذاشت. در حالی که فعالیت ایزوزیم pox1 در سطوح تنش و پرولین غیر معنی دار بود، اثر متقابل ژنوتیپ × پرولین و تنش × پرولین و اثر سه جانبه تنش × پرولین × ژنوتیپ معنی دار شد. فعالیت ایزوزیم sod2 تا حد زیادی تحت تاثیر ژنوتیپ قرار گرفت به طوری که در سطوح مختلف تنش و پرولین، برخی ژنوتیپ ها افزایش فعالیت نشان دادند و برخی دیگر واکنش نشان ندادند. با افزایش میزان تنش فعالیت ایزوزیم cat1 و pox1 افزایش یافت. تیمار خارجی 5 میلی مولار پرولین باعث کاهش فعالیت ایزوزیم pox1و cat1 در حضور تنش شد. تجزیه داده ها بر اساس دو گروه حساس و متحمل آفتابگردان در برابر تنش کم آبی نشان داد که تنها فعالیت pox1 بین دو گروه فوق اختلاف معنی دار دارد و لذا در صورت تایید این نتیجه می توان از این ایزوزیم در تشخیص ژنوتیپ های متحمل به کم آبی در مرحله گیاهچه ای استفاده کرد.

اصلاح و معرفی ارقام متحمل به خشکی در مرحله گیاهچه¬ای از اهمیت روز افزونی برخوردار است. یکی از راه¬های تشخیص ارقام متحمل، می¬تواند استفاده از نشانگر¬های آنزیمی به خصوص آنزیم¬های آنتی¬اکسیدان باشد. به منظور ارزیابی میزان فعالیت آنزیم¬های آنتی¬اکسیدان کاتالاز (cat) پراکسیداز (pox)و سوپراکسید ¬دیسموتاز (sod) در پنج رقم آفتابگردان روغنی و پنج رقم آفتابگردان آجیلی در شرایط عادی و تنش در مرحله گیاهچه¬ای، آزمایشی در سال 1392-1393 پیاده گردید. آزمایش در قالب فاکتوریل با طرح پایه کاملا تصادفی در سه تکرار انجام شد. در این آزمایش فاکتور¬های آزمایش عبارت بودند از ارقام آفتابگردان (در دو گروه روغنی و آجیلی)، تنش اسمزی ایجاد شده توسط پلی¬اتیلن¬گلیکول در سه سطح (صفر ، 5- بار و 10- بار) و تیمار پرولین در سه سطح (صفر، 6 و 12 میلی¬مولار). آنزیم¬ها توسط ژل پلی-آکریل¬آمید افقی 8% مورد جداسازی و رنگ¬آمیزی قرار گرفتند و فعالیت ایزوزیمی با استفاده از نرم¬افزار mcid، به¬صورت کمی درآمد. تجزیه واریانس داده¬های کمی¬شده کاتالاز نشان داد که در بین ارقام آفتابگردان اختلاف معنی¬داری در سطح احتمال 1% وجود دارد. در مورد ایزوزیم pox1 بین ژنوتیپ¬ها (ارقام) اختلاف معنی¬دار در سطح احتمال 1% درصد، اثر تنش اسمزی در سطح احتمال 5% و هم¬چنین اثر متقابل ژنوتیپ × تنش اسمزی در سطح احتمال 5% معنی¬دار گردید. اثر پرولین بر میزان فعالیت ایزوزیم pox1 در سطح احتمال 1% درصد معنی¬دار گردید به¬طوری¬که با افزایش غلظت پرولین اعمال شده، از شدت فعالیت ایزوزیم pox1 کاسته شده و مشاهده گردید که پرولین به¬عنوان ضدتنش عمل کرده است. در بررسی ایزوزیم pox2 بین ارقام و هم¬چنین اثر متقابل ژنوتیپ × تنش اسمزی اختلاف معنی¬دار در سطح احتمال 1% مشاهده شد. در بررسی¬ مقایسات گروهی (اورتوگونال) در دو تیپ روغنی و آجیلی آفتابگردان مشاهده گردید که فقط اثر متقابل تیپ آفتابگردان × تنش اسمزی برای ایزوزیم pox2 در سطح احتمال 1% درصد معنی¬دار گردید. به¬طوری¬که با افزایش شدت تنش اسمزی به 5- و 10- بار در تیپ روغنی از شدت فعالیت ایزوزیم pox2 کاسته شد ولی در تیپ آجیلی با افزایش شدت تنش اسمزی فعالیت این ایزویم افزایش یافت. در مطالعه¬ی فعالیت ایزوزیم¬های مربوط به sod، در هر دو ایزوزیم sod1 و sod2 در بین ژنوتیپ¬ها اختلاف معنی¬دار در سطح احتمال 1% مشاهده گردید ولی اثر متقابل¬ها معنی¬دار بدست نیامدند.

