بررسی تأثیر اقتصاد دانش‌بنیان بر توسعه بازارهای مالی: یک مطالعه هم انباشتگی پانلی با رویکرد الگوی خودتوضیح با وقفه‌های گسترده

توسعه بازارهای مالی و عوامل مؤثر بر آن یکی از دغدغه‌های اصلی اقتصاددانان به‌ویژه در دهه‌های اخیر بوده است. با توجه به اینکه در اقتصاد دانش‌بنیان، تولید، توزیع و کاربرد دانش و اطلاعات عامل و محرک اصلی توسعه، تولید ثروت و اشتغال در تمامی فعالیت‌های اقتصادی است، لذا بررسی شاخص‌های اقتصاد دانش‌بنیان بر فرایند توسعه بازارهای مالی حائز اهمیت فراوانی است. در این مقاله تأثیر متغیرهای مربوط به شاخص‌های اقتصاد دانش‌بنیان به تفکیک مخارج آموزشی، مخارج ICT، مخارج تحقیق و توسعه، متخصصین در فعالیت‌های تحقیق و توسعه، اختراعات و نوآوری‌های ثبت‌شده، صادرات با تکنولوژی بالا و کیفیت مقررات بر شاخص‌های توسعه بازارهای مالی برای 9 کشور منتخب در حال ‌توسعه (به‌ویژه ایران) طی دوره زمانی 2002 تا 2014 مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است. برای برآورد اثر متغیرها، از تکنیک هم انباشتگی پانلی با رهیافت الگوی خودتوضیح با وقفه‌های گسترده (ARDL) استفاده شده است. نتایج برآوردها حاکی از آن است که تأثیر تمامی شاخص‌های اقتصاد دانش‌بنیان بر شاخص بازار سرمایه (نسبت ارزش سهام معامله‌شده در بازار بورس بر تولید ناخالص داخلی) و بازار پول (اعتبارات ارائه‌شده توسط سیستم بانکی) مثبت است.