بررسی تطبیقی روش‌های متعارف تعیین عوامل مؤثر بر رشد اقتصادی و روش‌های بیزی در کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی

طبق ادبیات رشد، ده‌ها عامل بر رشد و فرآیند آن اثر دارند. تعدد عوامل تعیین‌کننده‌ رشد، باعث نااطمینانی تصریح‌مدل و مانع اجماعِ محققان شده است. در اقتصادسنجی رشد، تئوری و ناحیه انتخاب‌شده بررسی اثر چند عامل خاص را دیکته می‌کند. این مقاله به مطالعه‌ تطبیقی رهیافت‌های متعارف و روش‌های بیزی و مقایسه‌ نحوه‌ عمل و کارایی آن‌ها در تعیین مؤثر‌ترین عواملِ تعیین‌کننده‌ رشداقتصادی درکشورهای‌سازمان‌همکاری‌اسلامی است. لذا رهیافت‌های میانگین‌گیری‌مدل‌بیزی، حداکثر راست‌نمایی بیزی، اثرات‌ثابت، اثرات‌تصادفی و GMM در داده‌های تابلویی، مورد استفاده قرار گرفته و نتایج مقایسه شده است. به‌خاطر تفاوت در ساختاراقتصادی این کشورها، با کشورهای دیگر، در صنعتی بودن و تنوع صادرات و ویژگی‌های اجتماعی، توانایی‌های رهیافت‌های بیزی و روش‌های متعارف، در شناسایی عوامل رشد مقایسه و با داده‌های مربوط به کشورهای سازمان‌همکاری‌اسلامی در دوره‌ 2015 – 1975 مورد آزمون قرارگرفت. طبق نتایج، در یک فضای‌بیزی‌وپانلی‌و در رهیافت BMA، عواملی‌مانند، نرخ پس‌انداز، اعتبار بخش‌خصوصی، سرمایه‌گذاری‌مستقیم‌خارجی، و نرخ‌ارز، بیشترین تأثیر را بر رشداقتصادی در این‌کشورها برجای گذاشته‌اند. در به‌کارگیری روشBML، سرمایه‌گذاری‌ملی، بی‌تأثیر و بقیه‌ عوامل با یک ترتیب دیگر رشداقتصادی را تحت تأثیر قرار داده‌اند. نتایج حاصل از رهیافت‌های متعارف تاحدود زیادی متفاوت از نتایج روش‌های بیزی بوده است. نتایج این ‌تحقیق می‌تواند در مدل‌سازی‌ رشداقتصادی و مدیریت بهتر فرآیند رشد در کشورهای‌اسلامی به‌کار گرفته شود.