در این پژوهش اثر تنش خشکی بر میزان فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان سوپراکسید دیسموتاز (sod)، پراکسیداز (pox)، کاتالاز (cat)، گلوتاتیون ردوکتاز (gr) و آسکوربات پراکسیداز (apx)، در بافت¬های برگی 19 ژنوتیپ گندم پاییزه متعلق به سه گروه حساس، بینابین و متحمل به خشکی تحت سه شرایط کمبود آب (عادی، تنش متوسط و تنش شدید) در سه مرحله گیاهچه-ای، پنجه زنی و گلدهی مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش¬ها به صورت فاکتوریل با طرح پایه کاملاً تصادفی در سه تکرار پیاده شدند. فعالیت آنزیم¬های آنتی اکسیدان sod، catو pox با الکتروفورز در ژل¬های ¬آکریلامید افقی 5/7% و gr، apx با استفاده از روش سنجش اسپکتروفتومتری اندازه¬گیری شد. ابتدا به منظور تأیید گروه¬بندی تحمل به خشکی ژنوتیپ¬های گندم با استفاده از برخی صفات زراعی و فیزیولوژیکی، آزمایش ارزیابی اولیه به عمل آمد. نتایج نشان داد که در شرایط تنش شدید گروه¬بندی اولیه بخصوص در مورد اکثریت ژنوتیپ¬های حساس و متحمل صادق است. در مرحله گیاهچه¬ای تنش کمبود آب از طریق ایجاد تنش اسمزی توسط پلی¬اتیلن¬¬گلیکول با سطوح صفر، 4- و 8- بار فراهم شد. بر روی ژل¬ها به¬ترتیب دو، هفت و یک ایزوفرم برای sod،pox و catمشاهده شدند. تنش خشکی شدید موجب افزایش فعالیت آنزیم¬هایpox7 ، cat، gr وapx به ترتیب به میزان 53، 61، 129 و 149 درصد گردید، در حالی¬ که، فعالیتsod2 در تنش متوسط به میزان 55% نسبت به شرایط عادی افزایش نشان داد. اثر متقابل تنش × گروه به جز sod1، pox2 و pox6 برای کلیه آنزیم¬های دیگر معنی¬دار بود. ترکیب گروه متحمل و تنش شدید بیشترین فعالیت آنزیمی را در کلیه موارد به خود اختصاص داد و اختلاف آن با ترکیب گروه متحمل و حالت عادی معنی¬دار بود. در دو گروه دیگر (بخصوص در گروه حساس) اختلاف اثر تنش متوسط و تنش شدید برای آنزیم¬های cat، pox1، pox5، pox7 و gr معنی¬دار نبود، در حالی¬ که این اثر برای pox3، pox4، sod2 و apx معنی¬دار به دست آمد. تنش خشکی در مرحله پنجه زنی در سه شرایط آبی عادی (fc90%)، تنش متوسط (fc60%) و تنش شدید (fc30%) به صورت گلدانی در مزرعه اعمال شد. در این مرحله چهار ایزوزیم پایدار برای pox، یک ایزوزیم برای cat و دو ایزوزیم برای sod شناسایی و بررسی شد. تنش خشکی شدید موجب افزایش معنی¬دار فعالیت آنزیم¬های pox2، sod2، cat،gr وapx به ترتیب به میزان 86، 15، 31، 31 و 65 درصد گردید. از بین آنزیم¬های مورد اشاره، ایزوزیم¬های sod کمترین تغییر فعالیت را نشان دادند و بنابراین آنزیم sod احتمالاً در مرحله پنجه¬زنی نقش کمتری در محافظت گیاه ایفاء می¬کند. اثر متقابل تنش × گروه برای pox2، pox3، gr و apx معنی¬دار بود. در این مرحله ترکیب گروه متحمل و تنش شدید در کلیه موارد و ترکیب گروه بینابین و تنش شدید در تمامی موارد به جزapx بیشترین فعالیت آنزیمی را به خود اختصاص دادند. در حالی¬که گروه گندم¬های حساس در برابر شرایط تنش خشکی واکنش معنی داری در مرحله پنجه¬زنی از خود نشان ندادند. در مرحله گلدهی برای cat تنها یک ایزوزیم، برای sod دو ایزوزیم و برای poxهشت ایزوزیم شناسایی و بررسی شد. تنش خشکی اثر معنی¬داری بر افزایش فعالیت آنزیم¬های cat، pox1،gr وapx به¬ترتیب 29، 78، 81 و 74 درصد داشت، در حالی که فعالیت ایزوزیم¬های sod (sod1 و sod2) بدون تغییر ماند. مقایسه میانگین فعالیت gr در مرحله گلدهی نشان داد که برخلاف مراحل گیاهچه¬ای و پنجه¬زنی، فعالیت آنزیم gr در این مرحله در گروه¬ متحمل نسبت به گروه حساس 22 درصد کمتر برآورد گردید. اثر متقابل تنش × گروه برای pox1، pox2، pox3، pox5، gr و apx معنی¬دار بدست آمد. در مورد ایزوزیم¬های pox، ترکیب گروه متحمل و تنش شدید بیشترین فعالیت آنزیمی را به خود اختصاص داد، ولی گندم¬های گروه حساس در برابر تنش خشکی پاسخ معنی¬داری نشان ندادند. در حالی¬که در دو آنزیم gr و apx ترکیب گروه حساس و تنش شدید همانند گروه متحمل و تنش شدید بیشترین فعالیت آنزیمی را داشتند، ولی گندم¬های گروه بینابین واکنش یکسانی در شرایط محیطی نشان دادند. بررسی ارتباط فعالیت ایزوزیم¬های مورد مطالعه با عملکرد و سایر صفات زراعی در شرایط تنش خشکی شدید در مرحله گلدهی نشان داد که ایزوزیم¬ pox1 تأثیر مثبت بر طول سنبله اصلی، طول ریشک و عملکرد دانه داشته¬ است. همچنین ایزوزیمsod1 تحت تنش متوسط خشکی و در مرحله گلدهی با داشتن بیشترین اثر مسقیم ارتباط معنی¬داری با طول ریشک و عملکرد به¬جا گذاشته است. در صورت تأیید این ارتباط¬ها در پژوهش¬های تکمیلی، می¬توان از آن¬ها به عنوان نشانگر¬های موثر مرتبط با عملکرد در گندم استفاده کرد.

