ارزیابی کارایی شرکت‌های آب و فاضلاب شهری در بخش آب در استان‌های کشور با استفاده از مدل برنامه‌ریزی ریاضی

بنا به تعریف کارایی در ادبیات اقتصادی، حداکثر ستانده با میزان معینی از نهاده یا حداقل نهاده با میزان معینی از ستانده می‌باشد. امروزه به منظور اندازه‌گیری کارایی از دو روش استفاده می‌شود که عبارتند از: 1- روش پارامتری 2- روش ناپارامتری. در این مقاله با توجه به روش ناپارامتری که بر پایه روش‌های برنامه‌ریزی ریاضی استوار می‌باشد، به ارزیابی کارایی شرکتهای آب و فاضلاب شهری در بخش آب در استان‌های کشور پرداخته شده است. شایان ذکر است که مزیت عمده روش تحلیل پوششی داده‌ها نسبت به سایر روش‌های موجود برای اندازه‌گیری کارایی، این است که می‌توان به وسیله آن کارایی  واحدهایی را که دارای چند ورودی و چند خروجی (غیر قابل تبدیل به هم) می‌باشند، ارزیابی نمود. در مقاله حاضر، با توجه به ورودی‌ها و خروجی‌ها طی سال 1385، به ارزیابی کارایی شرکت‌های آب و فاضلاب شهری در بخش آب در استان‌های کشور با استفاده از مدل برنامه‌ریزی ریاضی با دو فرض بازدهی ثابت نسبت به مقیاس و بازدهی متغیر نسبت به مقیاس پرداخته شده است. نتایج نشان می‌دهند که با فرض اول؛ شرکت‌های همدان، مرکزی، خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان، مازندران، زنجان، کهگیلویه و بویر احمد، قزوین و تهران از بیشترین کارایی برخوردار بوده و متوسط کارایی تحت این فرض 79 درصد می‌باشد. با در نظر داشتن فرض دوم؛ شرکت‌های کرمان، فارس، سمنان و ایلام نیز به جمع  شرکت‌های کارا می‌پیوندند که متوسط کارایی تحت این فرض86 درصد می‌باشد. در نهایت با توجه به الگو بودن شرکت‌ آب و فاضلاب استان همدان بر اساس یافته‌های این تحقیق می‌توان گفت که شرکت‌های ناکارا به منظور افزایش کارایی می‌بایست شرکت آب و فاضلاب استان همدان را الگوی خود قرار دهند.