ارائة یک مدل ریاضی برای زمان‌بندی اتاق عمل با درنظرگرفتن محدودیت ظرفیت واحد مراقبت‌های ویژه و مسیرهای درمان چندگانه

زمان‌بندی و توالی عملیات، نوعی تصمیم‌گیری‌ است که در سیستم‌های تولیدی و خدماتی کاربردهای فراوانی دارد. یکی از کاربردهای مهم زمان‌بندی در حوزة بهداشت و درمان است. زمان‌بندی مناسب بخش‌های درمانی در بیمارستان‌ها می‌تواند سبب استفادة بهینه از منابع، کاهش هزینه‌های اضافه‌کاری کارکنان (جراحان، پرستاران، متخصصان بیهوشی و...) شود. در کنار این دستاوردها، زمان‌بندی مناسب با کاهش زمان انتظار بیماران برای دریافت خدمت و افزایش سرعت خدمت‌رسانی به بیماران اورژانسی، سطح خدمت‌دهی بیشتری را برای بیماران به‌دنبال خواهد داشت. در پژوهش پیش‌رو مسئلة برنامه‌ریزی و زمان‌بندی اتاق عمل در بخش جراحی بررسی شده است که با توجه به محدودیت ظرفیت بخش مراقبت‌های ویژه انجام می‌شود. نکتة بسیار مهم پژوهش حاضر این است که مسیرهای متفاوتی برای درمان بیماران درنظر گرفته شده است. روند پژوهش بدین‌صورت است که ابتدا به‌کمک یک مدل رگرسیون لجستیک چندجمله‌ای، مسیر درمان بیماران برآورد شده است. سپس با استفاده از یک مدل ریاضی عدد صحیح مختلط، زمان‌بندی و برنامه‌ریزی بیماران صورت گرفته است. هدف از این زمان‌بندی کمینه‌سازی زمان درمان کل بیماران و کاهش مدت اقامت و زمان انتظار بیماران است. به‌منظور سنجش کارایی روش‌های ارائه‌شده، از داده‌ها و فرایندهای مرکز قلب تهران استفاده شد. مقایسة نتایج مدل رگرسیونی نشان داد که حدود 84 درصد مواقع، مسیر درمان بیماران به‌درستی پیش‌بینی می‌شود که این درصد نشان‌دهندة کارایی بالای مدل رگرسیونی ارائه‌شده برای پیش‌بینی مسیر درمان بیماران دارد. همچنین مقایسة زمان‌های انتظار و زمان درمان کل بیماران در شرایط واقعی و مدل ارائه‌شده حاکی از آن بود که مدل پیشنهادی در این پژوهش، به‌خوبی عمل کرده است و کارایی بسیار خوبی دارد.