اثر کیفیت آب آبیاری بر برخی شاخص‌های فیزیکی خاک

ویژگی‌های ساختمانی خاک که تابع توزیع اندازه منافذ می‌باشند، شاخص‌های فیزیکی مهمی از خاک بوده که رشد و توسعه ریشه و گیاه را تحت تأثیر قرار می‌دهند. کیفیت آب آبیاری با تأثیر بر غلظت نمک‌ها و قلیائیت محلول خاک، ساختمان خاک را تغییر می‌دهد. این پژوهش به منظور بررسی کیفیت آب آبیاری بر توزیع اندازه منافذ خاک، تخلخل تهویه‌ای، منحنی مشخصه رطوبتی و مقاومت فروروی یک خاک لوم‌رسی اجرا گردید. ترکیبی از سه سطح شوری با در نظر گرفتن هدایت الکتریکی (EC) برابر با 1، 6 و 10 دسی زیمنس بر متر و سه سطح سدیمی بودن با در نظرگرفتن نسبت جذبی سدیم (SAR) برابر با 1، 5 و 12 (meq L-1)0.5 برای شبیه‌سازی کیفیت‌های متفاوت آب آبیاری به‌کار رفت. نمونه‌های دست‌نخورده خاک (ارتفاع 45 و قطر درونی 51 میلی‌متر) با محلول‌های ساخته شده، طی پنج دوره اشباع و خشک شدند. نتایج نشان داد که در هر SAR با افزایش EC، میزان منافذ درشت و تخلخل تهویه‌ای افزایش یافت که احتمالاً در نتیجه اثرات مثبت شوری بر هم‌آوری ذرات خاک که در ایجاد ساختمان پایدار مؤثر است، می‌باشد. همچنین به دلیل افزایش منافذ ریز خاک (دارای قطر کوچک‌تر از 30 میکرون) و رطوبت نگهداری شده در آنها، رطوبت ظرفیت زراعی نیز افزایش یافت. از طرفی با افزایش شوری مقاومت فروروی خاک کاهش یافت که می‌تواند به دلیل ایجاد منافذ درشت در خاک باشد. همچنین به دلیل تغییر در منافذ در نتیجه‌ی کاهش ضخامت لایه دوگانه پخشیده و هم‌آوری ذرات، مقدار رطوبت اشباع افزایش یافت. در هر EC با افزایش SAR، به دلیل تخریب ساختمان خاک و پراکندگی ذرات، که منجر به افزایش میزان منافذ ریز می‌شود، رطوبت ظرفیت زراعی و آب نگهداری شده افزایش یافت. همچنین افزایش منافذ ریز و مقاومت فروروی و کاهش منافذ درشت و تخلخل تهویه‌ای با افزایش SARمشاهده گردید.