فاطمه رحیمی سکاک
شمار در زمان شروع دوره تحصیل، ممکن است این گونه تصور کنید که تا زمان ارائه پایان نامه تان زمان زیادی فرصت باقی است.
توصیه اکید ما به شما آن است که حتما زمان لازم متناسب با مراحل مختلف کار را مشخص کنید. علاوه بر این ، مدیریت دقیق این زمان را در نظر داشته باشید تا بتوانید از آن به بهترین شکل استفاده کنید و بتوانید تعادل مناسبی کیان انجام پایان نامه و سایر دروس خود برقرار سازید.
با ما در این بخش همراه باشید تا در مورد مدت زمانی که باید برای انجام و ارائه پایان نامه خود اختصاص دهید و نیز نحوه دقیق مدیریت آن، اطلاعات بیشتری کسب کنید.
مهلت های از پیش مشخص شده
این مسئله که آیا دوره تحصیل و پایان نامه خود را به موقع و با موفقیت گذرانده باشید یا خیر نکته حائز اهمیتی است که کارفرمایان در آینده از شما انتظار خواهند داشت. در واقع آنها به دنبال شخصی هستند که بتواند توانایی خود را در ارائه یک پروژه در یک مهلت مشخص نشان دهد. مهمترین ابزار برای کمک به شما در مدیریت موثر وقت و ایجاد بهترین فرصت برای به موقع گذراندن یک پروژه، داشتن اهداف مشخص و توجه به مهلت های از پیش مشخص شده برای تحقق هر هدف است.
بهتر است از همان ابتدای شروع تحصیل خود، یک برنامه کاری دقیق برای خود داشته باشید. این برنامه کاری شما در فاصله یک سال تنظیم می شود و در هر سال میزان پیشرفت تان طبق برنامه را ارزیابی کنید و در صورت لزوم آن را به روز کنید. با این حال ، برنامه شما باید به گونه ای باشد که بتوانید مرتباً به آن مراجعه کنید تا بهتر بتوانید در هر نقطه از وقت خود صرفه جویی نیز داشته باشید.
گاهی اوقات با وجود اهداف مشخص شده، مدیریت زمان برای برخی از دانشجویان همچنان امر دشواری است. در واقع ممکن است این امر نشان از دشواری در انطباق با استقلال و مسئولیت پذیری بیشتری است که به عنوان دانشجو باید داشته باشند.
برای کمک به شما در داشتن یک رویکرد موثر در مدیریت زمانی ، نکات زیر را در نظر بگیرید و سعی کنید آنها را به عنوان بخشی از رویکرد خود نیز قرار دهید.
چگونه برنامه ریزی کنیم؟
1. هدف های خود را مشخص کنید.در حالت کلی این به خود شما بستگی دارد! اما در مجموع شما بعنوان دانشجوی تحصیلات تکمیلی متعهد به انجام موارد زیر هستید:
• برنامه ریزی و مدیریت تحقیقات تان - کارهای تجربی / آزمایشگاهی / نگارش پروپوزال / جمع آوری داده ها و تجزیه و تحلیل نتایج / نگار یافته ها
• توسعه تحقیقات و مهارت های دیگر
• ارائه کار و نتیجه گیری در قالب یک پایان نامه کتبی مطابق با استاندارد مناسب و ارائه شده در مهلت مقرر
• دفاع از پایان نامه
این اهداف باید با هم یک برنامه مشخص را برای شما تشکیل دهند. توجه داشته باشید برای هر هدف:
دقیقاً می خواهید به چه چیزی برسید؟
چگونه خواهید فهمید که به آن دست یافته اید؟
آیا استاید مربوطه با اهداف شما موافق هستند؟
به طور واقع بینانه آیا با توجه به زمان و منابعی که در اختیار دارید می توانید به اهداف خود برسید؟
چه زمانی انتظار دارید که به هر هدف برسید؟
در مورد نحوه تخصیص زمان برای اهداف تان ، پیشنهاد می شود که:
• ابتدا به فکر فعالیت های فردی و وظایفی باشید که باید انجام دهید و اینکه آیا این کارها باید به ترتیب خاصی انجام شوند یا خیر.
• همینطور وقت کافی برای استاید خود برای خواندن و اظهار نظر در مورد پیش نویس گزارش / پایان نامه خود بگذارید. از اهمیت ویژه ای برخوردار است که اساتید راهنمای شما این فرصت را داشته باشند که پایان نامه شما را قبل از ارسال برای داروان، آن را خوانده باشند و در مورد آن نظر دهند و ممکن است برای این کار حداکثر سه ماه زمان لازم باشد ، بنابراین شما باید وقت کافی برای آن حتما در نظر گرفته باشید.
