بررسی روش‌های مختلف خشک کردن گیاه دارویی نعناع فلفلی (Mentha piperita)

مقدمه: محصولات کشاورزی و بخصوص گیاهان دارویی می‌بایست بعد از برداشت مورد فرآوری‌های مختلفی از جمله جداسازی اجسام خارجی، شستشو و تمیز کردن، خشک کردن، بسته‌بندی و غیره قرار می‌گیرند. یکی از مهم‌ترین مراحل پس از برداشت گیاهان دارویی بخصوص نعناع فلفلی، فرآیند خشک کردن است. هدف: هدف از این مطالعه طراحی یک خشک‌کن خورشیدی مجهز به کلکتور چند گذر جهت فرآیند آبزدایی از نعناع فلفلی و مقایسه نتایج آن با روش‌های سنتی خشک کردن (سایه و آفتاب) می‌باشد. روش بررسی: در این مطالعه فرآیند خشک کردن نعناع فلفلی با روش‌های مختلف خشک‌ کردن خورشیدی (توسط خشک‌کن خورشیدی طراحی شده در این مطالعه) و نیز خشک کردن سنتی (سایه و آفتابی) مورد بررسی و مقایسه قرار گرفت. نتایج: مدت زمان لازم برای خشک کردن نعناع فلفلی در روش‌ خشک‌ کردن خورشیدی 150 دقیقه به دست آمد که نسبت به روش‌های خشک‌ کردن سنتی در سایه و آفتاب حدوداً 82 درصد و 55 درصد کوتاه‌تر بود. همچنین نرخ آبزدایی در روش‌های آبزدایی خورشیدی، سنتی در آفتاب و سایه به ترتیب 77/26، 48/12 و 48/4 (کیلوگرم آب/کیلوگرم مواد جامد در ساعت) است. نتایج مدلسازی ریاضی نشان داد که مدل‌های میدلی و کوکوک (در روش‌های آبزدایی خورشیدی و سایه) و آغباشلو و همکاران (در روش آبزدایی آفتابی) می‌تواند با دقت بالایی منحنی‌های خشک کردن این گیاه دارویی را برازش نماید. همچنین روش‌ خشک کردن خورشیدی می‌توان اسانس ‌متشکله این گیاه را به بهترین حالت حفظ نماید. نتایج نشان داد که مهم‌ترین ترکیبات تشکیل‌دهنده اسانس نعناع فلفلی شامل: 1،8- سینئول، سیس- سابین هیدرات، منتون، منتوفوران، ایزو- منتون، منتول و ایزو- منتول می‌باشد. نتیجه‌گیری: به طور کلی روش خشک کردن خورشیدی نعناع فلفلی به عنوان بهترین روش برای فرآوری پس از برداشت این گیاه دارویی پیشنهاد می‌شود.