زن کشاورز یا زن خانه‌دار: مطالعه‌ای درباب تحول نقش‌ها و هویت اجتماعی زنان روستایی

مداخله‌های توسعه‌ای تغییرات‌ بسیاری در زندگی زنان روستایی پدید آورده است. پرسش این است که ابعاد این تغییرات چه تأثیری بر نقش و هویت زن روستایی داشته است. برای پاسخ به این پرسش، طرح پژوهش مردم‌نگارانه طراحی و در سه روستای گوهردان، رامه و کوه‌زر اجرا شد که ویژگی‌های اقلیمی متفاوتی دارند. داده‌ها با استفاده از مشاهده و مصاحبه فراهم شده است. یافته‌ها نشان می‌دهد که با تغییر نقش‌ها و انتظارات از نقش زنان روستایی، هویت آنان از زن کشاورز به زن خانه‌دار تغییر کرده است. زنان گوهردان و رامه با دسترسی به تحصیلات و اشتغال رسمی به‌دنبال تغییر وضعیت خود هستند. زنان در هر سه روستا ازدواج با مرد غیرکشاورز و ساکن شهر را راهی برای رهایی از موقعیت زن کشاورز تلقی می‌کنند و آیندة خود را به‌مثابة زن خانه‌دار ترسیم می‌کنند. زنان جوان‌تر ساکن هر سه روستا معمولاً به آموختن روش‌های سنتی مایل نیستند. در روستای کوه‌زر نقش-های سنتی زنان، ازقبیل پختن نان در خانه و بافتن فرش، منسوخ شده است. آنان نیز چون زنان گوهردان و رامه درپیِ استفاده از فناوری‌های نوین در خانه هستند. در این سه روستا، میزان نقش‌آفرینی زنان در سطح اجتماع محلی نیز کاهش یافته است. درک این زنان از زندگی زنان شهری با خانه‌داری، کاهش فعالیت‌های تولیدی، و ایفای وظایف خانگی همراه است که به تحول نقش و تغییر هویت این زنان انجامیده است.