تحلیل استقرار فضایی- کالبدی کارکردهای دانش‌بنیان در مقابل کارکردهای سنتی در شهر تهران (تحلیلی بر توزیع هسته‌های شهری تهران)

در پژوهش حاضر، با توجه به فرایند جهانی‌شدن اقتصاد و ضرورت‌های فضایی- کالبدی شهرها در این فرایند، در گام نخست ادبیات موجود در زمینة منطق استقرار فضایی کارکردهای شهری در عصر اقتصاد دانش‌بنیان و ساختارهای شهر چندهسته‌ای بررسی شده است و در گام دوم، با شناختی دربارة ضرورت‌های پیکربندی مجدد کارکردهای شهری به‌عنوان بخشی از افزایش توان در عرصة رقابت جهانی، شاخص‌ها درمورد شهر تهران به‌کار گرفته و بررسی و تحلیل شده است. در این راستا، با استفاده از روش‌های مختلف نرم‌افزاری و محاسباتی (مانند AHP_Phazzy، Janks و...)، پیکربندی فعالیت‌های شهری در تهران مشخص شده و درنهایت با عملیات رویهم‌اندازی لایه‌ها، مقایسه‌ای تطبیقی از استقرار کارکردهای سنتی و برتر ارائه شده است. محدودة مورد مطالعه شهر تهران درون محدودة شهری است و جامعة آماری شامل بیش از 6500 شرکت ارائه‌دهندة خدمات برتر به تفکیک 7 دسته شرکتی و تمامی فعالیت‌ها و کارکردهای سنتی در شهر تهران می‌شود. نتایج پژوهش نشان‌دهندة پیکربندی متمرکز، تک‌اندامی و تک‌هسته‌ای در هر دو بخش کارکردهای منتخب و در عین حال انطباق بیش از 70 درصد حوزة استقرار کارکردهای برتر با خدمات سنتی است. همچنین انتقال هستة کانونی فعالیت از منطقة 12 به مرز مناطق 6 و 7 و همچنین بخشی از منطقة 3 به‌ویژه در بخش کارکردهای اداری و خدمات برتر قابل‌مشاهده است؛ یعنی مرکز فعالیتی شهر در عین حفظ ساختار تک‌هسته‌ای به سمت نیمة شمالی انتقال یافته است.