جغرافیای فرهنگی دولت سرزمینی در ایران

نویسنده

  • رسول افضلی استادیار دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران
چکیده مقاله:

دولت سرزمینی مدرن به حاکمیت سیاسی یکپارچه و متمرکز در درون مرزهای سیاسی معینی اطلاق می شود که در آن افراد، گروه ها و نهادها، تابع حکومت مرکزی اند. روی‌هم رفته به رغم تصور رایج، دولت سرزمینی مدرن از حیث ریشه ها و زمینه های شکل گیری، پدیده سیاسی جغرافیایی عام و جهانشمولی نیست، بلکه شکل خاصی از نظام جغرافیایی مغرب‌زمین است. از همین رو این پدیده در جوامع شرقی، به ویژه ایران، هیچگاه در یک فرایند طبیعی شکل نگرفت، بلکه همچون سایر ابعاد مدرنیته، به مثابه پدیده‌ای غربی وارد ساخت سیاسی و جغرافیای سیاسی این جوامع شد. مقاله‌ حاضر با پذیرفتن این مفروض، در پی پاسخ‌گویی به این سؤال است که چرا درایران برعکس جوامع غرب، دولت سرزمینی مدرن فرایند طبیعی شکل‌گیری خود را طی نکرد؟ فرضیه مطرح شده، معطوف به جغرافیای فرهنگی و در هسته اصلی آن نقش ایدئولوژی اسلامی در آرایش فضای سیاسی جامعه‌سنتی ایران است. اسلام در جهت عکس مسیحیت که محیط جغرافیایی را برای شکل‌گیری دولت سرزمینی مدرن در غرب بارور کرد، ابعاد سیاسی ـ جغرافیایی این پدیده را در ایران بر نتابید ودر مقابل نشانه‌های فرهنگی آن معطوف به شکل‌گیری زمینه‌های واحد سیاسی ـ جغرافیایی امت اسلامی بود.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

پوشاک سنتی زنان در جغرافیای فرهنگی ایران

پیش از انفکاک تدریجی بخش‌هایی از ایران، کشورهایی که امروزه با نام‌های تاجیکستان، ترکمنستان، جمهوری آذربایجان و افغانستان شناخته می‌شوند، جزیی از پهنة وسیع سرزمین ایران بوده‌اند. امروزه در مناطق مذکور، پوشاک سنتی زنان در مقایسه با ایران امروز، از هویت ایرانی بیشتری برخوردار است، به نحوی که پوشاک سنتی ز...

متن کامل

جغرافیای فرهنگی و تهدیدهای نظام مهندسی فرهنگی در ایران

جغرافیای فرهنگی به عنوان دانشی کاربردی به مطالعه روابط انسان و محیط از دیدگاه فرهنگی می‌پردازد. این دانش با احترام به اصل تفاوت ها و تنوعات فرهنگی، بیان می کند تلاش سردمداران جهانی برای ایجاد فرهنگی مبتنی بر آموزه های غربی که آثار و پیامدهای منفی فرهنگی خاص خود را به دنبال دارد و اغلب با فرهنگ های بومی سایر نقاط جهان هماهنگ نیست نهایتاً محکوم به شکست ا...

متن کامل

حاکمیت دولت در دریای سرزمینی

تفسیر یک جانبهء دولتها در زمینهء مسائل مرتبط با حاکمیت دولت در دریای سرزمینی، این موضوع و مسائل مرتبط با آن را بصورتی روشن بررسی نماید. بهمین منظور سعی گردیده قواعد موجود بطور دقیق و در صورت لزوم همراه با بررسی تاریخی مطرح شوند و در آن میان قواعد مبهم در حد امکان روشن گردند. در مواردی هم که قواعدی موجود نبوده، به طرح پیشنهادهای مناسب اقدام شده است . بهرحال از انجا که موضوع حاکمیت دولت در دریای ...

15 صفحه اول

جهانی‌شدن سیاست و چالش “دولت سرزمینی” وبر

مفهوم جهانی‌شدن در زمینۀ سیاست به مجموعه فرآیندهای پیچیده‌ای می‌گویند که به موجب آن دولت‌های ملی به نحو فزاینده‌ای به یکدیگر مرتبط و وابسته می‌شوند. در دورۀ جهانی‌شدن، که دورۀ فراتر رفتن از سرزمین‌های ملی است و انسان‌ها برحسب توانمندی‌های اطلاعاتی، از حاشیه خارج و به متن جهانی‌شدن وارد می‌شوند و تکثرگرایی زمینۀ بیشتری پیدا می‌کند؛ دولت‌ها از شکل سرزمینی و محدود به یک موقعیت ژئوپولیتیکی خاص و ثا...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 66  شماره 66

صفحات  -

تاریخ انتشار 2009-02-19

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023