ارائه مدل سنجش کارایی سرمایه‌گذاری شرکت در بورس اوراق بهادار تهران

هدف: سرمایه‌گذاری کارا مسئولیت‌های بسیار مهم مدیر شرکت است، به‌طوری که اتخاذ تصمیم‌های سرمایه‌گذاری، محرکی برای جریان‌های نقدی آتی و ارزشیابی نهایی شرکت است. اگر سرمایه‌گذاری شرکت ناکارا باشد، تخصیص منابع شرکت به‎شکل بهینه انجام نمی‎شود و بر منافع سهامداران اثرهای زیان‌باری می‎گذارد. از این رو پژوهش حاضر، با هدف مطالعه جنبه‎ای از پیامدهای اقتصادی سرمایه‌گذاری کارا در ایران، به ارائه مدل سنجش کارایی سرمایه‌گذاری شرکت در بورس اوراق بهادار تهران می‌پردازد. روش: در این پژوهش عوامل مؤثر بر سرمایه‌گذاری بر اساس تئوری‌ها و پژوهش‌های پیشین استخراج شده و هر یک از این عوامل که با سرمایه‌گذاری ارتباط تنگاتنگی دارند، برای سنجش کارایی سرمایه‌گذاری بررسی می‌شوند. خروجی هر یک از مدل‌های اولیه، ابتدا از لحاظ قدرت تشخیص درست شرکت‌های مستعد کم‌سرمایه‌گذاری و بیش‌سرمایه‌گذاری آزمایش می‌شوند؛ سپس از طریق منشأها و پیامدهای کارایی و ناکارایی سرمایه‌گذاری بر اساس تئوری‌ها و پژوهش‌های پیشین، اعتبارسنجی می‌شوند. این فرایند تا زمانی ادامه می‌یابد که مدل بهینه کارایی سرمایه‌گذاری به دست آید. یافته ‎ها: یافته‌ها نشان داد از بین هجده متغیری که بررسی شد، فقط پنج متغیر رشد فروش، فرصت‌های رشد، بازده سالانه سهام سال قبل، سود تقسیمی و سرمایه‌گذاری سال قبل توانستند تغییرات سرمایه‌گذاری سال جاری را بیان کنند و قابلیت استفاده برای ارائه مدل سنجش کارایی سرمایه‌گذاری را داشتند. مدل بومی کارایی سرمایه‌گذاری به‌ترتیب از 14/88‌ درصد و 89/92‌ درصد قدرت تشخیص درست شرکت‌های مستعد بیش‌سرمایه‌گذاری و کم‌سرمایه‌گذاری برخوردار است. به‌علاوه، بر اساس یافته‌ها، هزینه‌های نمایندگی بیش‌سرمایه‌گذاری را افزایش می‎دهد و محدودیت مالی موجب می‎شود کم‌سرمایه‌گذاری افزایش یابد. همچنین کارایی سرمایه‌گذاری بر ارزش افزوده اقتصادی و ارزش شرکت تأثیر مثبت دارد. نتیجه‎ گیری: بر اساس نتایج، سرمایه‌گذاری در محیط ایران علاوه بر عوامل مشترک با محیط‌های اقتصادی خارجی، از عوامل دیگری متأثر است که می‌توانند در تبیین کارایی سرمایه‌گذاری مفید باشند.