رازیانه یکی از گیاهان دارویی بسیار مهم بوده و با داشتن متابولیت های ثانویه متنوع در درمان نفخ، سرفه، اختلالات گوارشی و افزایش شیر زنان کاربرد دارد. در این مطالعه تنوع ژنتیکی 16 جمعیت بومی رازیانه به¬همراه چهار جمعیت از آلمان و ترکیه بر اساس صفات مورفولوژیکی، خصوصیات فیتوشیمیایی و نشانگرهای issrمورد بررسی قرار گرفت. علاوه بر این پاسخ به کشت کالوس و مواد موثره موجود در آن ارزیابی و با مواد موثره موجود در اسانس بذر جمعیت¬های رازیانه مقایسه شد. آزمایش مزرعه¬ای به-صورت کرت¬های خرد شده در زمان بر پایه طرح بلوک¬های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر جمعیت در همه صفات مورد ارزیابی (زراعی و اسانس) معنی¬دار بود. اثر متقابل جمعیت × سال برای همه صفات فنولوژیک، قطر ساقه، تعداد میانگره، طول میانگره اول، طول بلندترین میانگره، تعداد چتر، وزن هزار دانه و تعداد دانه در چتر معنی¬دار و برای سایر صفات غیرمعنی¬دار بود. عملکرد اسانس، عملکرد دانه و شاخص برداشت بالاترین مقادیر ضریب تغییرات ژنتیکی را داشتند. صفات فنولوژیک بیشترین مقادیر وراثت¬پذیری عمومی و عملکرد دانه بیشترین بازده ژنتیکی را دارار بودند. نتایج تجزیه همبستگی و رگرسیون گام به گام نشان داد که صفات تعداد چتر، تعداد دانه در چتر و وزن هزاردانه بیشترین تأثیر را در افزایش عملکرد دانه داشتند. تعداد پنجه، طول میانگره آخر و تعداد چتر نیز صفات موثر در عملکرد ترانس¬آنتول بودند. مقایسه میانگین جمعیت¬ها نشان داد که خروسلری مغان بیشترین مقدار عملکرد دانه و اسانس را دارا بود. تجزیه خوشه ای براساس کلیه صفات و نیز براساس عملکرد دانه و صفات مرتبط به روش ward و با داده¬های استاندارد انجام شد. در حالت اول دو گروه به¬دست آمد که جمعیت¬های گروه دوم از لحاظ عملکرد دانه و اسانس و اجزای عملکرد برتر بودند. درحالت دوم چهارگروه تشکیل شد که جمعیت¬های گروه دوم از لحاظ عملکرد دانه و اجزای عملکرد بیشترین میانگین را داشتند. در مطالعه کشت کالوس از محیط پایه ms استفاده شد. اختلاف معنی¬داری بین جمعیت¬ها از لحاظ درصد و تعداد روز تا جوانه¬زنی بذور وجود نداشت. از بین پنج ریزنمونه مورد آزمون هیپوکوتیل بهترین پاسخ را به کالزایی داشت و فقط این ریز نمونه برای ادامه کار انتخاب شد. کال¬زایی هشت جمعیت با استفاده از چهار تیمار تنظیم کننده¬های رشد شامل 2,4-d+ kin (با نسبت¬های 0/5 به 1 و 1 به 1) و naa+ba (با نسبت¬های 5/0 به 1 و 1 به 1 میلی¬گرم در لیتر) مورد ارزیابی قرار گرفت. نه جمعیت دیگر فقط با نسبت¬های 1 به 1 دو ترکیب تنظیم کننده¬های رشد بیان شده مورد ارزیابی قرار گرفتند. صفات وزن تر و خشک و قطر کالوس اندازه¬گیری شد. نتایج تجزیه واریانس در هشت جمعیت نشان داد که اثرات اصلی جمعیت و تنظیم کننده¬های رشد و اثر متقابل جمعیت × تنظیم کننده رشد در هر سه صفت معنی¬دار بود. جمعیت های خور و بیابانک اصفهان و آلمان 11486 بیشترین وزن تر کالوس، تربت جام بالاترین وزن خشک و قاضی¬آنتپ ترکیه قطورترین کالوس را داشتند. در مجموع نتایج مقایسه میانگین 32 تیمار از لحاظ ویژگی¬های کالوس نشان داد که نسبت 1 به 1 دو ترکیب تنظیم کننده¬های رشد مورد استفاده در این پژوهش نسبت به ترکیب 5/0 به 1 آنها نتایج مطلوبتری در کالزایی داشتند. بر اساس مقایسه میانگین نه جمعیت دیگر جمعیت خروسلری از لحاظ هر سه صفت کالوس جزء برترین جمعیت¬ها بود. نتایج gc-ms عصاره کالوس نشان داد که ترانس¬آنتول به میزان قابل توجهی (67/23 درصد) در کالوس حاصل از جمعیت قاضی¬آنتپ با اعمال تیمار تنظیم کننده¬های رشد naa+ba (با نسبت 1به 1) تولید شد. ترانس¬آنتول، استراگول، لیمونن و فنچون مهمترین مواد موثره موجود در اسانس بذر جمعیت¬های رازیانه (بر اساس درصد آنها) بودند. با استفاده از 16 آغازگر issr در 180 بوته رازیانه، در مجموع 381 نشانگر چند شکل تولید شد. تعداد نوار چندشکل از 11 (issr35) تا 47 نوار (issr37) متغیر بود. میانگین میزان اطلاعات چندشکلی، شاخص نشانگر و هتروزیگوتی مورد انتظار برای آغازگرها به ترتیب برابر 0/314، 8/034 و 0/282 به¬دست آمد. تجزیه واریانس مولکولی نشان داد که واریانس بین و درون جمعیتی به ترتیب 38 و 62 درصد از واریانس مولکولی کل را تبیین می¬کنند. گروه¬بندی جمعیت¬ها بر اساس داده¬های issr و با استفاده از الگوریتم upgma و ضریب فاصله نی، آن¬ها را به دو گروه اصلی منتسب کرد. جمعیت¬های آلمانی در گروه اول و جمعیت¬های ترکیه¬ای در گروه دوم در کنار هم قرار گرفتند. جمعیت تبریز نیز به تنهایی در گروه سوم قرار گرفت. با استفاده از تجزیه رگرسیون گام به گام در مجموع 156 نشانگر informative برای چهارده صفت شناسایی شد. بیشترین درصد تغییرات تبیین شده توسط نشانگرهای informative مربوط به صفت درصد ترانس آنتول (78%) بود.

