تاثیر حذف مواد سیمانی در اندازه‏گیری بافت خاکهای ایران

در آزمایشگاه‏های خاکشناسی ایران برای تعیین منحنی توزیع اندازه ذرات اولیه، روش‏ها و راهکارها و پیش‏تیمارهای مختلفی برای حذف مواد سیمانی خاک استفاده می‏شود که در بسیاری از شرایط امکان مقایسه نتایج و همچنین ارزیابی دقت آنها را دشوار می­سازد. پژوهش حاضر برای رسیدن به یک راهکار مشخص که در عین سادگی و ارزان بودن، دقت قابل قبولی نیز داشته باشد، انجام گردید. ابتدا 112 نمونه خاک از 16 استان مختلف از خاک‏های سطحی و عمقی برداشت و سپس با انتخاب 91 نمونه با استفاده از روش هیدرومتر با و بدون حذف کلیه مواد سیمانی شامل مواد آلی، آهک، اکسیدهای آهن و آلومینیوم و حذف توأم ماده آلی و اکسید آهن مورد تجزیه مکانیکی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که حذف مواد سیمانی سبب افزایش بخش رس و کاهش بخش سیلت و شن می‏گردد. حذف ماده آلی و اکسید آهن به ترتیب برای خاک‏هایی که بیش از 4 درصد ماده آلی (5/2 درصد کربن آلی) و یا  2 درصد اکسید آهن دارند و یا واجد یک یا چند ویژگی خاص و متمایز از خاکهای رایج کشاورزی هستند، ضرورت دارد. همچنین زمانی که مجموع ماده آلی و اکسید آهن از 5 درصد بیشتر می‏شود، بطور میانگین حذف اکسید آهن و مواد آلی سبب افزایش 7 درصدی در میزان خالص رس می‏شود. بیشتر خاکهای ایران میزان آهک بالایی دارند. ولی در اغلب آن­ها آهک به فرم ذرات اولیه در خاک ظاهر می­شود. بنابراین حذف آهک در خاکهای سبک و متوسط که میزان آهک آنها بیش از 10 درصد باشد توصیه نمی‏شود. نتایج این پژوهش نشان داد که عدم حذف مواد سیمانی برای خاکهایی که حذف این مواد در آنها ضروری است می‏تواند منجر به تعیین نادرست کلاس بافت خاک شود.