بررسی سیر تحول فضای معماری مدارس براساس ارزیابی نقش نظام آموزشی حاکم بر آنها (نمونه موردی: مدرسه سپهسالار، دارالفنون و دبیرستان البرز)

نویسندگان

  • امیر سمیعی کارشناس ارشد معماری. مربی گروه معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد خمین، خمین، ایران
  • سحر خدابخشی کارشناس ارشد معماری. مربی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد خمین، خمین، ایران
  • منوچهر فروتن دکتری معماری، استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان، همدان، ایران.
چکیده مقاله:

بدون تردید، یکی از ارکان اساسی تکوین، توسعه و انتقال عناصر فرهنگی جامعه، نظام آموزش و پرورش آن است. نظام آموزش و پرورش دارای چهار رکن ساختار آموزشی، تعلیم‌دهنده، تعلیم‌گیرنده و محیط آموزشی است. بررسی پژوهش‌های تاریخ معماری مدارس ایران نشان می‌دهد کمتر به رابطه ارکان آموزش و معماری مدارس پرداخته شده است. سؤال اصلی پژوهش آن است که چگونه دگرگونی‌های نظام آموزشی با دگرگونی‌های فضاهای مدارس در ایران رابطه داشته است؟ هدف از این پژوهش شناخت سیر تحولات فضایی معماری مدارس ایران است. به نظر می‌رسد که با دگرگونی نظام آموزشی در دوره قاجار و آمدن دارالفنون به تدریج نظام آموزشی و معماری مدارس از مدارس سنتی به مدارس نوین تغییر یافته‌اند. این پژوهش براساس روش تاریخی- تفسیری به گردآوری داده‌ها به‌ صورت کتابخانه‌ای و سپس تحلیل آنها با استناد به اسناد و داده‌های تاریخی پرداخته است. برای این منظور سه دوره در نظام آموزشی و تحولات معماری شناسایی شد و سه مدرسه شاخص این دوره‌ها مدرسه سپهسالار، دارالفنون و کالج یا دبیرستان البرز، با نظام‌های آموزشی آنها مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. بررسی‌ها نشان داد که نظام آموزش سنتی مبتنی بر همراهی زندگی و آموزش، هماوایی علوم دینی و دنیوی و رابطه تعاملی بین استاد و شاگرد بوده است. این نظام آموزشی در تعامل با معماری مدارس و ویژگی قرارگیری فضای زندگی و آموزش، استفاده از مدارس برای امور دینی و وجود فضاهای بزرگ مَدرس بوده است. در مرحله بعد وجه دینی و تعامل شاگرد و استاد از مدارسی همچون دارالفنون برداشته شده اما شکل کلی حیاط مرکزی حفظ شده و نیز کارکرد حجره‌ها به کلاس درس تغییر پیدا کرده است. نهایتاً در نظام آموزش نوین معماری مدارس خطی شده، کلاس‌ها و چیدمان آنها به رابطه یک‌سویه معلم و شاگرد منجر شده و از معماری و فضای مدارس سنتی فاصله گرفته است.  

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

تبیینِ نقشِ آموزشیِ فضای باز در مدارس ایران با مطالعه تطبیقی مدارس سنتی تا معاصر (نمونه‌های موردی: مدرسه‌های چهارباغ، دارالفنون و البرز)

Developing knowledge and novelty are the main objectives of educational system. A lot of factors are needed to satisfy the above mentioned requirements. Factors such as quality enhancement of educational space.It should be noted that educationis notonlyinfluenced by the teacher's teaching, butalso touched byeducational spaces. Relating factors, includingeducational environment,play an important...

متن کامل

نقش زرتشتیان در تأسیس مدارس نوین و تحول نظام آموزشی در یزد

با سلطه اعراب مسلمان بر ایران، زرتشتیان تا دو سه قرن پس از اسلام تحت فشار چندانی نبودند از قرن سوم بتدریج با محرومیت‌ها و فشارهای بسیاری دست به گریبان شدند خصوصاً در عصر صفویه که تعصب شدید مذهبی رواج داشت. در دوران اسلامی تا عصر قاجاریه آموزش زرتشتیان در آتشکده‌ها توسط موبدان صورت می‌گرفت و همانند مکتب خانه‌های مسلمانان آموزش سنتی که بیشتر تبلیغ و نشرآیین و مذهب بود، رواج داشت. تحول نظام آموزشی...

متن کامل

سیر تحول فلسفه تربیت حرفه‌ای در نظام آموزشی ایران

از آنجا که روشن نبودن فلسفه تربیت و ابعاد مختلف آن، از جمله تربیت حرفه‌ای، یک خلاء در هر نظام آموزشی محسوب می‌شود، هدف این مقاله، شناخت فلسفه تربیت حرفه‌ای و تبیین سیر تحول آن در ایران معاصر (از زمان تأسیس دارالفنون، تاکنون) است. جهت رسیدن به این هدف، محقق سعی نموده تا با رویکرد فلسفی و با روش تحلیلی استدلالی سیر تحول فلسفه تربیت حرفه‌ای در ایران معاصر را  مورد بررسی قرار داده تا ضمن بیان چالش‌...

متن کامل

طراحی فضای آموزشی با رویکرد معماری زیست مبنا (نمونه موردی طراحی دبیرستان البرزتهران)

چکیده تغییر در نوع زندگی و پیشرفت تکنولوژی در جوامع امروز باعث کاهش ارتباط انسان امروزی با محیط طبیعی شده است و تا حد امکان، طبیعت از آن حذف شده است، لازم است این ارتباط دوباره برقرار شود. مدارس، یکی از مهمترین فضاها برای برقراری دوباره ارتباط انسان و محیط طبیعی است. حضور طبیعت در فضاهای آموزشی امروز؛ به عنوان مهمترین فضاهای عمومی در تمام دنیا؛ اغلب به صورت بسیار محدود اتفاق میافتد و همین حض...

بررسی نقش معماری در طراحی فضاهای شهری؛ نمونه موردی: فضاهای آموزشی مدرن

پیش از ظهور سیستم‌های نوین آموزشی، آموزش معماری در قالب مدرسه و دانشگاه به شیوه سنتی انجام می‌گرفت، آموزشی هدف‌دار بود و مهارتی به شاگرد آموزش داده نمی‌شد مگر آنکه راهِ به کار گرفتن آن نیز نشان داده می‌شد. این آموزش از طریق نظری و عملی، توامان و در محل خلق اثر صورت می‌گرفت. در آموزش معماری به شیوه مدرن، به تدریج از اهمیت آموزش به شیوه عملی کاسته شده و جای آن‌را تئوری-هایی بدون‌درک شیوه استفاده ا...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 12  شماره 37

صفحات  61- 74

تاریخ انتشار 2016-02-01

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023