بررسی چندمعنایی فعل «خوردن»؛ نمونه‏ای از عدم کارایی رده‏شناسی واژگانی- راحله گندمکار

چندمعنایی پدیده‏ای زبانی است که نه‌تنها در سنت مطالعة معنی همواره مطرح بوده بلکه در پژوهش‏های رده‏شناختی واژگانی نیز مورد توجه قرار گرفته است. بررسی چندمعنایی فعل «خوردن» در رده‏شناسی واژگانی، که زیرشاخة رده‏شناسی معنایی به حساب می‏آید، در زبان‏های متعددی صورت گرفته است. در نوشتة حاضر، ضمن معرفی پژوهش‏های انجام‌شده در برخی از زبان‏های آسیایی، به بررسی این پدیده در مورد فعل «خوردن» در زبان فارسی می‏پردازیم. مقایسة داده‏های این زبان‏ها با نمونه‏های متعدد از زبان فارسی نشان می‏دهد که «خوردن» در زبان فارسی از چندمعنایی قابل‌ملاحظه‏ای نسبت به سایر زبان‏ها برخوردار است و یکی از پرکاربردترین افعال چندمعنی در زبان فارسی به حساب می‏آید. پژوهش حاضر نشان می‏دهد که در چارچوب رویکرد رده‏شناسی واژگانی نمی‏توان تبیین مطلوبی از چندمعنایی فعل «خوردن» در زبان فارسی به دست داد، آن هم به این دلیل که تبیین دقیق معنی‏دار بودن واژه‏ها هیچ‏گاه در قالب واژه‏های منفرد و بیرون از بافت امکان‏پذیر نیست. با توجه به این‏که تمام واژه‏ها از چندمعنایی نامتناهی برخوردارند و این بافت وقوع واژه است که در یک زبان و از زبانی به زبان دیگر تفاوت دارد و سبب بروز چندمعنایی می‏شود، رده‏شناسی واژگانی در تبیین چندمعنایی ناکارامد می‏نماید.   واژه‏های کلیدی: چندمعنایی، رده‏شناسی معنایی، رده‏شناسی واژگانی، چندمعنایی نامتناهی