خشکی از جمله تنش های فیزیکی است که به عنوان یکی از مهم ترین عوامل محدود کننده رشد و تولید گیاهان زراعی در اکثر نقاط جهان و ایران شناخته شده است. لذا شناسایی مکانیسم تحمل ارقام زراع? به تنش خشک? از د?دگاه بـه نـژادی همـواره مورد توجه بوده است. با توجه به شرایط اقلیم خشک و نیمه خشک کشور و محدودیت آب، تهیه ارقامی که در شرایط تنش کم آبی بتوانند عملکرد قابل قبول و پایداری داشته باشند ضرورت دارد. در این راستا، اثر تنش اسمزی ایجاد شده با پلی اتیلن گلیکول (peg) (در سه سطح صفر، 4- و 8- بار) و تیمار با پرولین (در سه سطح صفر، 5 و 10 میلی مولار) بر الگوی نوار بندی آنزیم های آنتی اکسیدان کاتالاز (cat)، پراکسیداز(pox) و سوپراکسید دیسموتاز(sod) در 11 ژنوتیپ آفتابگردان شامل دو گروه حساس و متحمل به خشکی و یک ژنوتیپ شاهد در مرحله گیاهچه‎ای در بافت ریشه مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش به صورت فاکتوریل با طرح پایه کاملاً تصادفی در سه تکرار اجرا شد. پس از استخراج آنزیم‎ها، الکتروفورز با استفاده از ژل پلی آکریلامید 5/7 درصد افقی انجام و تصاویر حاصله توسط نرم افزار mcid ارزیابی کمی شدند.

فلزات سنگین از جمله آلاینده های مهم محیط زیست بوده و به دلیل غیرقابل تجزیه بودن و مختل نمودن فعالیت های فیزیولوژیکی جانداران در غلظت های کم حائز اهمیت می باشند. روی و کادمیم از فلزات سنگین به حساب می آیند. روی به دلیل شباهت شیمیایی با کادمیوم، از جنبه متأثر نمودن میزان جذب و اثرهای کادمیوم در گیاه، مورد توجه قرار گرفته است. در برخی تحقیقات، کاربرد روی منجر به کاهش مسمویت گیاه به کادمیوم شده و در برخی دیگر سبب افزایش مسمومیت گردیده است. لذا، این تحقیق برای بررسی اثر متقابل روی در فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان دو گیاه ذرت و کلزا طراحی شده است. این تحقیق در شرایط گلخانه ای و در یک خاک درشت بافت (شن لومی) به صورت آزمایش فاکتوریل طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با دو فاکتور روی در 4 سطح (صفر، 25، 50 و 100 میلی گرم برکیلوگرم خاک از منبع znso4.7h2o) و کادمیوم در 4 سطح (صفر، 5/2، 5 و 10 میلی گرم برکیلوگرم خاک از منبع 9cdso4.8h2o) در سه تکرار برای هر دو گیاه اجرا شد. فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان سوپراکسید دیسموتاز (sod)، کاتالاز (cat) و پراکسیداز (pox) در مرحله رشد گیاهچه ای (حدوداً 15 روز پس از کاشت) با الکتروفورز در ژل ها ی پلی آکریل آمید 8 درصد اندازگیری و در این تحقیق میزان فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان توسط نرم افزار mcid مورد ارزیابی کمی قرار گرفت و سپس داده ها با نرم افزار آماری spss مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتتند. برای گیاهچه های کلزا و ذرت در cat یک ایزوزیم و در pox سه ایزوزیم دیده شد درحالیکه تعداد ایزوزیم های sod در کلزا دو تا و در ذرت سه تا بود. تجزیه ی واریانس فعالیت در کلزا نشان داد که سطوح روی و کادمیوم اثر معنی‎داری در فعالیت ایزوزیم های sodنداشته اند، لکن فلز روی اثر معنی داری در ایزوزیم‎های catو pox داشته است. کادمیوم فقط در فعالیت pox1 و pox3 اثر معنی دار نشان داد، در حالیکه اثری در فعالیت cat و sod نداشت. اثر متقابل روی ×کادمیوم برای ایزوزیم‎های cat و pox معنی‎دار بدست آمد. با اضافه شدن مقدار روی در خاک با مقادیر پایین کادمیوم (5/2، 5) تغییری در فعالیت cat دیده نمی شود ولی در سطح 10 کادمیوم با اضافه شدن مقادیر روی افزایش معنی داری در فعالیت آنزیم به وجود می آید. رفتار ایزوزیم های pox در ترکیبات مختلف روی و کادمیوم متفاوت بود. تجزیه ی واریانس فعالیت ایزوزیم ها در گیاهچه ی ذرت نشان داد که مقادیر متفاوت روی اثر معنی داری درهمه ی ایزوزیم ها داشته است. اثر کادمیوم فقط در فعالیت ایزوزیم های sod2 و sod3 معنی دار نبود. اثر متقابل روی ×کادمیوم برای کلیه ی ایزوزیم ها معنی دار بدست آمد. کلیه ی این اثر متقابل ها از نوع تغییر در ترتیب بود، به طوریکه فعالیت cat در مقادیر پایین کادمیوم (صفر، 5/2، 5) با افزایش میزان روی در خاک افزایش معنی دار داشته ولی در مقادیر بالای کادمیوم فعالیت cat در ترکیب حداکثری روی کاهش چشمگیر نشان داد. فعالیت pox با رسیدن میزان کادمیوم به 10 میلی گرم بر کیلوگرم خاک عملا در هر سه ایزوزیم pox در مقادیر مختلف روی اختلاف معنی داری در فعالیت آنزیمی به وجود نیاورده اند، در حالیکه در مقادیر کم کادمیوم روی باعث افزایش فعالیت ایزوزیم ها شده است. در sod با افزایش میزان کادمیوم خاک (در ترکیب با سطح 100روی) در گیاهچه های ذرت فعالیت 3 ایزوزیم sod افزایش معنی دار نشان داده است.

