«تأکید مجاز» و پیوند آن با «ابهام متن»

«مجاز» از مشهورترین پدیده‌های زبانی در زبان‌شناسی عربی است. یکی از شرایط به کارگرفتن مجاز همراه ساختن آن با «قرینه» است. وظیفه قرینه جلوگیری از برداشت معنی حقیقی از واژه‌ای است که به صورت مجازی به کار رفته است. «تأکید» نیز یکی دیگر از ابزار‌های مهم در زبان عربی است که بر خلاف قرینه غالباً برای جلوگیری از احتمال برداشت معنی مجازی استفاده می‌شود؛ بنابراین، منطقی به نظر نمی‌رسد که واژه‌ای مجازی بتواند مورد تأکید قرار بگیرد. با این حال، برخی از زبان‌شناسان مسلمان «تأکید مجاز» را جایز شمرده‌ و نمونه‌هایی نیز برای آن ذکر کرده‌اند. در این مقاله برآنیم تا با روشی وصفی‌ـ تحلیلی، درستی دیدگاه ایشان را بررسی کرده تأثیر آن را بر شکل‌گیری فهم مخاطب توضیح دهیم. بر اساس داده‌های این پژوهش، تأکید مجاز بر خلاف ظاهر غیرمنطقی‌اش می‌تواند پدیده‌ای پذیرفته در سنت زبانی عربی باشد.