دو رسالۀ نو یافته از ابو حاتم اَسفزاری در حساب و گیاه‌شناسی

نویسنده

  • محمدرضا عرشی کارشناس ارشد تاریخ علم، دبیر ریاضی آموزش و پرورش کاشان
چکیده مقاله:

ابو حاتم مظفر اسفزاری (سد? 5 و 6ق) منجم، ریاضی‌دان و طبیعی‌دان بزرگ ایرانی، معاصر و همکار عمر خیام بود. از زندگانیش اطلاع چندانی در دست نیست؛ فقط بعضی مورخان و دانشمندان در آثار خود از وی یاد کرده‌اند. از مهم‌ترین کارهای علمی او شرکت در رصد اعتدال بهاری به منظور اصلاح گاهشماری و تدوین تقویم جلالی است. از او چندین اثر در زمینه‌های ریاضیات، مکانیک، اندازه‌گیری اوزان، کائنات جو و گیاه‌شناسی بر جای مانده است و متأسفانه تعدادی از آثار او از بین رفته یا شناسایی نشده‌اند. در این مقاله دو رسال? نو یافته از اسفزاری برای نخستین بار عرضه می‌شود. نخستین آنها، رساله‌ای ریاضی به عربی با نام «برهان علی جمع المربعات المتوالیة» و موضوع آن اثبات هندسی دستور مجموع مربعات اعداد متوالی است. دیگری رساله‌ای به فارسی در گیاه شناسی با نام «رسالة الشَبَکة» و موضوع آن تشریح اجزای گیاه و بررسی انواع و کارکرد شبک? مجاری تغذیه در گیاهان (آوند) است. این رسال? ارزشمند نشانگر پیشگامی دانشمندان ایرانی در شناخت و تبیین آوند در گیاهان است.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

دو رسالۀ نو یافته از ابو حاتم اَسفزاری در حساب و گیاه شناسی

ابو حاتم مظفر اسفزاری (سد? 5 و 6ق) منجم، ریاضی دان و طبیعی دان بزرگ ایرانی، معاصر و همکار عمر خیام بود. از زندگانیش اطلاع چندانی در دست نیست؛ فقط بعضی مورخان و دانشمندان در آثار خود از وی یاد کرده اند. از مهم ترین کارهای علمی او شرکت در رصد اعتدال بهاری به منظور اصلاح گاهشماری و تدوین تقویم جلالی است. از او چندین اثر در زمینه های ریاضیات، مکانیک، اندازه گیری اوزان، کائنات جو و گیاه شناسی بر جای...

متن کامل

Parallel Inverse Halftoning by Look-Up Table (LUT) Partitioning

ةـصلاخلا : جا تحت زجت ة قيرط س كعلا ىفص نلا نو لل ثحبلا لود ج ة ئ ي طعتو ل قأ باسح تاوطخ ى لإ ي ةد يج جئا تن . دحاو ثحب لودج ة قيرطلا مدختستو اً يُ َّ زخ نُ ، طقف ةءار قلل ةر آاذ ىف و نو للا فيفختل مي ق ى لع لودجلا ىو تحي باسحلا ةقباس ) ىدامرلا ىوتسملا ( ىسكعلا ىفصنلا نوللا تايلمعل . ة يزاوتم باسح ة قيرط حر تقي ثحبلا اذ هو لإ زاجن ىفصنلا نوللا سكعلا ي ، جتب كلذو ىلإ درفنملا ثحبلا لودج ةئز نم ددع...

متن کامل

The effect of cyclosporine on asymmetric antibodies and serum transforming growth factor beta1 in abortion-prone model of mice CBA/J x DBA/2

كچ ي هد فده و هقباس : ي ک ي طقس زورب للع زا اه ي ،ررکم ا لماوع تلاخد ي ژولونوم ي ک ا رد ي ن قم طققس عون ي وراد دقشاب ي س ي روپسولک ي ،ن ح لدم رد طقس شهاک بجوم ي ناو ي CBA/j×DBA/2 م ي تنآ ددرگ ي داب ي اه ي ان و راققتم TGF-β لماوع زا عت مهم يي ن گلماح تشونرس هدننک ي سررب روظنم هب رضاح هعلاطم تسا ي ات ث ي ر اس ي روپسولک ي ن م رب ي از ا ي ن تنآ عون ي داب ي س و اه ي اکوت ي ن TGF...

متن کامل

The Study of Stressful Factors in Clinical Education for Nursing Students Studying in Nursing and Midwifery College in Khorramabad

کچ هدي پ شي مز هني فده و : شزومآ لاب يني شخب ساسا ي شزومآ مهم و راتسرپ ي تسا . و هنوگ ره دوج لکشم ي شزومآ رد لاب يني ، آراک يي هدزاب و ا ني شزومآ زا شخب راچد ار لکشم م ي دنک . فده اب رضاح شهوژپ سررب ي لماوع سرتسا از ي شزومآ لاب يني رد وجشناد ناي راتسرپ ي هدکشناد راتسرپ ي و يامام ي ماـجنا داـبآ مرـخ تسا هتفرگ . شور و داوم راک : رضاح هعلاطم کي هعلاطم صوت يفي عطقم ي تسا . د...

متن کامل

نهضت فکری، علمی ابو اسود و پایه گذاری شعر نو در اسلام

ابوالاسود دؤلی شخصیت برجسته­ی صدر اسلام، از پیشتازان نوآوری می­باشد که نقش بسزایی در پیشبرد اندیشه اسلامی در زمینه­های علمی و فرهنگی دارد. وی در واقع مؤسس بسیاری از علوم قرآنی، و علوم زبان عربی است او صاحب مکتب نحوی و زبانی است، که با راهنمایی­های حضرت علی (ع) ایجاد کرد، و اولین کسی بود که قواعد نحو عر بی را وضع نمود. سپس توسط شاگردانش بسط و گسترش یافت تا به خلیل و سیبوی رسید.  و ا...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 8  شماره 1

صفحات  1- 36

تاریخ انتشار 2010-08-23

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023