تجزیه و تحلیل اثرات محیط‌زیستی صنایع پتروشیمی به‌روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP)

صنایع پتروشیمی با توجه به ماهیت فعالیت­ها و نیز به واسطه تولید پسآب و انتشار گازهای آلاینده، از پتانسیل ایجاد آثار بدی بر محیط زیست برخوردار می­باشند. در این مطالعه اثرات ناسازگار محیط زیستی صنایع پتروشیمی واقع در منطقه ویژه اقتصادی ماهشهر بررسی گردیده است. با توجه به این­که عمده صنایع پتروشیمی موجود در این منطقه در مجاورت خورها احداث شده­اند، آلودگی­های ناشی از آن­ها، خورهای اطراف را به­عنوان مهم­ترین اکوسیستم­های دارای تنوع زیستی تحت تاثیر قرار می­دهد. در این مطالعه پس از بررسی نتایج نمونه­برداری از کیفیت آب و شرایط زیستی خورهای منطقه و بررسی اثرات آلاینده­ها، جهت تجزیه و تحلیل اثرات از روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) در نرم افزار Expert Choice استفاده شده است. در این روش وزن دهی معیارها، زیرمعیارها و اولویت بندی گزینه­ها با استفاده از تکنیک بردار ویژه (Eigenvector) صورت پذیرفته است. هم­چنین جهت بررسی کیفیت آب خورها و میزان تنوع زیستی آن­ها، نتایج نمونه برداری از آب، بستر و رسوبات بخش­های محصور و آزاد خورها مورد بررسی قرار گرفت.  بر­اساس نتایج اندازه­گیری­های انجام شده و ماهیت فعالیت­های صنایع پتروشیمی، پنج نوع آلاینده آب شامل فلزات سنگین، مواد روغنی و چربی،COD ، TSS، H2S و چهار نوع آلاینده هوا شامل CO، NOx ، SOx و ذرات معلق به­عنوان آلاینده­های شاخص شناسایی شدند. سپس بر­اساس میزان و نحوه اثرگذاری آن­ها بر پارامترهای محیط زیستی در ساختار AHP مورد مقایسه و وزن­دهی گردیدند. نتایج نشان می­دهد میزان TSS، مواد روغنی و چربی با وزن­های به­ترتیب 326/0 و 235/0 مهم­ترین آلاینده­های آب به لحاظ میزان آلودگی و آثار بد وارده بر زیستگاه­های آبی شناسایی گردیدند. هم­چنین در تاثیرگذاری آلودگی هوا، انتشار آلاینده­های گازی NOx و SOx در اولویت اول اهمیت شناخته شدند.