بررسی تغییرات زمانی و مکانی متوسط حداکثر دما در ایران طی سال های 2015-1991

تغییر غیر متعارف اقلیم و گرمایش جهانی از جمله‌ مهم‌ترین معضلات پیش روی بشر است. تغییر دما به جهت تبعات گسترده‌ای که دارد بیش‌تر مورد توجه است. در این پژوهش به منظور بررسی تغییرات زمانی و مکانی متوسط حداکثر دمای ایران و پهنه‌بندی آن، از داده‌ متوسط حداکثر دمای روزانه 92 ایستگاه سینوپتیک ایران در دوره‌ آماری 25 ساله (2015-1991) استفاده شده است. سال‌های مورد مطالعه به 5 دوره (2015- 2011، 2010- 2006، 2005-2001، 2000-1996 و 1995- 1991) تقسیم شده سپس به درون‌یابی و ارزیابی تغییرات زمانی (میانگین سالانه و فصلی کل دوره‌ی آماری، میانگین سالانه و فصلی 5 ساله و اختلاف حداکثر دمای 5 سال آخر با 5 سال اول) و تغییرات مکانی متوسط حداکثر دما در محدوده‌ مورد مطالعه با روش‌ درون‌یابی کریجینگ معمولی و زیرمدل‌های آن پرداخته شده است. نتایج پژوهش نشان داد که متوسط حداکثر دمای ایران طی پنج سال انتهایی دوره یعنی 2015-2011 نسبت به پنج سال اول یعنی 1995-1991 در اغلب ایستگاه‌ها افزایش یافته است. میزان این افزایش در کشور برای مقیاس سالانه، فصول بهار، تابستان، پاییز و زمستان به ترتیب 5/1، 2/2، 3/5،1/0 و 2 درجه‌ سانتی‌گراد بوده است. فصل بهار، بیش‌ترین و فصل پاییز، کم‌ترین میزان افزایش میانگین حداکثر دما را داشته‌اند. در کل می‌توان گفت که اغلب نواحی کشور با افزایش دما مواجه بوده‌اند و این افزایش در فصل بهار در نیمه‌ شمالی کشور، در تابستان و سالانه در شمال غرب و شمال شرق، در پاییز در نیمه جنوبی کشور و در زمستان در نیمه‌ غربی کشور بیش از مناطق دیگر بوده است.