تحلیل داستان یوسف (ع) بر پایه روایت شناسی (با تکیه بر نظریه ژپ لینت ولت)

یکی از شاخه­ های نقد ادبی، روایت­شناسی و بررسی دستور زبان حاکم بر روایت­های داستانی است. از ویژگی‌های بارز قرآن استفاده از عناصر روایت در پردازش داستان است. هدف این پژوهش، تحلیل شیوه روایی داستان زندگی حضرت یوسف(ع) با استفاده از نظریه «ژپ لینت ولت[1]» فرانسوی است که بر اساس روش توصیفی ـ تحلیلی به بررسی و تحلیل عناصر داستانی نظیر زاویه دید، طرح، ساختار و نوع روایت می­پردازد. در این شیوه با توجه به ناهمسانی عملی میان راوی و کنشگر، دو شکل اصلی روایتی، شامل روایت دنیای داستان ناهمسان و همسان تعریف می­شود. داستان زندگی یوسف(ع) از جهت گونه روایی، ناهمسان و به‌صورت تلفیقی متن نگار و کنشگر روایت گردیده است. نوع زاویه دید، بیرونی از نوع دانای کل روایت شده است. الگوی طرح­های داستان دارای ساختاری کامل است به‌جز الگوی اولین طرح داستان که نیروی سامان­دهنده ندارد و با الگوی آخرین طرح داستان رمزگشایی شده و به‌نوعی جلوه­های هنری روایت به اوج خود رسیده است. نقش الگویی در ماجراهای زندگی یوسف(ع)مخاطب را با آموزنده ­ترین برداشت­های تفسیری روبرو می­کند و دانای کل با پردازشی مطلوب و ساختاری هنرمندانه در مؤلفه‌های روایتگری، جلوه ­هایی از رسیدن به کمال و سیر­­ و سلوک معنوی را در دشوارترین عرصه­ های زندگی فردی و اجتماعی برای خواننده ترسیم می­کند و این­چنین زبان قرآن را برای مخاطب، گویا و فصیح می­گرداند.