بهینه‌سازی کالوس‌زایی در گیاه سیاه دانه (.Nigella sativa L)

سیاه دانه یکی از مهم‌ترین گیاهان دارویی متعلق به خانواده آلاله است. این گیاه حاوی ترکیبات دارویی متنوعی می‌باشد که به‌عنوان پیش ماده تولید انواع داروها در درمان بیماری‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. با در نظر داشتن ارزش دارویی بسیار بالای این گیاه، مطالعات بسیار محدودی در زمینه کشت بافت آن انجام شده است. در مطالعه حاضر، میزان کالوس‌زایی ریزنمونه‌ تهیه شده از برگ، مریستم و ساقه سیاه دانه روی محیط کشت پایه MS حاوی تنظیم‌کننده‌های رشد BAP و 2,4-D به‌ترتیب در سه سطح 1/0، 2/0 و 1 میلی‌گرم و 1، 2 و 4 میلی‌گرم بررسی گردید. اثر هر یک از تنظیم‌کننده‌های رشد به صورت یک آزمایش فاکتوریل جداگانه در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار مورد مطالعه قرار گرفت. پس از هر دوره واکشت صفات وزن تر و خشک کالوس‌ها اندازه‌گیری شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که برهمکنش عامل تنظیم‌کننده‌های رشد و ریزنمونه‌ برای صفات مورد مطالعه در واکشت اول و دوم معنی‌دار شد. نتایج مقایسه میانگین حاکی از آن بود که بهترین تیمار در واکشت اول و دوم BAP متعلق به ریزنمونه برگ در غلظت 1 میلی‌گرم در لیتر BAP به‌ترتیب با وزن تر 266/0 و 224/0 گرم بود. در تنظیم‌کننده رشد 2,4-D بهترین تیمار متعلق ‌به ریزنمونه برگ در غلظت 4 میلی‌گرم در لیتر به ترتیب با وزن تر 233/0 و 766/0 گرم مشاهده شد.