بررسی وضعیت فاضلاب‌های شهری و صنعتی در ایران

در این مقاله فاضلاب‌های ایجاد شده تحت سه عنوان  فاضلاب شهری،  فاضلاب صنایع بزرگ آلوده کننده، و فاضلاب شهرک‌های صنعتی دسته‌بندی شده‌اند. تا پایان سال 81 فقط 50 تصفیه‌خانه شهری در سطح کشور در حال بهره‌برداری بوده‌اند که در پایان سال 82 تعداد آن‌ها به 75 تصفیه‌خانه افزایش پیدا کرده است. بدین ترتیب از میزان 3/9 میلیارد مترمکعب در سال فاضلاب شهری ایجاد شده در کشور، تنها 9 درصد آن تصفیه و 91 درصد دیگر بدون تصفیه وارد چاه‌های جذبی، رودخانه‌ها و یا زمین‌های کشاورزی می‌شود. میزان فاضلاب صنایع آلوده کننده کشور در سال 1382 بالغ بر 91 میلیون مترمکعب بوده است که، تنها 31 درصد آن تصفیه و بازیافت شده و بقیه بدون تصفیه رها می‌شود. تا پایان سال 1382 در شهرک‌های صنعتی ایران تعداد 10 تصفیه‌خانه فاضلاب به مرحله راه‌اندازی رسیده است و عملیات احداث 15 تصفیه‌خانه فاضلاب نیز در مراحل مختلف عملیات اجرایی می‌باشد. میزان کل بار آلودگی شهرک‌های صنعتی ایران 30/14 هزار تن BOD در سال است که از این میزان بار آلودگی، 24/1 درصد در سیستم‌های بی‌هوازی- هوازی و 26/8 درصد در سیستم‌های هوازی تصفیه‌ می‌شود. پیش‌بینی شده است که برای تکمیل سیستم‌های تصفیه فاضلاب‌های شهری به 60 هزار میلیارد ریال سرمایه‌گذاری نیاز است و در صورت انجام این سرمایه‌گذاری علاوه بر مصون ماندن منابع آبی کشور از خطر آلودگی، بیش از 500 هزار هکتار از زمین‌های کشاورزی از این طریق آبیاری خواهد شد. در بخش پایانی مقاله علاوه بر تبیین نقش دولت، موانع و چالش‌های موجود مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و پیشنهاداتی به منظور رفع این موانع ارائه شده است.