بررسی تغییرات الگوی جریان در دشت موسیان و ارزیابی تأثیر آن در تغییر دینامیک منطقه

در حوضه دشت موسیان آبراهه‌های متعددی وجود دارد که به­‌طور مرتب مسیر جریان‌های سطحی را تغییر داده، خسارت‌های فراوانی برای ساکنین این حوضه به­‌بار می‌آورد. یکی از روش‌های جلوگیری و یا کاهش خطرات تغییر الگوی جریان، مهار و پخش جریان‌های سطحی بر روی مخروط‌­افکنه‌های نفوذپذیر، اجرای عملیات سازه‌ای و بیولوژیکی می‌باشد. بنابراین، دو هدف در این پژوهش دنبال می­‌شود: اول، مقایسه تغییرات الگوی جریان دشت موسیان در عرصه پخش سیلاب و عرصه مجاور (شاهد) که هیچگونه اقدامات سازه‌ای و بیولوژیکی در آن انجام نشده است. دوم، ارزیابی تأثیر این تغییرات در دینامیک و کاربری اراضی منطقه می‌­باشد. برای این منظور، از تصاویر ماهواره‌ای لندست هفت و هشت سنجنده­‌های +TM ،ETM ،ETM به‌­ترتیب مربوط به سال‌های 1376، 1380 و 1392 استفاده شد. همچنین، روابط بین کمیت­‌های مورفولوژیکی در عرصه پخش و شاهد قبل و بعد از پخش سیلاب محاسبه شد. سپس، تأثیر تغییرات الگوی جریان در دینامیک و کاربری اراضی منطقه ارزیابی شد. نتایج به‌­دست آمده نشان داد، عملیات سازه‌­ای و بیولوژیکی عامل اصلی تغییر الگوی جریان در این دشت است. روابط بین کمیت­‌های مورفولوژیکی قبل و بعد از پخش سیلاب نشان داد که شاخص­ تراکم زهکشی از 1.5 به 0.94 کیلومتر بر کیلومتر­ مربع و نسبت انشعاب از 3.11 به 11.45 تغییر یافته است، که بیان کننده ثبات الگوی جریان در عرصه پخش سیلاب نسبت به شاهد می­‌باشد. کنترل و کاهش سیلاب، تغذیه متوسط سالانه 9.1 میلیون­ مترمکعب، روند کاهشی میانگین نفوذپذیری در عرصه­‌های پخش و شاهد به­‌ترتیب نفوذ پایه 13.57 و 17.95 سانتی‌­متر بر ساعت، کاهش ذرات شن و افزایش ذرات رس و سیلت در عرصه پخش نسبت به شاهد، افزایش سطح زیرکشت در حدود 2410 هکتار، افزایش تولید علوفه 109 کیلوگرم بر هکتار، افزایش 254181 اصله درخت و تعداد 62 حلقه چاه از دیگر نتایج تأثیر تغییر الگوی جریان در دینامیک و کاربری اراضی منطقه موسیان است.