• زمانهایی را برای استراحت / مرخصی و سایر مسئولیتهایی که ممکن است داشته باشید در نظر بگیرید .
• همچنین در صورتی که برنامه مطابق با ان چه که در نظر گرفتید پیش نرفت ، شما باید در هر بازه، زمان هایی را به عنوان زمان جایگزین برای خود در نظر بگیرید تا بتوانید عقب افتادگی ها را جبران کنید.
• در مورد زمان آن ها واقع بین باشید.
• زمان ها را با اساتید خود هماهنگ کنید.
• هرگز برنامه خود را با دیگران مقایسه نکنید چرا که برنامه ریزی باید شخصی و مطابق با شرایط و روحیات خود شما باشد.
• می توانید از دانشجویان با تجربه تر در سال های بالاتر از خودتان مشورت بگیرید و نکاتی را که به بهتر شدن برنامه ریزی تان کمک میکند در نظر داشته باشید.
رئیس خودتان باشید.
یکی از مهمترین تفاوتهای بین یک دانشجو دوره دکتری با دانشجو لیسانس آن است که شما خودتان باید رئیس خود باشید و مدیریت و پیشرفت همه مراحل به عهده شخص شما ست.
این امر به شما این آزادی عمل را می دهد تا بتوانید جهت کاری خود را تعیین کنید . از طرف دیگر ، اگر کارهایتان به موقع انجام نشود و یا اشتباهی در هر یک از مراحل آن رخ دهد، رسیدگی و مرتفع کردن آنها به شما بستگی دارد. پس حتما:
• ایده روشنی از آنچه می خواهید انجام دهید و چگونگی انجام آن داشته باشید.
• یک رویکرد صادقانه برای انعکاس و گزارش پیشرفت کارتان داشته باشید.
• عزمی برای انجام کارها و مدیریت هر مشکلی که پیش بیاید داشته باشید.
به عنوان یک دانشجوی در حال تحصیل در دوره تحصیلات تکمیلی از شما انتظار می رود که به طور منظم در مورد پیشرفت و عملکرد خود تأمل کنید و این مورد را با اهداف خود مقایسه کنید تا اطمینان حاصل کنید که در مسیر خود قرار دارید و در صورت وجود هر گونه لغزش یا مشکل، در اولین فرصت آن را مرتفع کنید.
به طور کلی افراد مختلف رویکردهای مختلفی برای مدیریت وقت خود دارند. در زیر ده نکته آسان به این منظور را آورده ایم که معمولاً توسط دانشجویان تحصیلات تکمیلی استفاده می شود تا به آنها کمک کند زمان خود را بهتر مدیریت کنند:
1. نکته اول این است که شما می توانید تکالیف و فعالیتهایی را که بار کاری اصلی شما را تشکیل می دهد اولویت بندی کنید. شما باید بتوانید ارزیابی کنید که هر وظیفه مشخصی چه میزان زمان لازم دارند تا انجام شوند و مهمتر از آن، این است که شما باید به مهلت هایی که برای خود تعیین کرده اید پایبند باشید.
2. تعلل نکنید – هرگز انجام کاری را که می دانید برایتان چالش برانگیز خواهد بود، به تعویق نیاندازید. به تعویق انداختن دشمن سرسخت مدیریت زمان است – شما در اصل باید بر اساس مهم بودن کارهایتان آن ها را اولویت بندی کنید.
3. اگر به تعویق انداختن برای برنامه زمانی شما مشکل ساز است، پیش از موعد انجام دادن کارهای غیر ضرور نیز همان اندازه ممکن است مشکل ساز شود. چرا که ممکن است کارهایی را که معمولاً اهمیت بسیار کمتری داشته باشند مانند پاسخ دادن به ایمیل هایتان، در زمانی انجام دهید که خود نوعی اتلاف وقت باشد.
4. توجه داشته باشید که حتی شما نباید بیش از حد مورد نیاز متعهد باشید! به عنوان یک دانشجوی تحصیلات تکمیلی فرصت های زیادی پیش روی شما قرار دارد که مایل به انجام آن ها هستید، اما واقع بین باشید و به یاد داشته باشید که اولویت شما به عنوان یک دانشجو، به اتمام رساندن تحصیلاتان است.
5. برنامه ریزی نکنید که درست در مهلت مقرر کاری را انجام دهید و همیشه یک زمان را به عنوان زمان جبرانی برای خود در نظر داشته باشید– چرا که اگر مشکلی پیش آمد ، و از برنامه تان عقب ماندید، امکان جبران آن را داشته باشید.
