حقیقت وضع، تعهّد یا اقتران؟

با توجه به این‌که اهم منابع استنباط احکام فقهی از مقوله الفاظ است، تمامی‌علماء علم اصول بحث از حقیقت وضع و کیفیّت دلالت الفاظ بر معانی را مطرح نموده‌اند. مرحوم آیةالله‌العظمی‌خوئی از معدود فقهایی است که دیدگاهی متفاوت از مشهور اتّخاذ کرده و حقیقت وضع را تعهّد نفسانی دانسته است. از طرفی مرحوم صدر؛ مدّعی شده که حقیقت وضع نمی‌تواند تعهّد باشد، بلکه امر دیگری است که از آن به قرن اکید بین لفظ و معنی تعبیر نموده است. به‌نظر می‌رسد دیدگاه مرحوم صدر که مبتنی بر نظریّه‌ای در روانشناسی تجربی به نام "شرطی شدن کلاسیک" است، در تبیین حقیقت وضع گویا‌تر از کلام استادش باشد. در این تحقیق سعی شده بعد از اشاره‌ای گذرا به اقوال مشهور، دیدگاه آیه‌الله‌العظمی‌خوئی مطرح شده و اشکالات وارد بر آن مورد ارزیابی قرار گیرد و سپس مقایسه‌ای کوتاه بین نظریّه ایشان و دیدگاه مرحوم صدر صورت گیرد تا دسترسی به قول صائب در مسئله امکان‌پذیر باشد.