بررسی مقدار و اشکال شیمیایی فلزات‌ سنگین در لجن‌فاضلاب تهران برای کاربرد در کشاورزی

زمینه و هدف: از بین روش­های دفع لجن‌فاضلاب، کاربرد در زمین به دلیل منافع اقتصادی و کاهش هزینه‌های خرید کود برای کشاورزان، ارجح است. ولی در صورتی که لجن حاوی مقادیر بالایی فلزات‌سنگین و آلودگی میکروبی باشد باعث آلودگی خاک و محیط‌زیست می‌شود. روش بررسی: در این تحقیق مقادیر کل، قابل عصاره‌گیری با DTPA و محلول عناصر آهن، روی، سرب، کادمیوم، کبالت، مس، منگنز و نیکل و جمعیت کلی‌فرم‌ها در لجن تهیه‌شده از سه تصفیه‌خانه شهرک غرب، اکباتان، و شوش تهران‌‌‌‌ اندازه‌گیری شده و با استانداردهای جهانی حد آلایندگی این عناصر و استاندارد تعداد کلی‌فرم‌ها مقایسه شدند. یافته‌ها: نتایج نشان داد که در مجموع 01/0% از مجموع کل فلزات موردمطالعه به شکل محلول، 32/1% به شکل قابل عصاره­گیری با DTPA و 67/98% به اشکال دیگر و غیرقابل دسترس بود. از بین سه نمونه لجن موردمطالعه، لجن‌فاضلاب شوش دارای بیش‌ترین مقدار مجموع کل فلزات‌سنگین ‌‌‌‌‌‌‌(گرم بر کیلوگرم وزن خشک لجن73/39) بود و بعد از آن به ترتیب تصفیه‌خانه‌های اکباتان ( گرم بر کیلوگرم وزن خشک لجن 42/28) و شهرک غرب (گرم بر کیلوگرم وزن خشک لجن 95/22) قرار داشتند. بحث و نتیجه‌گیری: به دلیل بالا بودن مقدار روی و مس در نمونه‌های لجن، در مقایسه با استاندارد، نمونه‌های لجن تصفیه‌خانه‌های موردمطالعه در گروه کیفیت استثنایی که قابلیت کاربرد در کشاورزی را دارد، قرار نگرفتند. همچنین مقایسه جمعیت کلی‌فرم‌ها با استانداردها نشان داد که از این نظر نیز نمونه‌های لجن در گروه B قرار دارند و کاربرد آن‌ها در کشاورزی با محدودیت‌هایی همراه خواهد بود.