امکان‌سنجی تراکم‌زدایی از تهران با اجرایی نمودن انتقال یا تفکیک پایتخت (مطالعه تطبیقی برخی کشورها)

کلانشهر تهران امروزه علاوه بر تمرکز سیاسی-اداری، با گونه‌های مختلف دیگری از تمرکز نیز مواجه است. در این زمینه می‌توان از تمرکز اقتصادی- مالی، اجتماعی- فرهنگی، بهداشتی- درمانی، علمی-آموزشی، جمعیتی، صنعتی و .... نام برد. این مهم را نباید از نظر دور داشت که ذات دولت محور قانون اساسی، ساختار حقوقی-سیاسی بسیط و رسوخ فرهنگ سیاسی تمرکزگرا، در شکل‌گیری گونه‌های مختلف تمرکز در تهران تاثیر بسزایی داشته‌اند. ناگفته پیداست که عدم رعایت برابری در مقابل قانون از جانب دولت‌ها از جمله (بند 9 اصل سوم، بند 14 اصل سوم، اصل  19، اصل 48 و...) در توسعه بیش از پیش گونه‌های مختلف تمرکز در تهران و عدم توسعه متوازن در میان استان‌های مختلف کشور تاثیری غیرقابل انکار داشته است. این مهم را نباید از نظر پنهان داشت که اگرچه مرکزیت سیاسی و اقتصادی تهران نقش بسیار مهمی در رشد بی رویه آن داشته است؛ اما در بسیاری از موارد، علت شکل‌گیری یک پدیده با تداوم و حیات آن متفاوت است. بر این اساس، اگرچه می‌توان علت رشد بی رویه تهران را ناشی از مرکزیت آن دانست؛ اما پیش‌بینی می شود تداوم این وضعیت با از میان رفتن مرکزیت از بین نخواهد رفت. در این پژوهش برآنیم تا انتقال یا تفکیک پایتخت را از منظر هزینه- فایده مورد واکاوی قرار داده و با مطالعه تطبیقی انتقال یا تفکیک پایتخت در برخی کشورها به تحلیل این مهم بپردازیم. هدف اصلی این تحقیق، تحلیل ساختار حقوقی- سیاسی کشور و امکان‌سنجی تراکم‌زدایی از تهران در پرتوی انتقال یا تفکیک پایتخت با توجه به درهم‌تنیدگی گونه‌های مختلف تمرکز در پایتخت می‌باشد.