بنیان‌های نهادی بحران در مدیریت منابع آب زیرزمینی ایران

نویسندگان

  • علی باقری استادیار گروه مهندسی منابع آب دانشگاه تربیت مدرس
چکیده مقاله:

برداشت ناپایدار از منابع آب زیرزمینی به‌طور گسترده‌ای باعث تبعات روز افزون اقتصادی، اجتماعی و اکولوژیکی در کشور شده است. به‌طور ویژه از زمان تصویب «قانون حفظ و حراست منابع آب‌های زیرزمینی کشور» در سال 1345 تاکنون، سیاست‌ها و قوانین متعددی در زمینه حراست از منابع آب زیرزمینی تصویب شده و وارد فرآیند اجرایی شده است با این وجود هر ساله شاهد افت شدیدتر سطح ایستابی و افزایش دشت‌های ممنوعه هستیم. بنابراین، این سوال مطرح می‌شود که مشکل کجاست و چرا با وجود قریب به 50 سال تلاش در زمینه‌های «سیاستگذاری، قانون‌گذاری و اجرا»، منابع آب زیرزمینی کشور نه تنها حراست نشده، بلکه در جهت تخریب آن نیزگام برداشته شده است. در این مطالعه با توجه به ناکارآمدی رویکرد دستوری و رویکرد مبتنی بر اطلاعات کامل و رفتار همکارانه از چارچوب نظری نهادگرایی استفاده شده و با تکیه بر روش تحقیق تلفیقی کمی-کیفی سه‌گانه به شناخت بستر و مولفه‌های تشکیل‌دهنده نهاد آبی پرداخته شده است. نتایج حاکی از تشدید همه‌جانبه بستر قانون‌گریزی در تمامی مولفه‌ها است.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

مدیریت کیفیت منابع آب زیرزمینی شهرستان آق‌قلا

آب‌های زیرزمینی از مهم‌ترین منابع تأمین آب شیرین مورد نیاز انسان محسوب می‌شوند و آلودگی آن‌ها به وسیلۀ کودها و سموم آفت‌کش به علت توسعۀ کشاورزی و تنوع آفات گیاهی یکی از معضلات زیست‌محیطی به‌شمار می‌رود. با توجه به اینکه آب شرب اهالی شهرستان آق‌قلا از چاه‌های آب زیرزمینی تأمین می‌شود و در این منطقه زمین‌های کشاورزی زیادی وجود دارند که به صورت دوره‌ای سمپاشی می‌شوند، احتمال نشت سموم به داخل این چ...

متن کامل

مدیریت بهره وری پایدار از منابع آب زیرزمینی دشت مه‌ولات

هدف از انجام این تحقیق بررسی وضعیت بهره­برداری از منابع آب زیرزمینی، بررسی وضعیت کمی و کیفی این منابع و ارائه­ی راهکارهای اجرایی برای بهره­وری پایدار از منابع آب زیرزمینی بوده است. نتایج این تحقیق نشان دادند که سطح آب زیرزمینی در دشت مه ولات از سال آبی 74-73 تا 87-86 (در یک دوره­ی 14 ساله)، بطور متوسط سالانه 35/1 متر افت داشته است. تخلیه­ی کل سالانه آب زیرزمینی از چاهها و کاریزها 254 میلیون متر...

متن کامل

تحلیل بستر نهادی سیستم منابع آب زیرزمینی محدوده رفسنجان با رویکرد پویایی سیستم

بهره‌برداری ناپایدار از منابع آب زیرزمینی باعث افت آبخوان‌ها و به‌تبع آن آثار اجتماعی-اکولوژیکی گسترده‌ای در سطح کشور گردیده است. محققین برای برون‌رفت از این بحران رویکردهای مختلفی را موردبررسی قرار داده‌اند. عمده این مطالعات به‌ویژه در ایران، تأکید ویژه‌ای بر ابعاد مهندسی داشته است درصورتی‌که اصول حاکم بر مدیریت یکپارچه منابع آب، نگرشی بین رشته‌ای را مورد توجه قرار داده است. مشکل کاهش سطح ایست...

متن کامل

تأثیر قیمت و سهمیه‌بندی آب در راستای مدیریت منابع آب زیرزمینی دشت کبودرآهنگ

برداشت بی­رویه از منابع آب زیرزمینی در بخش کشاورزی اگرچه سبب افزایش سطح زیر کشت و تولیدات کشاورزی شده اما از طرفی سبب افت سطح ایستابی و تخلیه آبخوان­ها شده است؛ به‌گونه‌ای که اکثر دشت­های ایران در حال حاضر ازنظر استخراج آب زیرزمینی جزو دشت­های ممنوعه می­باشند. لذا اعمال سیاست­های مدیریت صحیح منابع آب زیرزمینی ضروری است. به همین منظور، در مطالعه حاضر با استفاده از الگوی برنامه‌ریزی ریاضی اثباتی ...

متن کامل

کاربرد مفهوم آب مجازی در مدیریت منابع آب ایران

ایران به دلیل واقع شدن در اقلیم خشک و نیمه خشک و همچنین با رشد روزافزون مصارف آب، در سالهای آتی با خطر بروز بحران آب مواجه می‌باشد. لذا برای مقابله با آن می‌بایست نسبت به انواع مصرف آب با حساسیت بیشتری برخورد شود. از جمله این مصارف، آب مجازی است. آبی که در فرآیند تولید کالاها به کار می‌رود، آب مجازی نامیده می‌شود که بخشی از آن نیز در محصول نگه داشته شده است. وقتی کالاها به بازارهای جهانی وارد م...

متن کامل

دسترسی و حفظ منابع آب در بحران

تأمین آب سالم یکی از بزرگترین چالش های اصلی در زمان وقوع حوادث غیر مترقبه است. آب سالم کلید اصلی حفظ سلامت انسان بویژه در شرایط اضطراری است و آب براحتی ممکن است در محل منبع اصلی و یا بعد از تصفیه و حین ذخیره سازی در محل مصرف و یا بین آنها به روش های مختلف آلوده شود. آب در حالی که براحتی آلوده می شود، تصفیه و سالم سازی آن برای شرب مشکل است. تأمین آب کافی و تصفیه آب در شرایط اضطراری و کنترل...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 17  شماره 64

صفحات  57- 94

تاریخ انتشار 2017-05-22

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023