خویشاوندان وحشی گندم به علت داشتن ژن های مقاومت به تنش های زیستی و غیرزیستی، منابع ژنتیکی با ارزش جهت استفاده در برنامه های اصلاحی می باشند. تعیین ساختار و روابط ژنتیکی این ذخایر لازمه استفاده از آن ها است. در این تحقیق، تنوع و ساختار ژنتیکی 40 ژنوتیپ از 9 گونه خویشاوند وحشی گندم، با استفاده از 226 نشانگر ssr گندم و 212 نشانگر ssr جو مورد بررسی قرار گرفت. از مجموع 438 جفت آغازگر مورد استفاده، 120 جفت در گونه های مورد مطالعه تکثیر نشان دادند و در نهایت 100 جفت آغازگر (50 آغازگر ssr گندم و 50 آغازگر ssr جو) چند شکل با الگوی نواری مناسب برای تجزیه تنوع و ساختار ژنتیکی استفاده گردید. با استفاده از 50 جفت آغازگر گندم، 205 آلل در ژنوتیپ-های مورد مطالعه تکثیر شد و تعداد آلل از 2 تا 12 با میانگین 1/4 به ازای هر جایگاه متغیر بود. برای این نشانگرها، میانگین تنوع ژنی و محتوای اطلاعات چند شکلی (pic) 53/0 و 48/0 بدست آمد. پنجاه آغازگر جو در مجموع 223 آلل در خویشاوندان وحشی گندم تکثیر کرد. دامنه تعداد آلل 2 تا 14 با متوسط 46/4 الل به ازای هر نشانگر تغییر کرد و میانگین تنوع ژنی و pic برای این نشانگرها به ترتیب 6/0 و 55/0 بود. در تجزیه واریانس مولکولی با استفاده از داده های ssr گندم، 52 و 48 درصد از واریانس کل به ترتیب توسط واریانس بین و درون گونه ای تبین گردید و این مقدار برای نشانگرهای جو به ترتیب 40 و60 درصد و برای مجموع نشانگرهای ssr گندم و جو، 39 و 61 درصد بود. تجزیه خوشه ای با استفاده از الگوریتم neighbor-joining و ضریب فاصله jucky cantor و با استفاده داده های مولکولی، ژنوتیپ های مورد مطالعه را مطابق با ساختار ژنومی آن ها تفکیک کرد. در تجزیه به بردارهای اصلی با استفاده از داده های ssr، سه بردار اصلی در مجموع بیش از 60 درصد از تغییرات مولکولی کل ژنوتیپ ها را تبیین کردند و براساس دو بردار اول، ژنوتیپ ها همانند تجزیه خوشه ای مطابق با ژنوم خود گروه بندی شدند. براساس پارامترهای ژنتیکی محاسبه شده، بیشترین و کمترین تنوع دورن گونه ای به ترتیب مربوط به گونه های ae. ambellulata و t. urartu بود.

معرفی ارقام متحمل به خشکی در مرحله گیاهچه ای، به ویژه با در نظر گرفتن تغییرات اقلیمی و گرم شدن کره ی زمین از اهمیت روز افزونی برخوردار است. یکی از راه های تشخیص ارقام متحمل، می تواند استفاده از نشانگر های آنزیمی به خصوص آنزیم های آنتی اکسیدان و صفات کمی مرتبط با تنش باشد. این پژوهش با هدف بررسی اثر تنش کمبود آب بر عملکرد کمی و کیفی آفتابگردان با استفاده از صفات زراعی- مورفولوژیک و فعالیت برخی آنزیم های آنتی اکسیدان انجام شد. آزمایش به صورت لاین × تستر، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در تابستان سال 1393 پیاده شد

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

برداشت کلزا به دو روش مستقیم و غیر مستقیم(دو مرحله ای) انجام می شود. از عوامل اصلی موثر بر تلفات برداشت می توان به روش و زمان برداشت اشاره نمود. هدف اصلی این تحقیق، ارزیابی و مقایسه روش های مختلف برداشت کلزاست. آزمون ها با استفاده از سه روش برداشت و هر کدام در سه سطح رطوبتی انجام گرفت. کمباین مجهز به هد متداول غلات و هد مخصوص کلزا در رطوبت های 15،12 و 9 درصد در برداشت مستقیم، و دروگر شاسی بلند در رطوبت های 40، 35 و30 درصد همراه با کمباین مجهز به هد بردارنده در رطوبت 11 درصد، در برداشت غیر مستقیم مورد استفاده قرار گرفت. مشخصه های مورد مطالعه عبارت بودند از: ریزش در نقاط مختلف کمباین، عملکرد قابل استحصال، ظرفیت مزرعه ای موثر، هزینه های برداشت، سود خالص نهایی و نیز عملکرد روغن در روش ها و رطوبت های مختلف برداشت. نتایج بیانگر آن است که استفاده از کمباین مجهز به هد مخصوص کلزا دارای سودمندی نسبی بالاتری از لحاظ عملکرد نسبت به روش های دیگر برداشت است، در حالی که کل افت در این روش نسبت به برداشت دو مرحله ای بیشتر است. کمترین افت در برداشت مستقیم در رطوبت 12 درصد و در برداشت غیر مستقیم در سطح رطوبت %40 دانه حادث شد. در خصوص میزان روغن استحصالی، بین روش های مختلف برداشت اختلاف معنی داری در سطح احتمال %5 وجود دارد و بالاترین میزان روغن در برداشت با هد کلزا و در رطوبت %12 به دست آمد. در نهایت بر اساس محاسبات بعمل آمده سود خالص حاصله در برداشت با هد مخصوص کلزا بیشترین مقدار و در برداشت غیر مستقیم کمترین مقدار را دارا می باشد.

