آموزش در فضای مجازی: پنجره‌ای میان‌رشته‌ای برای تولید دانش

با عطف توجه به پرسش امکان تولید دانش با رویکرد میان‌رشته‌ای، مقاله حاضر به بحث درباره نوعی وب۲ و مجهزسازی کاربران به ابزار مشارکت و تولید دانش در فضای مجازی می‌پردازد. به این منظور به قابلیت‌های یک نرم‌افزار در فراهم‌کردن فضای تولید دانش توجه شده مثال‌هایی از مشارکت که بر روی ‌این نرم‌افزار انجام شده است توضیح داده می‌شود. سپس این مثال‌ها تجزیه و تحلیل می‌شوند تا نشان داده شود که برای ایجاد مشارکت آنلاین چه چیزی لازم است و این مشارکت تحت چه شرایطی ممکن است منجر به تولید دانش شود. مشارکت‌کنندگان در این تحقیق شامل تعدادی دانشجو معلم بودند که در یک دوره‌ی آموزش ریاضیات که به صورت تلفیقی (ترکیبی از آموزش کلاسی و آنلاین) بود شرکت داشتند. مشارکت‌کنندگان در گروه‌های ۹-۶ نفری قرار داده شدند و از آنها خواسته شده بود که به حل مساﺋل ریاضی و بحث درباره‌ی آنها و چگونگی تدریس این مساﺋل به دانش‌آموزان مقطع ابتدایی بپردازند. از روش تحقیق نظریه‌ی داده‌بنیاد برای تجزیه و تحلیل داده‌ها استفاده شد و نظریه‌ی یادگیری فرهنگی- اجتماعی ویگوتسکی به عنوان دریچه‌ای برای مطالعه‌ی محیط اجتماعی به کار برده شد. یافته‌های تحقیق حاکی از مواردی از تولید دانش به صورت انفرادی و اجتماعی است؛ زمانی که اعضای گروه هیچ اشاره‌ای به اطلاعات یا پاسخ‌های اعضای دیگر گروه نمی‌کنند تولید دانش به صورت انفردی روی داده است. برعکس، زمانی که آنها در زمینه مسئله‌ای با هم مشارکت می‌کنند، تولید دانش بیشتر ماهیتی اجتماعی دارد. علاوه بر این، نقش مدرس، مداخله یا کناره‌گیری وی، و قابلیت‌های چندرسانه‌ای نرم‌افزار در شکل‌گیری نوع تولید دانش مؤثر بوده‌اند.