بررسی تاثیر تاریخ و تراکم کاشت بر خصوصیات رشد ریشه و ماده موثره سنبل الطیب (.Valeriana officinalis L)

هدف از انجام این مطالعه، بررسی تاثیر تاریخ و تراکم کاشت بر خصوصیات رشد ریشه و عملکرد اسانس گیاه سنبل الطیب (Valeriana officinalis L.) بود. این تحقیق در سال های 1385-1384 در مزرعه تحقیقاتی پردیس ابوریحان دانشگاه تهران انجام گرفت. تیمارها در آزمایش اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 9 تیمار و در 4 تکرار قرار گرفتند. در این آزمایش عامل اصلی، زمان کاشت در سه سطح (20 مرداد، 10 و 30 شهریور) و عامل فرعی، تراکم کاشت در سه سطح (40000، 80000 و 120000 بوته در هکتار) قرار داده شد. نتایج این آزمایش نشان داد که تاریخ و تراکم کاشت بر صفات طول و قطر ریشه، وزن خشک ریشه تک بوته، عملکرد خشک ریشه در هکتار، درصد و عملکرد اسانس تاثیر معنی داری داشت و با توجه به نتایج، اثرات متقابل تاریخ و تراکم کاشت تاثیر معنی داری بر صفات وزن خشک ریشه تک بوته، عملکرد خشک ریشه در هکتار و درصد اسانس داشت اما تاثیر معنی داری بر دیگر صفات نداشت. بالاترین مقدار عملکرد خشک ریشه (معادل 6.20 تن در هکتار) از تیمار تاریخ کاشت 20 مرداد و تراکم کاشت 80000 بوته در هکتار حاصل شد که با تیمار تاریخ کاشت 20 مرداد و تراکم 120000 بوته در هکتار با عملکرد خشک ریشه، معادل 5.99 تن در هکتار در یک گروه قرار گرفتند و تفاوت معنی داری با هم نداشتند. همچنین بالاترین عملکرد اسانس از تیمار تاریخ کاشت 30 شهریور (معادل 62.71 لیتر در هکتار) و تراکم کاشت 80000 بوته در هکتار (معادل 62.83 لیتر در هکتار) حاصل شد. در هر صورت تاخیر در کاشت، عملکرد خشک ریشه در هکتار را کاهش و عملکرد اسانس در هکتار را افزایش داد. در تاریخ کاشت 30 شهریور شرایط دمایی هوا برای تولید اسانس مناسب بود. برای محاسبه عملکرد اسانس در واحد سطح نیز درصد اسانس و عملکرد خشک ریشه دو عامل مهم بودند، عملکرد خشک ریشه بیشتر در تراکم 80000 بوته در هکتار، مقدار کمتر درصد اسانس را در این تراکم جبران کرده است و بنابراین عملکرد اسانس در تراکم 80000 بوته در هکتار بیشترین مقدار بود. اهمیت سنبل الطیب به دلیل عملکرد اسانس موجود در آن می باشد. بنابراین بهترین تاریخ و تراکم کاشت برای کسب بالاترین عملکرد اسانس در هکتار، تاریخ کاشت 30 شهریور و تراکم 80000 بوته در هکتار بود.