اثربخشی آموزش شناختی­ ­رفتاری به مادران پرخاشگر و سازگاری اجتماعی فرزندانشان

اثربخشی آموزش شناختی­ ­رفتاری به مادران پرخاشگر و سازگاری اجتماعی فرزندانشان دکتر سیمین حسینیان1  دکتر سوگند قاسم زاده2  زهرا علوی3  مریم هاشمی­ بخشی4 چکیده سازگاری اجتماعی انعکاسی از تعامل فرد با دیگران، رضایت از نقشهای خود و نحوه عملکرد در نقشهاست که تحت تأثیر عوامل متعدد ازجمله خانواده قرار دارد. مادر، نخستین فردی است که روابط اجتماعی را با فرزند خود برقرار می­کند. وجود مشکلات رفتاری چون پرخاشگری در مادر می­تواند زمینه­ ساز ناسازگاری در فرزند شود. لذا هدف از انجام دادن این پژوهش بررسی اثربخشی آموزش شناختی ـ رفتاری به مادران پرخاشگر و سازگاری اجتماعی فرزندانشان است. به همین منظور از میان دانش ­آموزان دختر مقطع دبیرستان منطقه 12 آموزش و پرورش شهر تهران در سال تحصیلی 1392، 50 نفر با روش نمونه­ گیری گزینش هدفمند انتخاب و در دو گروه آزمایشی و کنترل به طور تصادفی جایگزین شدند. دانش ­آموزان و مادرانشان به­ ترتیب پرسشنامه ­های سازگاری اجتماعی و پرخاشگری را در دو مرحله پیش و پس ­آزمون تکمیل کردند. مادران طی ده جلسه (دو روز در هفته و هر جلسه به مدت 3 ساعت) تحت برنامه آموزشی مبتنی بر رویکرد شناختی- رفتاری قرار گرفتند. داده ­های حاصل با روش تحلیل کوواریانس و اندازه­ گیری مکرر تحلیل شدند. نتایج معناداری در هر دو مقیاس را نشان داد. در مجموع می­ توان گفت که آموزش شناختی ـ رفتاری مادران پرخاشگر منجر به کاهش پرخاشگری مادران و افزایش سازگاری اجتماعی فرزندان می­شود. کلید واژگان: آموزش شناختی ـ رفتاری، پرخاشگری، سازگاری اجتماعی ___________________________ تاریخ دریافت: 15/5/93                             تاریخ  پذیرش:  19/11/93 1. استاد دانشگاه الزهرا(س)                                                                                                      [email protected] 2. دکتری روانشناسی، دانشگاه تهران                                                                                            [email protected]  3. کارشناسی ارشد روانشناسی شخصیت دانشگاه آزاد اسلامی                                                         [email protected] 4. دانشجوی دکتری روانشناسی دانشگاه آزاد اسلامی                                                                              [email protected]