در این بررسی به منظور ارزیابی کیفیت نانوایی توده های گندم شمالغرب کشور (شامل توده های دو استان آذربایجان شرقی و غربی) از طریق روش های sds - page و a-page، تعداد 165 توده بذری از موسسه اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج (بانک ژن) تهیه و همراه با 7 توده بذری موجود در دانشکده در 5 اردیبهشت سال 1376 کشت گردیدند. بعلت کم بودن مقدار بذر، آزمایش بصورت طرح حجیم شده در قالب بلوکهای کامل تصادفی اجرا گردید. بطوریکه هر کرت شامل یک ردیف بذر بطول 1 متر بود. پس از رشد بوته ها و برداشت ، 18 صفت زراعی و مورفولوژیک اندازه گیری شدند. سپس بذر و تودههای گندم با روش های sds-page نشان داد که از لحاظ زیرواحدهای گلوتنین با وزن مولکولی بالا توده های بومی نسبت به واریته های اصلاح شده از کیفیت نانوایی پایین تری برخوردارند. چرا که در هیچ یک از این توده ها در مکان ژنی glu-d1 زیرواحد با ارزش 5+10 مشاهده نگردید بلکه در عوض زیرواحدهای 2+12، 3+12 و 4+12 به ترتیب با فراوانی های 30 درصد، 15/5 درصد و 54/5 درصد در این مکان ژنی حضور داشتند. با وجود این، حضور 2* در مکان ژنی glu-a1 و حضور اللهای مفیدی مانند 7+8، 7+9 و 13+16 در مکانی ژنی glu-b1 نوید بخش بود. نتایج حاصل از روش a-page نشان داد که اکثر توده های بومی گندم واجد گلیادین هایی می باشند که بعنوان نشانگرهایی در کیفیت نانوایی، با کیفیت پخت مناسبی همراهند. از جمله این گلیادین ها می توان به گاماگلیادین های 45 و 43/5 اشاره نمود که بترتیب با فراوانی 8 درصد و 48 درصد در ژرم پلاسم حضور داشتند. حضور این اللها مفید بکار بردن این توده ها را در برنامه های اصلاحی امکان پذیر می کند. تجزیه کلاستر این توده ها بر اساس الگوهای الکتروفورزی تفاوتهای معنی داری را از لحاظ کلیه صفات زراعی مورد بررسی بین گروههای حاصله ایجاد نمود. این ویژگی نشان دهنده این روشها در گروهبندی تودههای گندم می باشد. برای بررسی وجود روابط احتمالی بین وجود و عدم وجود بعضی از نوارهای پروتئینی (بعنوان نشانگرهای مولکولی) و صفات زراعی مورد مطالعه، افراد واجد نوار پروتئینی خاص در یک گروه و افراد فاقد نوار مزبور در گروه دیگر قرار گرفتند و میانگین گروههای حاصل، از لحاظ صفات مختلف خاص در یک گروه و افراد فاقد نوار مزبور در گروه دیگر قرار گرفتند و میانگین گروههای حاصل، از لحاظ صفات مختلف با آزمون t مورد مقایسه قرار گرفت . نتایج نشان داد که وجود و عدم وجود نوارهای پروتئینی بر روی برخی صفات زراعی نظیر وزن هزار دانه، تعداد دانه در سنبله، شاخص برداشت ، ارتفاع، روزهای تا رسیدگی، عملکرد و ... بطور معنی داری تاثیر می گذارد.

بیماری لکه نواری جو یک بیماری بذر زاد و تک چرخه ای بوده و عامل آن ‏‎pyrenophora graminea‎‏ است که در زمره قارچهای ناقص به شمار می آید. این بیماری در چند سال اخیر در اغلب مناطق ایران شایع شده است .

به منظور بررسی چند شکل آنزیمی در ارقام یونجه و ارتباط آن با صفات زراعی، 30 رقم یونجه بومی و اصلاح شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سال 1378 در دومین سال کاشت در ایستگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی تبریز (کرکج) مورد آزمایش قرار گرفت. صفات عملکرد علوفه، تاریخ گلدهی، ارتفاع و قطر تاج پوشش در طول سه چین از سال زراعی اندازه گیری شدند. مساحت برگ در چین دوم و خسارت سرخرطومی در چین اول و میزان رشد اولیه در چین اول سال بعد مورد مطالعه قرار گرفت. همچنین ایزوزیم ‏‎got‎‏ و استراز در ارقام انتخابی از طریق الکتروفورز بررسی شدند. نتایج نشان داد که بین ارقام یونجه از نظر کلیه صفات مورد ارزیابی اختلاف معنی دار وجود دارد ‏‎(p<1%)‎‏. بیشترین عملکرد علوفه خشک یعنی 40% عملکرد سالانه در چین اول بدست آمد. ارقام قارقلون و ارزانعودی با عملکرد علوفه خشک حدود 19 تن پرمحصول ترین و ارقام قره یونجه اردبیل و رهنانی با عملکرد حدود 9 تن در هکتار کم محصول ترین ارقام بودند. بین عملکرد علوفه خشک و نسبت برگ به ساقه (کیفیت علوفه) رابطه معکوس دیده شد. ارقام مائوپا، محلات اراک و قره یونجه اردبیل از نظر نسبت برگ به ساقه بهتر از بقیه ارقام بودند. رهنانی زودرس ترین و سیه رود دیررس ترین ارقام در منطقه شناخته شدند. تجزیه کلاستر براساس صفات زراعی ارقام را در سه گروه مجزا طبقه بندی کرد. در گروه اول ارقام با عملکرد علوفه بالا ولی نسبت برگ به ساقه پایین قرار گرفتند. این ارقام مقاومت خوب به سرخرطومی نشان دادند. در گروه دوم ارقام با عملکرد علوفه پایین ولی نسبت برگ به ساقه بالا واقع شدند. گروه سوم متوسط صفات فوق را دارا بودند. ایزوزیم ها در 14 رقم انتخاب شده، براساس آزمون نتاج ناتنی و والدین، مورد بررسی قرار گرفتند. برای استراز یک مکان ژنی با دو الل تشخیص داده شد. تجزیه کلاستر حاصل از ماتریس فاصله نی ارقام را در چهار گروه مجزا طبقه بندی کرد که با طبقه بندی مربوط به صفات زراعی هماهنگی نداشت. بین فراوانی الوزیم های استراز و صفات زراعی مورد مطالعه همبستگی معنی داری بدست نیامد ولی بیشترین همبستگی با عملکرد علوفه خشک در چین دوم و میزان خسارت سرخرطومی حاصل شد.

