بهینه‌سازی تولید آسپاراژیناز از سویۀ لاکتوباسیلوس جداشده از محصولات لبنی سنتی

مقدمه: آنزیم آسپاراژیناز تجزیۀ آسپاراژین به آسپارتیک‌اسید و آمونیاک را کاتالیز می‌کند. به‌تازگی آنزیم آسپاراژیناز به‌شکل داروی شیمی‌درمانی مهم برای درمان سرطان‌های مختلف مانند لوسمی لنفوبلاستی، بیماری‌های بدخیم دستگاه لنفی و لنفوم غیرهوچکینی (NHL) استفاده می‌شود. آسپاراژیناز به‌علت داشتن پتانسیل جلوگیری از تولید آکریل‌آمید و حفظ کیفیت غذا، آنزیمی مفید در صنایع غذایی است. محصولات پروبیوتیکی حاوی باکتری‌های مفید هستند که آثار مفیدی بر سلامتی دارند. یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های زیستی پروبیوتیک‌ها، خنثی‌سازی عوامل جهش‌زا و سرطان‌زاست. ریزموجودات بسیاری پتانسیل پروبیوتیکی دارند که گونه‌های لاکتوباسیلوس و بیفیدیوباکتریوم از معمول‌ترین آنها به شمار می‌آیند. هدف مطالعۀ حاضر، بهینه‌سازی تولید آسپاراژیناز از سویۀ لاکتوباسیل جداشده از آب پنیر سنتی شهرستان مراغه است. مواد و روش‏‏ها: به‌منظور بررسی سویۀ یادشده از آزمایش‌های تشخیصی ازجمله آزمایش‌های میکروبی و بیوشیمیایی شامل رنگ‌آمیزی گرم، فعالیت کاتالازی و اکسیدازی، تخمیر قندها و مقاومت به اسید و نمک‌های صفراوی استفاده شد. تولید آسپاراژیناز با استفاده از روش‌های کیفی و کمّی به‌ترتیب سنجش سریع با پلیت و ایمادا بررسی شد. تولید آنزیم آسپاراژیناز به روش پاسخ در سطح بهینه‌ شد. نتایج: نتایج بهینه‌سازی به روش پاسخ در سطح نشان دادند بیشترین فعالیت آسپاراژیناز در حضور گلوکز 2 درصد، عصارۀ مخمر 25/1 درصد و آسپاراژین 75/1 درصد به میزان 131 واحدبرمیلی‌گرم است و میزان تولید 11 درصد نسبت به شرایط غیربهینه بیشتر است. میزان پروتئین کل و زیست‌توده در محیط بهینه به‌ترتیب 893/0 میلی‌گرم‌برمیلی‌لیتر و 345/0 گرم بود. بحث و نتیجه‏گیری: بر اساس نتایج، احتمالاً سویۀ لاکتوباسیل بررسی‌شده می‌تواند منبع مناسبی برای تولید آنزیم با ارزش دارویی آسپاراژیناز ‌باشد.