اثرات تجویز نوزادی تاموکسیفن و زیرالنون بر شاخصه‌های بافت ‌شناسی رحم در موش سوری

چکیده زمینه و هدف: رحم به عنوان عضو اصلی دستگاه تولید مثل به طور ویژه‌ای در معرض آسیب به وسیله ترکیب‌های محیطی و شبه هورمونی می‌باشد. مواجهه با ترکیب‌های آسیب‌رسان شبه استروژنی در طی دوره‌های بحرانی از تکوین به ویژه در دوره نوزادی می‌تواند اثرات زیان‌آوری را بر تولید مثل و باروری در مراحل بعدی زندگی داشته باشند. در این تحقیق، اثرات تیمار نوزادی استروژن قارچی زیرالنون و داروی آنتی‌استروژن تاموکسیفن بر برخی شاخصه‌های بافت ‌شناسی رحم در موش سوری ماده بررسی گردید.   روش بررسی: در این مطالعه تجربی 28 نوزاد موش سوری ماده از نژاد بالب سی به 4 گروه(هفت تایی) شامل سه گروه تیماری و یک گروه کنترل تقسیم شدند. گروه‌های تیماری شامل گروه تیمار با تاموکسیفن(400 میکروگرم بر کیلوگرم روزانه)، گروه تیمار با زیرالنون (2 میکروگرم بر کیلوگرم روزانه) و گروه  تیمار­ با تاموکسیفن + زیرالنون بودند. نوزادان گروه کنترل بدون تیمار بودند. تیمار­ها به صورت روزانه از روز 1 تا 5 پس از تولد و به صورت تزریق زیر جلدی صورت گرفت. سپس در حدود 70 روز پس از تولد و در مرحله دی استروس موش‌ها عمیقاً بیهوش شده و رحم موش‌ها از بدن خارج گردید. به دنبال رنگ‌آمیزی، نمونه‌ها با استفاده از میکروسکوپ نوری و الکترونی گذاره  مورد بررسی بافتی قرار گرفتند. داده‌های آماری با استفاده از آزمون آماری آنوا تجزیه و تحلیل شدند.   یافته‌ها : در بین گروه‌های تیماری، وزن بدن در گروه تاموکسیفن به طور معنی‌داری در مقایسه با گروه کنترل کاهش یافته است(05/0p˂). وزن رحم در گروه زیرالنون(05/0p˂) و گروه تاموکسیفن+زیرالنون(01/0>p) به طور معنی داری افزایش یافت. ضخامت آندومتر در گروه تیمار با تاموکسیفن به طور معنی‌داری افزایش یافت(05/0p˂) و در گروه تیمار با زیرالنون به طور معنی‌داری کاهش یافت(05/0p˂). ضخامت میومتر در گروه تیمار با زیرالنون به طور معنی‌داری در مقایسه با گروه کنترل کاهش پیدا کرد(05/0p˂). مطالعه‌های میکروسکوپ الکترونی نشان داد که تعداد سلول‌های ساختار اپی‌تلیوم مجرای رحم گروه تیمار با تاموکسیفن در مقایسه با گروه کنترل افزایش یافته است.   نتیجه‌گیری: تجویز نوزادی ترکیب‌های تاموکسیفن و زیرالنون منجر به بروز آسیب‌های بافتی در ساختار رحم می‌گردد. زیرالنون احتمالاً به دلیل ماهیت استروژنیک، موجب بروز اختلالات ساختاری به ویژه در میومتر رحم موش‌های نوزاد تیمار شده با این سم قارچی می‌شود. از طرف دیگر، تاموکسیفن نیز مثل یک آگونیست گیرنده‌های استروژنی موجب افزایش ضخامت اندومتر و تغییرات در رحم می‌شود.