ویژگیهای تولید مثلی سوسک برگخوار نارون در شرایط صحرایی و ثابت آزمایشگاهی بررسی شد. در بررسی های صحرایی نسبت جنسی حشرات کامل ، رفتار های تخم ریزی و تغذیه ای حشره روی درختان نارون مورد توجه قرار گرفت . به منظور بررسی های یادشده در محوطه دانشگاه تبریز طی سال 1380، 12 عدد درخت از نارونهای چتری با ارتفاع و اندازه تاج تقریبا مشابه انتخاب شد. در تاج هر یک از آنها 4 جهت اصلی به سه آشکوب فوقانی ، تحتانی و میانی در نظر گرفته شد . پس از خروج حشرات کامل نمونه برداریهای هفتگی از برگها در هر یک از موقعیتهای فوق جهت بررسی رفتار تخم ریزی آنها انجام شد. ضمنا در پایان هر نسل و به منظور سطح برگی خورده شده مبادرت به نمونه برداری از برگها و تعیین سطح برگی خورده شده با استفاده از دستگاه سطح سنج برگی شد.نتایج بررسی نشان داد که نسبت جنسی در سوسک برگخوار نارون 75/0 : 1 می باشد . ضمنا تجزیه واریانس کل تخم های گذاشته شده در آشکوبها و جهات اصلی تاج درختان و نیز سطح برگی خورده شده در نسل اول و دوم نشان دهند وجود اختلاف معنی دار در هر یک از موقعیتهای مذکور بود. بطوریکه آشکوبهای که به مدت زمان بیشتر ی در معرض تابش نور آفتاب قرار داشتند ( شرقی و جنوبی) و نیز آشکوبهای پایینی به دلیل گرمتر بودن میکرو کلیمای آنها دارای بیشترین درصد تخم ها و بیشترین خسارت وارده به برگها در آخر نسل بودند ولی این اختلاف در نسل دوم به دلیل گرمتر شدن هوا تعدیل شد.مشاهدات صورت گرفته در مورد دستجاب تخم گذاشته شده توسط سوسک برگخوار نارون نشان داد که تخمها در دستجاب 1 ، 2 ، 3 ، 4 ردیفی گذاشته می شوند که در بین آنها دستحات تخم 2 ردیفی بیشترین فراوانی را داشتند. در بررسی تعدد جفت گیری مادها و نرها مشخص شد که افراد نر و ماده این سوسک پلی گام بوده و به دفعات زیاد قادر به جفت گیری با یکدیگر ند ولی در نرها با افزایش طول عمر از قدرت بارورسازی آنها کاسته می شود به گونه ای که ماده های 4 روزه جفت گیری کرده با نرهای جوان در مقایسه با ماده های هم سن جفت گیری کرده با همین نرها در اواخر عمر آنها از تعداد تخم بیشتری برخورداربودند

بخش مورد مطالعه وضعیت موجود مکانیزاسیون کشاورزی، شامل محدوده فعالیت پنج مرکز خدمات کشاورزی در دشت قزوین بود. در این مطالعه که بصورت میدانی به انجام رسید، از هر مرکز خدمات 3 روستا و از هر یک، 4 بهره بردار به طور تصادفی انتخاب و پرسشنامه های تنظیمی تکمیل و جمع آوری شد. اطلاعات مربوط به سطح زیر کشت محصولات و تعداد ماشین های کشاورزی در منطقه با استفاده از منابع موجود در سازمانها جمع آوری شد. سپس وضعیت موجود مکانیزاسیون با استفاده از شاخص های کمی و کیفی مورد بررسی قرار گرفت. مطالعه نشان داد که میانگین درجه مکانیزاسیون برای محصولات عمده منطقه نسبت به مقدار متوسط آن در کشور بالاتر است. سطح مکانیزاسیون مربوط به توان تراکتوری 15/1 اسب بخار در هکتار بود که برای بالا بردن این سطح تا 72/1 اسب بخار در هکتار در جهت تامین نیازهای منطقه، علاوه بر تراکتورهای موجود، تعداد 394 دستگاه تراکتور ‏‎mf-285‎‏ با توان اسمی 75 اسب بخار و 49 دستگاه تراکتور ‏‎mf-399‎‏ با توان اسمی 110 اسب بخار نیاز است. تعداد کمباین های مورد نیاز برای برداشت به موقع گندم، علاوه بر تعداد موجود 50 دستگاه تعیین شد. طبق این بررسی وضعیت آموزش، خدمات پس از فروش، تعمیرات، تامین لوزام یدکی و مدیریت صحیح ماشین های کشاورزی در سطح پایینی قرار دارد. 53 درصد از تراکتورهای منطقه دارای متوسط عمر بالاتر از 13 سال و این رقم در مورد کمباین ها 16 درصد است. همچنین در این مطالعه برخی راهکارها برای بهبود وضعیت مکانیزاسیون نیز ارائه شده است.

