اخوان‌المسلمین و قلمروسازی آن در جغرافیای سیاسی جهان اسلام

نویسندگان

  • جواد اطاعت دانشیار گروه علوم‌سیاسی دانشگاه شهیدبهشتی تهران
  • حسن کریمی دانشجوی دکتری جغرافیای سیاسی دانشگاه تهران
  • یاشار ذکی استادیـار گروه جغرافیای سیاسی دانشگاه تهران
چکیده مقاله:

اخوان‌المسلمین نام جنبشی سیاسی‌ـ اجتماعی است که در سال 1928 م. حسن‌البناء آن را در شهر اسماعیلیة مصر تشکیل داد. با وجود آنکه این جنبش، یک سازمان مصری است، جوهر و ماهیت آن که بر یک قلمرو، یک امت و حاکمیت الهی مبتنی بود، آن را واجد انگیزه‌های فراملی در مقیاس منطقه‌ای و جهانی کرد. اخوان برای اینکه بتواند به هدف غائی خود عمل کند، به قلمروسازی در جغرافیای سیاسی جهان اسلام پرداخت و در سال‌های پایانی دهة 1930 رابطه‌ای با علاقه‌مندان به اسلام‌گرایی در جهان عرب و اسلام برقرار کرد. در این پژوهش توصیفی ـ تحلیلی، اطلاعات از منابع مکتوب و اینترنت جمع‌آوری شده است. در پاسخ به این پرسش که قلمروسازی اخوان‌المسلمین در جغرافیای سیاسی جهان اسلام ناشی از چه چیزی بود، می‌توان آن را ناشی از باورهای ایدئولوژیک این جنبش اسلامی برای بیداری امت اسلامی و دفاع از عظمت اسلام و مسلمانان دانست. یافته‌های این پژوهش حاکی از آن است که فروپاشی خلافت عثمانی، سلطة استعمارگران بر کشورهای اسلامی، ظلم و ستم آنان در حق مسلمانان، تأسیس رژیم صهیونیستی و استبداد سیاسی در کشورهای اسلامی از عواملی است که به‌شدت اخوان‌المسلمین را متأثر و آنان را نسبت به اوضاع آشفته جهان اسلام به واکنش واداشته است؛ بنابراین قلمروسازی اخوان‌المسلمین در جهان اسلام را می‌توان در راستای بیداری اسلامی و اتحاد و همگرایی در جهان اسلام براساس آموزه‌های اسلام سلفی سید جمال‌الدین اسدآبادی قلمداد کرد.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

«جغرافیای سیاسی جهان اسلام»

کتاب جغرافیای سیاسی جهان اسلام در نه فصل سامان یافته است. فصل اول: سیری در تحولات جغرافیای سیاسی؛ فصل دوم: پیدایش اسلام وجایگاه شبه جزیره عربستان؛ فصل سوم: جغرافیای سیاسی مرکز جهان اسلام؛ فصل چهارم: جغرافیای شرق جهان اسلام؛ فصل پنجم: جغرافیای شمال جهان اسلام؛ فصل ششم: جغرافیای غرب جهان اسلام؛ فصل هفتم: برداشت اسلام وجهان غرب از یکدیگر وپیامدهای ژئوپولتیکی آن؛ فصل هشتم: وحدت جهان اسلام؛ فصل نهم:...

متن کامل

جایگاه خوارزم در جغرافیای اقتصادی جهان اسلام

منطقة خوارزم واقع در شمالی‌ترین نقطة ماوراء‌النهر، در قرون نخست اسلامی‌، از نقاط تأثیرگذار در تاریخ منطقة مذکور به‌شمار می‌رود. خوارزم محل تجمع کاروان‌های تجاری بوده که از نواحی اُغز، خزر، و به‌ویژه روس می‌آمدند و تجار خوارزمی نیز متقابلاً در نقاط دیگر دنیا به فعالیت‌های بازرگانی می‌پرداختند. تجارت این ناحیه ازطریق آرال با روسیه و از آن طریق با کشورهای اروپایی جریان داشت. ویژگی خاص جغرافیایی و جم...

متن کامل

جایگاه خوارزم در جغرافیای اقتصادی جهان اسلام

منطقة خوارزم واقع در شمالی ترین نقطة ماوراء النهر، در قرون نخست اسلامی ، از نقاط تأثیرگذار در تاریخ منطقة مذکور به شمار می رود. خوارزم محل تجمع کاروان های تجاری بوده که از نواحی اُغز، خزر، و به ویژه روس می آمدند و تجار خوارزمی نیز متقابلاً در نقاط دیگر دنیا به فعالیت های بازرگانی می پرداختند. تجارت این ناحیه ازطریق آرال با روسیه و از آن طریق با کشورهای اروپایی جریان داشت. ویژگی خاص جغرافیایی و جم...

متن کامل

تحلیل تئوری امت در قلمرو جغرافیای سیاسی اسلام

یکی از مفاهیم اساسی در اسلام و قرآن نظریه امت است. این مفهوم بر آمده از اندیشه سیاسی اسلام در بر گیرنده مفاهیمی چون قوم، قبیله، عشیره، گروه های نژادی و نیز ملت با عناصر قوام بخش ارزش های آسمانی مذهب تحت رهبری پیامبر و سپس جانشینان آن اطلاق می شود. نظریه امت در اندیشه جغرافیای سیاسی اسلام ابتدا منحصر به جامعه مسلمانان نبود و غیر مسلمانان را نیز شامل می شده و بر خاسته از ایدئولوژی اسلامی با ملی گ...

متن کامل

کتب جغرافیای عمومی و سفرنامه ها در جهان اسلام

در فاصله قرن های دوم تا چهارم هجری, سیر و سفر در میان مسلمانان, رواج بسیاری یافت. فریضه حج و کنجکاوی علمی, از جمله انگیزه های آنان برای جهانگردی و سیر در آفاق بود. در این نوشتار سعی شده است تا با کندوکاو در نخستین منابع جغرافیایی اسلامی, توصیفی اجمالی از مهم ترین سفرهای جغرافیادانان و سفیران مسلمان, به دست داده شود.

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 51  شماره 3

صفحات  798- 823

تاریخ انتشار 2019-09-23

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023