ارزیابی چندسطحی کارایی در صنعت بانکداری (رویکرد SBM شبکه‌ای)

مدل‌های معمول تحلیل پوششی داده‌ها (DEA) در ارزیابی عملکرد، بر اساس تفکر جعبۀ سیاه عمل می‎کنند؛ به‎‌گونه‌ای که در این جعبه‌ها (واحدهای تصمیم‌گیری) ورودی‌ها به خروجی‌ها تبدیل می‌شوند. از ضعف‎های این مدل‌ها می‎توان به نادیده‎گرفتن ساختار داخلی، محصولات میانجی یا فعالیت‌های ارتباطی اشاره کرد؛ همچنین فرایند تبدیل واقعی، عموماً به‎صورت واضح مدل‌سازی نمی‌شود. با توجه به ساختار چندمرحله­ای صنعت بانکداری، در این پژوهش پس از اشاره به رویکردهای جعبۀ سیاه (ادغام) و تفکیک، ضرورت در نظر گرفتن فرایندهای داخلی یک واحد تصمیم‌گیری (DMU) مطرح‎ می‎شود و در ادامه، ضمن معرفی نوعی مدل تحلیل پوششی داده‌های شبکه‌ای مبتنی بر متغیرهای کمکی، این مدل در ارزیابی عملکرد صنعت بانکداری استفاده می‎شود. مزیت عمدۀ سنجه‌های مبتنی بر متغیرهای کمکی، توانایی آنها در ارائۀ معیارهای مناسب‌تر کارایی، به‎ویژه برای واحدهای کارای ضعیف است. بر اساس یافته‌های این پژوهش، در ساختارهایی که آثار شبکه‌ای و ارتباطی بین بخش‌ها وجود دارد، استفاده از رویکردهای جعبۀ سیاه و تفکیک، ارزیابی واقعی و دقیقی از عملکرد ارائه نمی‌دهند و باید از مدل‌های شبکه‌ای مناسب استفاده شود.