بررسی تنوع ژنتیکی توده‌های سیر ایرانی (.Allium sativum L) با استفاده از صفات مورفولوژیک و نشانگرهای مولکولی AFLP

سیر (Allium sativum L.) مدت‌های مدید به صورت رویشی تکثیر شده و تحت شرایط معمول بذر تولید نمی‌کند. اطلاع از محتوی ژنتیکی و سطح تنوع ژنتیکی منابع گیاهی هر محصول، اولین و مهمترین گام در جهت برآورد اهداف اصلاحی می‌باشد. در بین روش‌های مختلف شناسایی تنوع ژنتیکی تکنیک AFLP به دلیل صحت و دقت بالا از جایگاه ویژه‌ای برخوردار می‌باشد. در این تحقیق تنوع ژنتیکی 37 توده سیر جمع‌آوری شده از مناطق اصلی کشت و کار سیر در ایران با استفاده از نشانگرهایAFLP مورد بررسی قرار گرفت و با نتایج حاصل از داده‌های مورفولوژیک مقایسه گردید. با استفاده از 5 ترکیب آغازگری EcoRI و MseI دارای 3 نوکلئوتید انتخابی 330 نشانگر حاصل آمد که 233 نشانگر (5/70%) چندشکلی نشان دادند. دندروگرام رسم شده بر اساس نتایج حاصل از تجزیه خوشه‌ای توده‌های سیر ایرانی را در 6 گروه اصلی قرار داد در حالی که بر اساس صفات مورفولوژیک مورد ارزیابی کل توده‌ها در 4 گروه کلی قرار گرفتند. در نتایج حاصل ازداده‌های AFLP تشابه بین خوشه‌ها نسبتاً بالا بود (58 تا 100%) تا جایی که 8 توده از گروه‌ 1 و 8 توده ازگروه پنجم 100 درصد از باندهای درون گروه خود را به اشتراک بردند، که احتمال تکراری بودن آنها را نمایان می‌سازد. در کل همبستگی نسبی بین تنوع ژنتیکی و پراکنش جغرافیایی توده‌های سیر ایرانی مشاهده شد. این تحقیق نشان داد که تکنیک AFLPنه تنها توانایی تفکیک و شناسایی گونه‌ها را دارا می‌باشد، بلکه اجازه تفکیک واریته‌های گیاهشناسی و اکوتیپ‌های مختلف را نیز به خوبی فراهم می‌سازد. نهایتاً تکنیک انگشت‌نگاری AFLP با شناسایی توده‌های تکراری در مجوعه‌های ژرم‌پلاسم می‌تواند کمک فراوانی به کاهش هزینه نگه‌داری مخصوصاً در مورد سیر که به صورت رویشی تکثیر می‌شود داشته باشد.