استفاده از زمین آمار در مدیریت کنه تارتن دولکه‌ایTetranychus urticae Koch (Acari: Tetranychidae) در مزارع لوبیا

کنه تارتن دولکه‌ای (Acari: Tetranychidae) Tetranychus urticae Koch مهم‌ترین آفت مزارع لوبیا در اغلب نواحی کاشت لوبیا در ایران از جمله استان لرستان است. در سال 1388، مشخصات زمین آماری این آفت در مزارع لوبیای شهرستان بروجرد مورد بررسی قرار گرفت. به همین منظور، دو مزرعه لوبیای قرمز رقم گلی هر یک به مساحت حدود چهار هکتار انتخاب گردید. در هر مزرعه، تعداد حدود 300 نقطه (ایستگاه) مشخص و علامت­ گذاری و از هر ایستگاه تعداد سه برگ از سه ارتفاع بوته انتخاب و در آزمایشگاه بررسی و جمعیت کنه به تفکیک مراحل نشو و نمایی شمارش و یادداشت گردید. نتایج نشان داد که بر اساس مقدار ضریب تبیین، از تعداد 24 داده به­ دست آمده در اوایل حمله آفت در اواخر تیر و اوایل مرداد، تعداد 20 داده با منحنی نیم تغییرنمای مدل کروی برازش داشتند. در این زمان، نسبت اثر قطعه ­ای (nugget) به آستانه (sill) بسیار پایین بود و با گذشت زمان این نسبت افزایش یافت که نتیجه آن کاهش وابستگی مکانی (فضایی) بین نقاط (ایستگاه ­ها) بود. بنابراین، بیشتر منحنی‌های نیم تغییرنما مربوط به داده­ های شهریور با مدل اثر خالص قطعه‌ای برازش یافته و نقاط مختلف مزرعه هیچ­گونه وابستگی مکانی نشان ندادند. دامنه موثر این آفت در اوایل ظهور نسبتا بالا و برای ماده بالغ، پوره و تخم به ­ترتیب 641-357، 710-510 و711-610 متر بود، که این فاصله ­ها با گذشت زمان و با نزدیک شدن به آخر فصل کاهش یافتند. بر اساس نتایج این تحقیق، استفاده از زمین آمار جهت ردیابی و پیش آگاهی جمعیت کنه تارتن دولکه‌ای در اوایل حمله این آفت به مزارع لوبیا توصیه می‌گردد.