6. بدانید چه موقع لازم است نه بگویید - مخصوصاً وقتی این درخواست، از طرف دوستان یا همکاران تان باشد. توصیه میکنم زمانی که برای شما مقدور است در حد امکان به اطرافیان خود کمک کنید - اما اگر کار مهم تری دارید ، باید انجام آن را در اولویت خود قرار دهید. توضیح اینکه چرا نمی توانید در زمان کنونی به آن ها کمک لازم را برسانید، می تواند مفید باشد.
7. محیط پیرامون نقش مهمی در میزان استفاده بهینه ما از وقت دارد وقتی که قرار است کاری را انجام دهید - اگر متوجه شدید که به اندازه کافی بازدهی ندارید ، به بررسی علت آن بپردازید. ببینید آیا فضای کار شما ممکن است بخشی از مشکل تان باشد - آیا عامل مخدوش کننده تمرکز وجود دارد؟ آیا سر و صدای محیط زیاد است؟ شاید در نظر گرفتن فضای کار منظم و جدید به شما بتواند بسیار کمک کند.
8. برای گذراندن این دوره از زندگی، بی شک برخورداری از پشتیبانی خانواده و دوستان نیز بسیار حائز اهمیت است. بعضی اوقات ممکن است آن ها باعث حواس پرتی شما شده باشند، بهتر است آنها را از کارهایی که در حال انجام دادن شان هستید مطلع کنید و بخواهید که به شما کمک کنند تا تمرکز خود را به دست آورید.
9. هرگز وقت خود را هدر ندهید ، مقالاتی را که باید بخوانید پیدا کنید و با مطالعه بیشتر در حوزه مطالعاتی خود، به روز باشید –
10. نکته مهم این که همیشه از کارهایی که انجام داده اید یک نسخه پشتیبان تهیه کنید تا در صورتی که مشکلی برای اصل آن ها پیش آمد، بتواند به راحتی از آن ها استفاده کنید و وقت خود را هدر ندهید تا مجبور باشید دوباره آن ها را انجام دهید.
در زمان مشخص کردن برنامه تان، توجه داشته باشید که زمان کافی را برای هر کار خود اختصاص دهید. چرا که درغیر این صورت ممکن است به مراتب از برنامه خود عقب بمانید و در نهایت دچار خستگی و عدم انگیزه شوید که می تواند شما را بیشتر و بیشتر عقب بندازد.
به عنوان یک قاعده کلی ، دانشجویان دوره دکترا در هر هفته به 17 ساعت کار بر روی پروژه تحقیق خود نیاز دارند. اگر هر هفته زمان کمتری را در نظر بگیرید ، احتمالاً نمی توانید در زمان مناسبی آن را به اتمام برسانید. از همان ابتدا حتما باید اطمینان حاصل کنید که هر هفته زمان کافی را برای آن اختصاص داده اید .
به یاد داشته باشید که:
حتی کار منظم بیش از ساعات پیشنهادی در اینجا به همان اندازه کمتر کار کردن می تواند برای شما مشکل ساز شود. ممکن است حتی در برخی موارد لازم باشد که کارهایی را در زمان های آخر شب انجام دهید. منظورمان این نیست که برخی کارها را در زمان اضافی تان یا عصرها یا آخر هفته ها انجام ندهید. بلکه این نباید یک روتین باشد که همه وقت تان را در حال انجام کاری باشید.
هر روز حداقل داشتن 2 الی 3 ساعت برای استراحت کردن و انجام کارهای شخصیتان نیاز دارید و باید سعی کنید از این زمان به طور بهینه برای استراحت خود استفاده کنید – به طور کلی باید در استراحت و کار کردن تعادل برقرار کنید.
در خارج از این ساعت های کاریتان سعی کنید وقتی را برای خود اختصاص دهید و اجازه ندهید کار و تحصیل به آن لطمه بزند. به طور کلی عصرها و تعطیلات آخر هفته باید به امور شخصی شما اختصاص داشته باشد.
علاوه بر اینکه در هر روز مدتی را استراحت می کنید و سعی می کنید عصرها و تعطیلات آخر هفته خود را از کار دور نگه دارید ، ممکن است به معمولاً یک یا دو هفته استراحت بیشتری نیز نیاز داشته باشید:
از دانشجویان دکتری انتظار می رود که هرگونه مرخصی را که قصد دارند بگیرند ، به سرپرستان و اساتید خود اطلاع دهند. تا مشکلی در روند آن ایجاد نشود.
ممکن است شما جزو آن دسته از دانشجویانی باشید که در زمان تحصیل تان، همزمان به انجام کار دیگری نیز مشغول باشید. همیشه به یاد داشت باشید که انجام کار نباید به روند انجام پرژوه های تحقیقاتی و پایان نامه تان صدمه ای بزند و شما را از برنامه تان عقب بیندازد. چرا که دانشگاه شما به هیچ عنوان اشتغال را دلیل قابل توجیهی برای انجام ندادن تعهداتان نمی داند.