بررسی تحلیلی قرآن شمارۀ 77 موزۀ آستان قدس رضوی وتطبیق آن با قرآن‌های دورۀ سلجوقی

سیر تحوّل هنر قرآن‌‌آرایی و ترجمه تا دورۀ سلجوقیان، روند طبیعی خود را طی کرد. این روند در عصر سلجوقیان از نظر کمّی و کیفی شتاب مضاعفی یافت، به‌طوری‌که هم ‌اکنون فقط در گنجینۀ مصاحف آستان قدس رضوی تعداد 1084 نسخه‌خطی نفیس قرآن منتسب به عصر سلجوقی موجود است که قرآن شمارۀ 77 یکی از آن‌ها است. مسئلۀ این مقاله این است که ویژگی‌های قرآن‌‌آرایی و ترجمه در عصر سلجوقیان چه بود و قرآن شمارۀ 77 موزۀ آستان قدس با کدام‌یک از این ویژگی‌ها هم‌خوانی دارد. دلایل اینکه این قرآن متعلق به دورۀ سلجوقیان است چیست؟ نتایج به ‌دست ‌آمده مشخص کرد که نوع کاغذ و جلد، وجود نقطه و اعراب در خط، خط متن کوفی دورۀ تکامل، خط نسخ ترجمه، ترجمۀ تفسیری در زیر آیات، وجود شمسه‌های حاشیۀ اثر و شیوۀ ضبط حروف و واژگان در ترجمه، از جمله دلایل تعلق این قرآن به عصرسلجوقی است و محل کتابت آن با توجه به ویژگی‌های دستوری و لهجه‌ای، مربوط به خراسان (ماوراءالنهر) است.