بررسی شاخص‌های انتخاب در ارقام برنج

یکی از مهمترین اهداف اصلاحی در هر برنامه بهنژادی افزایش عملکرد دانه می باشد. از آنجایی که ارزش اقتصادی یک گیاه به ارزش صفات مختلف آن بستگی دارد لذا اصلاح کنندگان نباتات برای حداکثر نمودن ارزش اقتصادی یک گیاه همیشه گزینش هایی را بطور همزمان بر روی چندین صفت انجام داده اند. استفاده از شاخصهای گزینشی یکی از مهمترین معیارها برای رسیدن به این هدف می باشد. در این آزمایش تعداد 49 رقم برنج ایرانی و خارجی از موسسه تحقیقات برنج کشور تهیه و در مزرعه تحقیقاتی مرکز آموزش کشاورزی تنکابن در قالب طرح لاتیس مربع با دو تکرار در سال 1380مورد مطالعه قرار گرفتند. تجزیه واریانس داده ها نشان داد که ژنوتیپهای مورد مطالعه از نظر صفات بررسی شده دارای اختلاف معنی داری هستند. بررسی ضرایب همبستگی فنوتیپی و ژنتیکی نشان داد که تعداد پنجه بارور، تعداد کل پنجه و تعداد دانه در خوشه با عملکرد دانه دارای همبستگی مثبت و معنی داری بودند. تجزیه همبستگی ها از طریق روش تجزیه علیّت نشان داد که بیشترین اثر مستقیم بر عملکرد دانه بخاطر تعداد پنجه بارور بوده است. علاوه بر آن تعداد دانه در خوشه و وزن 100 دانه نیز اثر مستقیم معنی داری بر عملکرد دانه داشتند. در نهایت با استفاده از 3 صفت انتخابی به همراه عملکرد دانه، شاخصهای گزینشی برآورد شدند و بترتیب ارقام عسگری طارم، آرژانتین و لبانت به عنوان ارقام برتر انتخاب گردیدند. به هر حال تکرار بیشتر آزمایشات مشابه و ارزیابی ارقام دیگر به همراه تعداد بیشتری از صفات برای نیل به نتیجه دقیق تر توصیه می‌گردد.