تحلیل فضایی ـ مکانی تجهیزات شهری و کاربست مدل تحلیل سلسله‌مراتبی در محیط GIS (مطالعه موردی: ایستگاه‌های آتش‌نشانی هسته‌ مرکزی تهران)

ایستگاه‌های آتش‌نشانی از جمله مراکز مهم و حیاتی خدمات‌رسانی در شهرها هستند که نقش مهمی در تأمین ایمنی و آسایش شهروندان و توسعه شهرها دارند. بدیهی است خدمات‌رسانی به‌موقع ایستگاه‌های آتش‌نشان بیش از هر چیز مستلزم استقرار آنها در مکان‌های مناسب است که بتوانند در اسرع وقت و بدون مواجه شدن با موانع و محدودیت‌های محیط شهری از یک‌سو و با ایجاد کمترین آثار منفی بر زندگی ساکنان شهر از سوی دیگر، به محل حادثه برسند و اقدامات امداد را به انجام برسانند. عوامل متعددی در مکان‌یابی تجهیزات شهری دخالت دارند که تحلیل همه‌جانبة آنها به‌وسیله روش‌های سنتی مکان‌یابی به دلیل حجم زیاد داده‌ها امکان‌پذیر نیست. از طرفی، عدم توجه به این عوامل در مکان‌یابی تجهیزات شهری موجب هدر رفتن سهم عمده‌ای از منابع مادی و از دست دادن حجم زیادی از انرژی و نیروی کار انسانی در شهرها گردیده است. لذا استفاده از ابزار تحلیل‌گر توانمندی چون GIS که بتواند با حجم وسیعی از داده‌ها کار کند، ضروری است. ایستگاه‌های موجود در قسمت جنوبی منطقه واقع شده‌اند و شمال و مرکز منطقه در خارج از سطح پوشش آنها قرار می‌گیرند. همچنین از لحاظ موقعیت مکانی دارای ضعف‌های مهمی مانند واقع شدن در معابر یک‌طرفه، پوشش ندادن کل منطقه و جز اینها هستند. در این پژوهش به کمک تلفیق مدل تحلیل سلسله‌مراتبی و منطق ارزش‌گذاری لایه‌ها در GIS، مدلی برای مکان‌یابی ایستگاه‌های آتش‌نشانی ارائه می‌شود. این مدل بر روی منطقه مرکزی تهران که از آن به عنوان قلب تهران یاد می‌شود، پیاده شده است. در نهایت سایت‌هایی به‌منظور احداث ایستگاه‌های آتش‌نشانی پیشنهاد شده‌اند که با کمک ایستگاه‌های موجود قادر خواهند بود کل منطقه را تحت پوشش قرار دهند.