بررسی مورفولوژی و الگوی پیچان‌رودی رودخانه زهره در جلگه ساحلی هندیجان

نویسندگان

  • احمد معتمد استاد گروه زمین‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال
  • حمیدرضا معصومی کارشناس ارشد پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری
  • محمدرضا غریب‌رضا مربی پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری
چکیده مقاله:

خصوصیات هندسی و مورفولوژیکی هر رودخانه از مشخصه‌های اصلی آن به‌شمار می‌آید که به‌واسطه آن‌ها برنامه‌ریزی مدیریتی حوزه و حفظ منابع طبیعی پیرامون آن‌ها و مهندسی رودخانه امکان‌پذیر خواهد بود. از این‌رو مهم‌ترین هدف این تحقیق، بررسی مشخصه‌های هندسی و مورفولوژیکی یکی از رودخانه‌های مهم و دائمی حوزه خلیج فارس به‌نام رودخانه زهره است. رودخانه زهره در پایین‌دست حوزه آبخیز خود به‌طول 64 کیلومتر در دشت ساحلی هندیجان جریان دارد. دبی بیشینه، متوسط و کمینه این رودخانه به‌ترتیب 169، 90 و 12 مترمکعب بر ثانیه است. جزر و مد با بیشینه دامنه 2.7 متر تا فاصله 17 کیلومتری از مصب آن به‌سمت بالادست نفوذ می‌کند، لیکن بازگشت و انباشت جریان آب رودخانه در کانال آن، تا محدوده شهری هندیجان اثر می‌کند. دشت ساحلی هندیجان در پیرامون این رودخانه کانون فعالیت‌های مهم کشاورزی، شیلاتی، بازرگانی و نظامی بوده و هرگونه تغییر در رژیم و حریم رودخانه زهره، تأثیرات قابل ملاحظه‌ای در شرایط اقتصادی، اجتماعی و امنیتی منطقه خواهد داشت. در این تحقیق با توجه به شرایط ویژه این دشت ساحلی، سعی شده است با استفاده از GIS و پیمایش‌های میدانی، خصوصیات هندسی رودخانه در بازه زمانی حدود 35 سال مورد بررسی قرار گیرد. نتایج نشان داده که از سال 1967 تا کنـون دو مورد قطع‌شدگی (Cut off) کانال رودخانه رخ داده و تعداد پیچش‌ها از 43 به 48 مورد افزایش پیدا کرده است. همچنین ضریب خمیدگی از 3.59 به 3.60 کاهش یافته و شعاع انحنای رودخانه و طول موج پیچش‌ها به‌ترتیب 26 و 0.06 درصد افزایش پیدا کرده است. براساس اندازه زاویه مرکزی به‌دست آمده، این رودخانه طبق رده‌بندی کورینز در رده رودخانه‌های پیچان‌رودی بیش از حد توسعه یافته قرار می‌گیرد.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

بررسی مورفولوژی و الگوی پیچان رودی رودخانه زهره در جلگه ساحلی هندیجان

خصوصیات هندسی و مورفولوژیکی هر رودخانه از مشخصه های اصلی آن به شمار می آید که به واسطه آن ها برنامه ریزی مدیریتی حوزه و حفظ منابع طبیعی پیرامون آن ها و مهندسی رودخانه امکان پذیر خواهد بود. از این رو مهم ترین هدف این تحقیق، بررسی مشخصه های هندسی و مورفولوژیکی یکی از رودخانه های مهم و دائمی حوزه خلیج فارس به نام رودخانه زهره است. رودخانه زهره در پایین دست حوزه آبخیز خود به طول 64 کیلومتر در دشت س...

متن کامل

بررسی تغییرات الگوی رودخانه تالار در جلگه ساحلی دریای مازندران

پیش بینی تغییرات کلی و حتی جزئی الگوی رودخانهها از عمده ترین مباحث مربوط به ژئومرفولوژی رودخانه ای می باشد در همین راستا تحقیقات متعددی توسط ژئومرفولوژیست ها صورت گرفته است این مقاله نیز تغییرات مرفولوژی کانال رودخانه تالار در محدوده جلگه ساحلی خزر را مورد بررسی قرار داده است برای دستیابی به این هدف پس از بررسی مرفولوژی رودخانه به تجزیه و تحلیل تغییرات الگوی رودخانه پرداخته شده است بر این اساس ...

متن کامل

بررسی تغییرات الگوی رودخانه تالار در جلگه ساحلی دریای مازندران

پیش بینی تغییرات کلی و حتی جزئی الگوی رودخانهها از عمده ترین مباحث مربوط به ژئومرفولوژی رودخانه ای می باشد در همین راستا تحقیقات متعددی توسط ژئومرفولوژیست ها صورت گرفته است این مقاله نیز تغییرات مرفولوژی کانال رودخانه تالار در محدوده جلگه ساحلی خزر را مورد بررسی قرار داده است برای دستیابی به این هدف پس از بررسی مرفولوژی رودخانه به تجزیه و تحلیل تغییرات الگوی رودخانه پرداخته شده است بر این اساس ...

متن کامل

روش های بررسی تغییرات بستر و الگوی رودخانه بابل در محدوده جلگه ساحلی

پیش بینی تغییرات و جابجایی های کلی و حتی جزئی الگوی رودخانه، از عمده ترین مباحث مربوط به ژئومورفولوژی رودخانه ای به شمار می رود. به همین علت، تحقیقات متعددی توسط محققین، خصوصاً ژئومورفولوژیست ها در خصوص موضوع فوق صورت گرفته است. در این جهت، تغییرات مورفولوژی رودخانه های بابل و تحول آن در جلگه ساحلی خزر بررسی شد. که هدف تعیین مناطق در حال فرسایش و یا پایدار رودخانه مذکور بوده است . برای نیل به ای...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 3  شماره 2

صفحات  102- 112

تاریخ انتشار 2011-08-23

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023