تاثیر زئولیت و کود گاوی بر برخی ویژگی‌های فیزیکی خاک

سابقه و هدف: برای مدیریت بهینه منابع آب و خاک توجه به ویژگی‌های فیزیکی خاک به‌خصوص ساختمان خاک ضروری است. ویژگی‌های فیزیکی خاک با اضافه کردن مواد آلی و معدنی بهبود می‌یابد. اضافه کردن برخی مواد آلی همواره باعث افزایش کارایی جذب عناصر و بهبود خصوصیات فیزیکی خاک می‌شود اما اثر برخی از مواد معدنی نظیر زئولیت علی رغم تأثیر مثبت بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک می‌تواند تأثیر منفی نیز داشته باشد که احتیاج به تحقیق بیشتری دارد. بنابراین، این تحقیق با هدف تأثیرکاربرد زئولیت و کود گاوی بر برخی پارامترهای فیزیکی خاک انجام شد. مواد و روش‌ها: به منظور بررسی تأثیر زئولیت و کود گاوی بر برخی پارامترهای فیزیکی در خاک زیر کشت گیاه ذرت آزمایش گلدانی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار در گلخانه پژوهشی در شرایط کنترل شده انجام شد. فاکتورهای آزمایشی شامل زئولیت طبیعی در سه سطح (صفر، 6، 12 درصد وزنی) و کود گاوی پوسیده در سه سطح ( صفر، 5/0، 1 درصد وزنی یا صفر، 20، 40 تن هکتار) بودند. خاک آزمایشی از عمق 30-0 سانتی‌متری نمونه‌برداری شد. ویژگی‌های اولیه خاک، کود گاوی و زئولیت طبق روش‌های استاندارد اندازه گیری شد. خاک هر گلدان با تیمارهای آزمایشی با نسبت‌های معین مخلوط و بذر ذرت در آن کاشته شد. مراقبت روزانه و آبیاری کلیه گلدان‌ها با آب مقطر در حد ظرفیت زراعی براساس روش وزنی تا قبل از گلدهی گیاه ذرت به مدت 75 روز انجام گرفت. در پایان دوره رشدی گیاه از طوقه جدا و خاک هرگلدان هوا خشک شد. پارامترهای فیزیکی شامل جرم مخصوص ظاهری، درصد رطوبت اشباع، رس قابل پراکنش در آب و میانگین وزنی قطر خاکدانه‌ها براساس روش‌های استاندارد اندازه‌گیری شدند. یافته‌ها: نتایج نشان داد که افزایش مقدار زئولیت، باعث افزایش درصد رطوبت اشباع (تخلخل کل خاک)، رس قابل پراکنش در آب و کاهش جرم مخصوص ظاهری و میانگین وزنی قطر خاکدانه‌ها (الک خشک) شد. کود گاوی باعث کاهش معنی‌دار جرم مخصوص ظاهری، رس قابل پراکنش در آب و افزایش میانگین وزنی قطر خاکدانه‌ها (الک تر)شد. علی‌رغم تأثیر مثبت زئولیت بر روی جرم مخصوص ظاهری و درصد رطوبت اشباع، روی پارامترهای رس قابل پراکنش در آب و میانگین وزنی قطر خاکدانه‌ها (الک تر) تأثیر منفی داشت. نتیجه‌گیری: زئولیت مانند هر ترکیب دیگر ممکن است اثرات مثبت و منفی داشته باشد. علی‌رغم تأثیر مثبت زئولیت روی برخی پارامترها، بر رس قابل پراکنش در آب و میانگین وزنی قطر خاکدانه‌ها (الک تر) تأثیر منفی داشت. با توجه به اثر مثبت کود گاوی بر رس قابل پراکنش در آب و میانگین وزنی قطر خاکدانه‌ها تلفیق کود گاوی با زئولیت جهت تعدیل اثر منفی زئولیت تا حدودی قابل توصیه است.