بررسی جامعه‌شناختی تأثیر سرمایه‌ی ‌فرهنگی بر مدیریت بدن (مطالعه‌ی تجربی جوانان شهر گیلان‌غرب)

         چکیده   مدیریت بدن به معنای نظارت و دستکاری مستمر ویژگی­های ظاهری و مرئی بدن است که به کمک معرف­های کنترل وزن (از طریق ورزش، رژیم غذایی و دارو)، دستکاری پزشکی (جراحی بینی و پلاستیک) و میزان اهمیت دادن به مراقبت­های بهداشتی و آرایشی (استحمام روزانه، آرایش مو، آرایش یا اصلاح صورت، استفاده از عطر و ادوکلن و دئودورانت زیر بغل، آرایش ناخن و لنز رنگی برای خانم­ها)، به شاخصی اساسی تبدیل شده است.   سرمایه‌ی فرهنگی، به عنوان یکی از مفاهیم کلیدی در جامعه‌شناسی معاصر، از اهمیت خاصی برخوردار است. سرمایه‌ی فرهنگی به تمرکز و انباشت انواع مختلف کالاهای ملموس فرهنگی و نیز قدرت و توانایی در اختیار گرفتن این کالاها و همچنین، استعداد و ظرفیت فرد در شناخت و کاربرد این وسایل گفته می­شود. از نظر بوردیو، سرمایه فرهنگی به سه بعد سرمایه‌ی فرهنگی درونی شده، سرمایه‌ی فرهنگی عینی و سرمایه‌ی فرهنگی نهادینه ‌شده، قابل تفکیک است. در این پژوهش با بهره­گیری از نظریه‌ی «بوردیو» و «گیدنز» به بررسی تجربی فرضیه‌ی رابطه‌ی بین سرمایه‌ی فرهنگی و مدیریت ‌بدن پرداخته شده‌است. این تحقیق به صورت پیمایشی و با ابزار پرسشنامه با حجم نمونه‌ی 402 نفر از جوانان (دختر و پسر) 15-29 ساله‌ی ساکن در شهر گیلان‌غرب انجام شد. نمونه­ها با روش نمونه­گیری خوشه­ای چند مرحله­ای انتخاب شدند. نتایج پژوهش با استفاده از آماره­های توصیفی و استنباطی نشان می­دهد که میانگین سرمایه فرهنگی (3.37 از 5) بیشتر از میانگین مدیریت ‌بدن (2.82 از 5) است. این اعداد بیانگر آن است که میزان مدیریت ‌بدن و سرمایه‌ی فرهنگی در جامعه‌ی مورد مطالعه در حد متوسط است.‌ مقایسه‌ی ضرایب همبستگی نشان می­دهد که سرمایه‌ی فرهنگی در بین دختران (335/0) بیش از پسران (298/0) است. همچنین، نتیجه‌ی رگرسیون خطی چند متغیره‌ی متغیر­های مستقل با مدیریت بدن (دختران و پسران) نشان می­دهد که از میان متغیر­های مستقل (سرمایه‌ی فرهنگی تجسم ‌یافته، عینیت‌ یافته و نهادینه ‌شده) در مدل رگرسیونی بین پسران، تنها متغیر سرمایه‌ی فرهنگی عینیت‌ یافته در مدل‌نهایی باقی مانده است. مقایسه‌ی بتاها نشان می‌دهد که میزان تأثیرگذاری متغیر سرمایه‌ی فرهنگی عینیت ­یافته (294/0) است، اما در رگرسیون خطی چند متغیره‌ی دختران، سرمایه‌ی فرهنگی عینیت یافته و تجسم یافته با ضرایب بتای (202/0 و 164/0)، به ترتیب، قویترین و ضعیف­ترین رابطه را با متغیر وابسته‌ی مدیریت بدن دختران نشان می‌دهد.