به منظور بررسی ارتباط ترکیبات گلیادینی و شاخص های کیفی، تعداد 61 رقم بومی گندم بهاره شمال غرب کشور و 16 رقم اصلاح شده بهاره به روش الکتروفورز ‏‎a-page‎‏ تجزیه شدند. کلیه نوارهای گلیادینی در ارقام گندم مورد مطالعه، چند شکلی یا پلی مورفیسم نشان دادند. میانگین فراوانی نوارها در ارقام بومی گندم 81/10+-49/27 و در ارقام اصلاح شده 56/14+-87/27 به دست آمد. این می تواند بیانگر تنوع یکسان گلیادین ها در ارقام بومی و اصلاح شده باشد. میانگین تعداد نور گلیادین در ارقام بومی 65/4+-25و در ارقام اصلاح شده 73/2+-26 بود که بیانگر وجود تنوع ژنتیکی یکسان بین دو گروه از گندم های اصلاح شده و گندم های بومی است. همبستگی پیرسون و اسپیرمن بین شاخص های کیفی درصد پروتئین، رسوب زلنی، میزان جذب آب، حجم قرص نان و سختی دانه به صورت دو به دو، مثبت و معنی دار بود، به گونه ای که بالا بودن مقادیر هر یک از شاخص هاس تکنولوژیکی اندازه گیری شده در هر رقم نشان دهنده کیفیت نانوایی مطلوب آن رقم است. 8 نوار گلیادین باهر کدام از شاخص های کیفی فوق همبستگی مثبت و 8 نوار همبستگی منفی نشان دادند. تجزیه واریانس و مقایسه میانگین ها بر اساس نواری همبسته برای هر کدام از شاخص های کیفی نشان داد که ارقام واجد نوارهای گلیادین 51، 54، 62، 70، 75، 79، 82 و 87 بیشترین میانگین شاخص های کیفی را به خود اختصاص دادند و این نوارها با هر کدام از شاخص های کیفی همبستگی مثبت و معنی دار داشتند. نوارهای گلیادین 29، 59، 60، 61، 78، 80، 83 و 86 دارای کمترین میانگین بودند و با هر کدام از شاخص های کیفی همبستگی منفی و معنی دار نشان دادند. تعیین همبستگی بین شاخص های کیفی مورد مطالعه و زیر واحدهای گلوتنین با وزن مولکولی بالا ‏‎(sds-page)‎‏ در 40 رقم بومی گندم نشان داد که بین زیر واحدهای 6+8 با شاخص های رسوبی زلنی و سختی دانه و زیر واحد 9+7 با شاخص های درصد پروتئین و رسوب زلنی همبستگی مثبت و معنی دار وجود دارد. بر اساس نوارهای گلیادین مطلوب، شاخص های کیفی و همچنین نتایج حاصل از بررسی الکتروفورزی گلوتنین های با وزن مولکولی بالا ، می توان رقم 11012 (گردیش) را که دارای چهار نوار گلیادین مطلوب و زیر واحد 9+7 بوده و در ضمن فاقد نوارهای با تاثیر منفی بر کیفیت نانوایی می باشد، به منظور استفاده از ژن های مفید کنترل کننده کیفیت نانوایی در برنامه اصلاحی، معرفی نمود. رقم اصلاح شده تجن با چهار نوار گلیادین با تاثیر مثبت بر کیفیت نانوایی و یکنوار منفی و رقم بومی 11204 با سه نوار مثبت و یک نوار منفی، از نظر استفاده در برنامه های اصلاحی گندم در مرتبه بعدی اهمیت قرار دارد.

بیشترین عملکرد گیاه روغنی کلزا از کشت های پاییزه بدست می آید. بنابراین تنش سرما و یخزدگی یک مانع اساسی در گسترش حوزه کشت این گیاه محسوب می شود. در این پژوهش وراثت مقاومت به سرما بر اساس شاخص های مزرعه ای و آزمایشگاهی در تلاقی های دیالل 5 رقم کلزا مورد مطالعه قرار گرفت. به منظور بررسی قابلیت زمستان گذرانی ژنوتیپ ها ، آزمایش مزرعه ای در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی انجام شد. نتایج حاصل از تجزیه داده ها نشان داد که بین ژنوتیپ ها از نظر بقای زمستانه اختلاف معنی داری وجود دارد. در بین والدین، دارمور و یانتار دارای بیشترین بقای زمستانه بودند و در میان هیبریدها، یانتار ‏‎x‎‏ تاور و دارمور ‏‎a.wx‎‏ بیشترین بقای زمستانه را داشتند. از دیگر صفات اندازه گیری شده در مزرعه طول برگ و تعداد برگ بود. دارمور از بیشترین تعداد و طول برگ در بین والدین برخوردار بود و در میان هیبریدها نیز یانتار ‏‎x‎‏ تاور بیشترین تعداد برگ و طول برگ را به خود اختصاص داد.در ارزیابی آزمایشگاهی تحمل یخزدگی، شاخص های درصد تراوش یونی، مقدار آب بافت و میزان اتلاف آب اندازه گیری شدند. برای انجام این آزمایشات از گیاهان کاملا خو گرفته استفاده گردید. بین ژنوتیپ ها برای هر سه شاخص اختلاف معنی داری وجود داشت. ضرایب همبستگی مثبت و معنی درای بین تعداد برگ و درصد بقای زمستانه وجود داشت. همبستگی مقدار آب بافت و میزان اتلاف آب با درصد بقای زمستانه منفی و معنی دار بدست آمد که نشان دهنده کارایی این صفات در ارزیابی مقاومت به سرما می باشد. همبستگی های کانونیک نیز موید ارتباط خوب شاخص های مزرعه ای با آزمایشگاهی بود. بنابراین، می توان از شاخص های آزمایشگاهی در برآورد میزان مقاومت به سرما استفاده شود. با انجام تجزیه کلاستر ژنوتیپ ها در سه گروه مقاوم، نیمه مقاوم و حساس طبقه بندی شدند. گروه مقاوم شامل والد دارمور وهیبریدهای یانتار ‏‎a.w.x‎‏ ، دارمور ‏‎x‎‏ تاور و دارمور ‏‎a.w.x‎‏ بود. تجزیه دیالل به روش سوم گاردنر و ابرهارت نشان داد که رقم یانتار قابلیت ترکیب عمومی خوبی برای صفات مزرعه ای و قابلیت ترکیب عمومی منفی معنی داری برای صفات آزمایشگاهی دارد و هیبریدهای یانتار ‏‎‎‏‏‎x‎‏ ریجنت و دارمور ‏‎‏‎x‎‏ تاور از قابلیت ترکیب خصوصی بالایی برخوردار بودند. واریانس افزایشی در صفات طول برگ، تعداد برگ، درصد بقای زمستانه و درصد تراوش یونی بیشترین سهم از واریانس ژنتیکی را به خود اختصاص داد و این صفات از وراثت پذیری خصوصی نسبتا بالایی برخوردار بودند. واریانس غالبیت برای صفات مقدار آب بافت و میزان اتلاف آب سهم بزرگی از واریانس ژنتیکی را تشکیل داد از اینرو وراثت پذیری خصوصی صفات مذکور پایین تر از دیگر صفات اندازه گیری شده بدست آمد.