بررسی اثر ارتفاع رویشگاه بر کمیت و کیفیت مواد موثره اسانس پایه‌های نر و ماده گیاه Juniperus communis subsp. hemisphaerica در رویشگاه طبیعی آمل

سرو پیرو (Juniperus communis L. ssp. hemisphaerica) درختچه‌ای دوپایه و متعلق به تیرة سرو (Cupressaceae) است که به‌طور خودرو در کوه­های البرز در شمال ایران رویش دارد. اسانس این گیاه دارای خواص درمانی در افسردگی، روماتیسم، اسپاسم، نفخ، دیابت، اشتهاآور و مدر می‌باشد. در این تحقیق به منظور بررسی اثر ارتفاع محل بر ویژگی­های کمی و کیفی اسانس پایه­های نر و ماده گیاه سرو پیرو، سرشاخه­های گیاه در تابستان سال 1390 از دو ارتفاع 2200 و 2700 متری از سطح دریا جمع­آوری گردید. عمل اسانس­گیری به روش تقطیر با آب و با استفاده از دستگاه کلونجر انجام گردید و سپس ترکیبات اسانس با استفاده از دستگاه‌های گازکروماتوگرافی (GC) و گازکروماتوگرافی متصل به طیف­سنج جرمی (GC/MS) شناسایی شدند. نتایج نشان داد که محتوی اسانس گیاه در هر دو ارتفاع، در سرشاخه­های پایه­های نر (85/2-74/2 درصد) بیشتر از پایه­های ماده (59/2-20/2 درصد) بوده است. تجزیه و شناسایی ترکیب­های تشکیل‌دهنده اسانس­ها نشان دادند که آلفا-پینن و سابینن اجزاء غالب شناسایی شده در اسانس بودند. بیشترین مقدار آلفا-پینن (81/48 درصد) و سابینن (47/44 درصد) در ارتفاع 2200 متری و به ترتیب در پایه­های نر و ماده مشاهده گردید. همچنین مونوترپن­ها عمده­ترین گروه ترکیبات شناسایی شده در اسانس­ها بودند.