حافظۀ جمعی نسل‌ها از جنگ هشت‌سالۀ ایران و عراق

نویسندگان

  • محمدمهدی فرزبد گروه آموزشی علوم اجتماعی، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه مازندران، شهر بابلسر
چکیده مقاله:

هدف اصلی این مقاله بررسی حافظۀ جمعی نسل‌ها از جنگ هشت سالۀ ایران و عراق به‌مثابه یک واقعیت اجتماعی در جامعۀ معاصر ایران است. از آنجا که نسل، به‌عنوان چارچوب اجتماعی اصلی، خاطرات طیف‌های مختلف کنشگران اجتماعی از واقعه جنگ را تحت تأثیر قرار می‌‌دهد، برای مفهوم‌سازی از واقعیت اجتماعی حافظۀ جمعی جنگ، صورت‌بندی‌های مختلف و ممکن آن در میان گروه‌های مختلف سنی بررسی می‌‌گردد. در این راستا، بر مبنای مفاهیم نظری حافظه جمعی، پرسش‌های اساسی حول ماهیت و نحوۀ ساخت حافظۀ جمعی نسل‌ها از جنگ مطرح گردید. جهت پاسخ به این پرسش‌ها، با اتخاذ روش کیفی، 38 نفر از طریق نمونه‌گیری هدفمند و نظری مورد مصاحبۀ عمیق و نیمه‌ساختاریافته قرار گرفتند. داده‌های گردآوری‌شده توسط کدگذاری تماتیک در نظریۀ زمینه‌ای تحلیل شدند. در نتیجۀ این تحلیل، ساختار موضوعی‌ای به دست آمد که در آن امکان مقایسه موارد و گروه‌های نسلی به بالاترین میزان لازم برای تحلیل و ارزیابی توزیع اجتماعی دیدگاه‌ها نسبت به تجربۀ مشترک از جنگ رسید. این ساختار موضوعی متشکل از شانزده مقولۀ اصلی است که در دامنۀ حوزه‌های موضوعی چهارگانۀ تعریف و معنای جنگ، بازنمایی و یادبود جنگ، نگاه به ارزش‌های دوران جنگ، و الگوهای معنادهی و هویت‌بخشی جنگ توزیع شده‌اند. در مجموع یافته‌ها نشان دادند که هر نسل از دو زیرگروه نسلی تشکیل یافته است که در هر حوزۀ موضوعی، یادآوری متفاوتی از جنگ دارند. بدین ترتیب در نسل دارای حافظۀ اتوبیوگرافیک، دو زیرگروه نسلی با روایت‌های ایده‌آلیستی-حماسی و نوستالژیک از جنگ و در نسل دارای حافظۀ تاریخی دو زیرگروه نسلی با روایت‌های ایدئولوژیک-‌ابزاری و انتقادی از جنگ مشاهده می‌‌شوند.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

انقلاب و جنگ ایران و عراق

تا قبل از انقلاب سال 1357 در ایران بیشتر انقلاب‌هایی که در کشورهای جهان سوم اتفاق می‌افتاد، متأثر از انقلاب کمونیستی روسیه 1917 بود؛ اما انقلاب ایران برخلاف انقلاب‌های قبل و بعد از انقلاب کمونیستی روسیه، به نام «اسلام» و با شعار «جدایی ناپذیری دین از سیاست» به وقوع پیوست، و همانند اکثر انقلاب‌های بزرگ جهان، انقلاب ایران نیز پس از پیروزی درگیر جنگ خارجی شد. لذا در این مقاله در پی پاسخ به این...

متن کامل

طرحواره‌های حافظه نسلی از جنگ ایران و عراق

حافظه نسلی از جنگ ایران و عراق به معنای حافظه به اشتراک گذاشته شده توسط افرادی است که تجربه مشترک آنها از جنگ در دوره تاریخی مشابه به دیدگاه‌هایشان شکل داده است. واقعیت اساسی حافظه نسلی آن است که نسل‌های مختلف، رویدادهای گذشته را به‌گونه‌ای متفاوت تفسیر و یاد می‌کنند. بدین‌نحو، واقعه ...

متن کامل

روایت جنگ ایران و عراق در رمان

در این نوشتار با استفاده از نظریات و روش تحلیل روایت، به بررسی چگونگی روایت جنگ ایران و عراق در سه رمان «عقرب روی پله‌های راه آهن اندیمشک» نوشته حسین مرتضائیان آبکنار، «سفر به گرای 270 درجه»، نوشته احمد دهقان و «نه آبی نه خاکی» نوشته علی مؤذنی پرداخته‌ایم. بر مبنای الگوی ارتباط روایی در ابتدا، ساختار و روساخت این سه داستان را به دست آوردیم و بر اساس روساختار و ساختار روایی هر سه داستان به تحلیل...

متن کامل

نقش نفت در جنگ عراق علیه ایران

دولت عراق در 17 سپتامبر 1980(31 شهریور 1359)عهدنامه مرزی و حسن همجواری 1975 بین ایران و عراق را به طور یک‌جانبه لغو کرد و تجاوز خود را به خاک ایران آغاز نمود، اما تجزیه خوزستان و الحاق آن به عراق همانند سایر آرزوهای رهبران عراق هرگز تحقق نیافت.هدف این مقاله، بررسی نقش نفت در این تهاجم می‌باشد که با توجه به ارزش افزاینده آن مورد مطالعه قرار گرفته است.بطوری‌که استان خوزستان به علت دارابودن ذخایر ...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 13  شماره 50

صفحات  35- 58

تاریخ انتشار 2018-05-22

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023