برنامه‌درسی حقوق بشر در آموزش عالی: یک مطالعه کیفی

زمینه و هدف: حقوق بشر از کرامت و آزادی هر انسانی محافظت می‌کند، بنابراین باید دولت‌ها تعلیم و تربیت خود را به منظور ارتقا بهره‌مندی از حقوق بشر هدف‌گذاری نمایند. لذا هدف پژوهش حاضر تدوین برنامه‌درسی حقوق بشر در آموزش عالی جمهوری اسلامی ایران بوده است. روش بررسی: بر اساس طرح کیفی و روش مطالعه موردی، به منظور تعیین عناصر لازم برای تدوین برنامه درسی حقوق بشر، نظر اساتید و متخصصان گروه حقوق و علوم اجتماعی دانشگاه‌های شهید بهشتی، اصفهان، شیراز و کرمان با استفاده از پرسشنامه باز پاسخ و نیمه ساختارمند با نمونه‌گیری هدفمند و با تکنیک اشباع نظری اخذ گردید. سپس داده‌های به دست آمده با استفاده از نرم افزار N-Vivo در قالب شبکه مضامین پایه، سازمان دهنده و فراگیر دسته‌بندی و سازماندهی شدند. برای اعتباریابی داده‌های کیفی از روش همسوسازی استفاده شد. یافته‌ها: برنامه درسی حقوق بشر (مضمون فراگیر) دارای ابعادی مانند محتوا، منطق، اهداف، روش‌ها و محیط یادگیری به‌عنوان مضامین سازمان‌دهنده می‌باشد و هر کدام از این مضامین نیز دارای سطوح و مضامین پایه متنوعی هستند که در تدوین برنامه درسی حقوق بشر بایستی مد نظر قرار گیرند. بحث: حقوق بشر از طریق تقاضای آگاهانه و مداوم و دانستن، درک و حمایت از حقوق همه مردم و احترام به آن‌ها محقق می‌گردد. بنابراین آموزش حقوق بشر سهم بزرگی در حفاظت مستمر و مداوم از نقض حقوق بشر را به عهده دارد و نوعی سرمایه‌گزاری مهم برای دستیابی به جامعه‌ای است که در آن تمام افراد قابل احترام و ارزشمند باشند.