تعیین روابط عمق-سطح-مدت بارش در‎ ‎ناحیه شمالی استان ‏آذربایجان غربی

در طراحی سازه‌‌های هیدرولیکی و پروژه‌های کنترل سیلاب، محاسبه و برآورد مقدار دقیق سیلاب ضروری است. تخمین دقیق میزان رواناب و سیلاب، مستلزم داشتن اطلاعات جامع و دقیق از وضعیت و میزان بارندگی و بارش طراحی است. با توجه به تغییرات مکانی بارندگی، تهیه روابط عمق-سطح-مدت بارندگی، این امکان را فراهم می‌­آورد تا بتوان الگوی مناسبی برای برآورد میزان باران طراحی در هر منطقه ارائه نمود. از این‌رو، روابط عمق-سطح-مدت بارش برای ناحیه شمالی استان آذربایجان‌غربی با مساحت 11592 کیلومتر مربع بررسی شد. تعداد ایستگاه‌های موجود که آمار و اطلاعات آن‌ها مورد استفاده قرار گرفت، شامل 50 ایستگاه باران‌سنجی و چهار ایستگاه ثبات بود که از بین آن‌ها، تعداد 11 رگبار فراگیر و حداکثر، برای منطقه مورد مطالعه انتخاب و منحنی بارش تجمعی آن­‌ها ترسیم شد. با استفاده از ایستگاه‌های ثبات، بارش­‌های یک، سه، شش، نه، 12، 18 و 24ساعته برای ایستگاه‌های معمولی استخراج و برای هر یک از آن‌ها، معادله گرادیان با برقراری رابطه بین ارتفاع و بارندگی محاسبه شد. معادله گرادیان هر بارش برای ترسیم خطوط هم‌باران در GIS وارد و برای هر بارش سطح بین خطوط هم‌باران، مساحت افزایشی، حجم بارش خالص، حجم بارش تجمعی و متوسط حداکثر بارش مشخص شد. سپس منحنی اولیه DAD هر بارش رسم شد و در آن، هر بارش در پایه زمانی یک، سه، . . . و 24ساعته به ازای هر سطح معین بارش محاسبه و برای دستیابی به منحنی‌های نهایی DAD در پایه‌های زمانی مذکور، میانه مقدار بارش به ازای سطوح معین برای بارش­های انتخابی استفاده شد. نتایج نشان داد حداکثر بارش سطح یک کیلومتر مربع مربوط به بارش 18ساعته با مقدار 42 میلی‌متر و حداقل آن مربوط به بارش یک‌ساعته با 29.4 میلی­‌متر است. همچنین، منحنی‌­های نه و 12ساعته نشان دادند که در مساحت‌های مختلف تفاوت چندانی با هم ندارند. مقایسه منحنی‌های 18 و 24ساعته نشان داد که این منحنی‌‌ها در مساحت‌های کمتر بر روی هم تقریبا منطبق بوده و در مساحت­های بالاتر، منحنی 18ساعته بالاتر از منحنی 24ساعته قرار گرفته است که ممکن است به‌دلیل کمبود رگبار با‌تداوم 24ساعته در این منطقه ‌باشد و در نتیجه این منحنی باید با احتیاط مورد استفاده قرار گیرد. در مقایسه منحنی‌­های 18 و 24ساعته تا مساحت 2500 کیلومتر مربع مقدار بارش یکسان است.