تحلیل الگوهای گردش جوی موجد بارش های سیلابی در حوضه ی آبریز بابل رود

چکیده بارش متغیری است که مقدار، شدت و نوع آن، در ابعاد زمانی و مکانی تغییر می­کند. وقوع بارش­های سنگین نمودی از این تغییرات است که عاملی مخاطره­­آمیز در بروز حوادث طبیعی مثل سیل می­باشد. در این پژوهش با هدف بررسی رفتار بارش و دبی حوضه­ی آبریز بابلرود، ایستگاه قران تالار، به عنوان ایستگاه شاخص انتخاب گردید. سپس چرخه­های حاکم بر پارامترهای بارش و دبی ایستگاه مزبور در مقیاس سالانه (1391-1355) بر اساس تکنیک تحلیل طیفی تخمین زده شد. نتایج حاصله از تحلیل طیفی بر روی سری­های زمانی دبی و بارش در سطح %95 اطمینان، نشان­دهنده­ی وجود یک چرخه 2 سالانه مشترک در دبی و بارش سالانه است. همزمانی وقوع چرخه­ی معنی­دار 2 ساله در سری زمانی بارش و دبی بدین معنی است که در هر 2 سال، تکرار رویدادهای بارشی سالانه، دبی سالانه را نیز متأثر می­سازد. سپس با استخراج روزهای توام با بارش­های سنگین در حوضه­ی آبریز بابلرود، به بررسی رفتار جو در سطح زمین (SLP) و ارتفاع سطح میانی جو (سطح 500 هکتوپاسکال) در زمان وقوع آنها پرداخته شد. پس از گروه­بندی این روزها بر اساس تکنیک تحلیل خوشه­ای، سه الگو به عنوان الگوهای غالب بارش­های سنگین در حوضه­ی آبریز بابلرود، تعیین گردید. مشخص شد که شکل­گیری امواج کوتاه در بستر امواج بلند و هدایت آن به سمت ایران و تأثیر عوامل جوی فوقانی مهم ترین عامل ایجاد بارش­های سنگین در سواحل خزری و حوضه­ی آبریز بابل رود می­باشند.