تحلیل فضایی_ کالبدی توسعه شهر کرج با تاکید بر شاخص های رشد هوشمند شهری

چکیده توسعه کالبدی- فضایی شتابان شهر کرج طی سال‌های 1335 تا 1390 از جمعیت 14526 نفری در سال 1335 و حدود km2مربع وسعت به جمعیتی حدود 1614626 نفر و وسعتی حدود 187km مربع در سال 1390 رسیده است. این رشد شتابان و متمرکز منابع اکولوژیک از جمله خاک‌های حاصلخیز، معدنی، منابع آب سطحی و زیرزمینی را تخریب کرده است. توسعه‌ی نامتعادل کاربری‌ها و به دنبال آن ناهنجاری‌های اجتماعی و اقتصادی شهر ناشی از این فرآیند است. یکی از راه‌هایی که برای مقابله با چنین رشد نابسامانی در دنیا مطرح‌شده، بهره‌گیری از الگوی رشد هوشمند شهری در تهیه طرح های توسعه شهر است. رشد هوشمند با تمرکز بر تجدید حیات شهری و گسترش گزینه‌های حمل‌ونقل عمومی به دنبال ایجاد جوامعی است که مردم به زندگی در آن رغبت نشان دهند. هدف این پژوهش تبین رشد هوشمند و تحلیل فضایی آن است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی با بهره‌گیری از مدل‌های آنتروپی شانون و هلدرن و رشد هوشمند شهری، طی سال‌های 1335 تا 1390 است. نتایج حاصله نشان می‌دهد که شهر کرج از سال 1335 تا 1390 رشد پراکنده‌ای در چند هسته جداگانه و ناموزون داشته است. ضریب آنتروپی محاسبه‌شده (4262/2) در سال 1390 توسعه ناموزون و غیرهوشمند را در سطح بالایی نشان می‌دهد. همچنین از میان چهار الگوی کالبدی مورد بررسی، الگوی چهارم (ساخت) متعادل منسجم همراه با محور - مراکز ناحیه‌ای و محله‌ای پس از وزن دهی، با امتیاز 116 به‌عنوان الگوی مناسب جهت توسعه آتی شهر کرج انتخاب گردید.