ارزیابی بیابان‌زایی در شرق اصفهان با استفاده از روش تلفیقی مدل مدالوس و ارزیابی چند معیارة (MCA)

بیابان‌زایی به معنی تخریب سرزمین در مناطق خشک، نیمه خشک و خشک نیمه مرطوب است که در نتیجه عوامل مختلفی همچون تغییرات اقلیمی و فعالیت‌های انسانی ایجاد می‌شود. منطقه مورد مطالعه با وسعت 136 هزار هکتار در فاصله 20 کیلومتری از جهت شرق کلان شهر اصفهان واقع شده است؛ با توجه به همجواری این منطقۀ به شهر اصفهان مطالعه و بررسی بیابان‌زایی در این منطقۀ امری ضروری است. در این تحقیق، جهت ارزیابی بیابان‌زایی در گام اول، بر اساس وضعیت محلی، شش معیار کیفی، مشتمل بر اقلیم، خاک، آب زیر زمینی، پوشش گیاهی، فرسایش خاک و مدیریت و سیاست برای ارزیابی بیابان‌زایی مدنظر قرار گرفتند. هرمعیار شامل شاخص‌هایی است که آن را به لحاظ کیفی تعریف می‌کنند. این شاخص‌ها براساس میزان تأثیری که بر فرآیند بیابان‌زایی دارند با امتیازدهی در بازة 100 تا 200 استاندارد سازی و کمّی شدند. ارزش کمّی هر معیار از طریق ضرب وزن حاصل از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی در ارزش لایه هر شاخص‌ و تلفیق لایة‌ها براساس ترکیب خطی وزنی به‌دست آمد. در نهایت نقشة وضعیت بیابان‌زایی از طریق ضرب وزن در ارزش لایة هر معیار و تلفیق لایة‌ها براساس روش ترکیب خطی وزنی در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی به‌دست آمد. براساس نتایج به‌دست آمده، 49/35 درصد از مساحت منطقة درکلاس شدید و 5/64 درصد در کلاس بسیار شدید بیابان‌زایی قرار می‌گیرد. همچنین معیار اقلیم با وزن 29/0 دارای بیشترین تأثیر بر پدیدة بیابان‌زایی بوده و پس از آن معیار مدیریت و معیار خاک به‌ترتیب با وزن‌های 23/0 و 21/0 قرار می‌گیرند.