سالانه بودن و فراسالانه بودن قوانین بودجه ای

سالانه­بودن و فراسالانه­بودن از اصول حقوقی هستند که بر قوانین بودجه­ای و فرآیند بودجه­ریزی اعمال می­شوند. این دسته از بایسته­های حقوقی پس از پیدایش پارلمانتاریزم در اروپا و با هدف تعیین قلمرو اختیارات بودجه­ای دولت و پارلمان پایه­گذاری شده­اند.در این نوشتار، که هدف­ آنارزیابی سیستم بودجه­بندی ایران در پرتو اصول حقوقی است، نخست نگاهی گذرا به بایسته­های بودجه­ای شده و پس از آن پیدایش و دگرگونی یکی از مهمترین و نخستین اصول یعنی اصل سالانه­بودن و به­دنبال آن چندسالانه­بودن بودجه بررسی می‌شود که از آغاز بودجه­بندی در حقوق مالی ایران نیز وجود داشته­اند. در این بررسی حقوقی، که بر دیدگاه تحلیلی- انتقادی استوار است، مشاهده می‌شود که سالانه­بودن، به‌خاطر تصویب قوانین بودجه­ای از سوی قانونگذار، اهمیت سیاسی خود را حفظ کرده است، اما ناکارآمدی آن از دیدگاه اقتصادی، یعنی ناهماهنگی آن با چرخه اقتصادی، زمینه­ساز پیدایش اصل دیگری به نام چندسالانه­بودن شده ­است. از آنجا که قوانین برنامه پنج­ساله توسعه اقتصادی، قانون بودجه­ای به­شمار نمی­روند، در این نوشتار بررسی نمی‌شوند.